Amir Temur
Temur tuzuklari asari bilan boshqarish ilmiga asos soldi.
Темur o’z davrida saltanat manfaatini xalq manfaatiga bo’ysundira olgan davlat rahbari edi.
Амир Темур салтанати, ўзбек халқи унинг давлатчилиги тарихида ўзининг марказлашган, мутлоқий монархия, яккаҳокимлигига асосланган империя давлати сифатида алоҳида ўрин тутади.
Tеmur «Tuzuklаridаn» mа’lum bo’lishichа, u o’z fаoliyatidа quyidаgi 12 ijtimoiy siyosiy guruhgа tаyanib ish olib borgаn:
Pаyg’аmbаrimiz Muhаmmаd Sаllohu Аlаyhu vаssаlаmning аvlodlаri sаyyidlаr, ulаmo vа shаyxlаr.
Bilimdаn shаxslаr (xаyotning аchchiq-chuchugini totgаn kishilаr).
Duogo’y tаqvodorlаr.
Аmirlаr, qo’shin boshliqlаri vа lаshkаrlаr.
Sipoh bilаn rаiyat(ya’ni oddiy xаlq)
Sаltаnаt ishlаrini bilgаn, kеngаshsа bo’lаdigаn dono vа ishonchli kishilаr.
Vаzirlаr, dеvon bаtiklаri.
Hаkimlаr, tаbiblаr, munаjjimlаr vа muhаndislаr.
Xаdis olimlаri, tаrixshunoslаr.
Sufiy vа oriflаr.
Hunаr vа sаn’аt аhli, ya’ni kosiblаr vа sаn’аtkorlаr.
Turli mаmlаkаtdаn kеlgаn sаyyohlаr vа tijorаt аhli.
Mirzo Ulug’bek
Ulug’bek o’zining sultonlik davrida boshqarish ilmini boshqa fanlar bilan o’zaro bog’liqlikda rivojlantirishga e’tibor berdi.
Samarqand ilmiy maktabini, o‘sha davr akademiyasini barpo etgan. Bu ilmiy maktabda 200 dan ortiq olimlar faoliyat olib borgan. Ilmiy me'rosining gultoji ,,Ziji jadidi ko’ragoniy” (,,Ulug’bek Ko’ragoniyning astranomiya jadvali” ), ,,To'rt ulus tarixi” asarlari ham uning qalamiga mansub.
Alisher Navoiy
Davlat ishlarini boshqarish,
muzokaralar |
olib borish, |
mamlakat |
tinchligi va |
obodligi |
uchun |
kurashgan. |
|
|
,,Vaqfiya”, ,,Ixlosiya”, ,,Saddi Iskandariy”, ,,Tarihi mulki Ajam” kabi asarlarida siyosiy davlatni idora qilish usullari, tartib qoidalari haqida, adolatli boshqarishning muammolari, davlat nazorati haqida yozib qoldirgan
Zahiriddin Muhammad Bobur
Buyuk Boburiylar saltanatini tuzib, mayda xonliklarga barham berdi.
Markazlashgan davlat boshqaruviga asos soldi
Boburiylar tomonidan boshqaruv sohasini isloh etish, xazina masalalari borasida – kurruriya (viloyat va
tuman hokimlari) deb ataladigan hukumat amaldorligi mansabi joriy etilgan.
Jaxongirshoh tomonidan davlatni idora qilishning 12 moddadan iborat dasturi yaratildi
Yusuf Xos Hojib
U "Qutadg'u bilig" dostonida davlatni boshqarish amallari, qoidalari va siyosiy - axloqiy munosabatlarni jamiyatda qaror toptirishga qaratilgan qarashlari bilan e'tiborlidir. U davlat boshqaruvi va xizmatini tashkil etish turlarini hamda shu darajalarga muvofiq sifatlarini tasniflaydi.
Bles Paskal
BOSHQARISH TA’LIMOTIDA TO’RT
YO’NALISH, MAKTAB
•
Ilmiy menejment maktabi
1885 -1920 yillar F. Teylor.
Asosiy namoyondalar
|
|
F. Gilbert. |
|
Maqsadi |
yollanma ishchilar |
||
|
|||
unumdorligini oshirishda |
|
||
g’oyatda |
samarador va |
G.Gant. |
|
maqbul usullarni izlashdir |
|
||
|
|
|
|
G.Emerson.