Ф-МК-003/048
УДАЧИ
НАМ!
1-денгей
1.Балаларда пародонт тіндерінің құрылымының ерекшеліктері атаңыз. Пародонт( др.-греч. -παρα жанында, донт — тіс) – тісті айнала орналасқан және алвеолада ұстап тұратын тіндердің күрделі морфофункциональды комплексі. Пародонтт төрт тіннен құралған:
Қызыл иек
Цемент
Альвеолалық сүйек
Периодонт
Қызыл иек - альвеолалық сүйекті және тісті мойын деңгейіне деин қоршап тұратын жартылай мүйізделетін жұмсақ тін.Цемент – тістің түбірін қаптап тұратын сүйекке ұқсас қатты тін. Цемент құрамына 68% бейорганикалық 32% органикалық заттар кіреді. Периодонт – коллаген талшықтарынан тұрады, және түбір мен альвеола сүйегінің арасында орналасады. Амортизациялық және байланыстырушы қызмет атқарады.
2.Балаларда пародонт ауруларының жіктелуі атаңыз. I. Қызылиектің қабынуы – воспаление десны–гингивит. Көбінесе қызылиекте жергілікті және жалпылай қолайсыз ықпалдардың әсерінен туындайтын және тіс-қызылиек бекімінің бұзылуынсыз дамитын қабынбалық үрдіс.
Түрлері: катаральды, өсе (гипертрофияланып) және жаралана қабыну.
Ауырлық дәрежесі: жеңіл, орта, ауыр.
Ағымы: жедел, созылмалы, өршуі, ремиссиялануы.
Таралуы: шектеулі, жайылған.
II. Пародонттың қабынуы – воспаление тканей пародонта – пародонтит. Парадонттың сүйек және жұмсақ тінді құрылымдарының үдемелі бұзылысқа ұшырауымен сипатталатын ауруы.
Ауырлығы: жеңіл (пародонтальдық қалтаның тереңдігі 4мм дейін), орташа (пародонтальдық қалтаның тереңдігі 4-6мм), ауыр (пародонтальдық қалтаның тереңдігі 6мм терең).
Ағымы: жедел, созылмалы, өршуі (сонымен қатар абсцестенуі), ремиссиялануы (фаза ремиссии), тұрақтануы (фаза стабилизации).
Таралуы: шектеулі, жайылған.
III. Пардонтоз – пародонтоз. Пародонт тіндерінің дистрофиялануымен (семуімен) сипатталатын ауруы.
Ауырлығы: жеңіл, орта, ауыр.
Ағымы: созылмалы, ремиссиялануы.
Таралуы: жайылған.
IV. Пардонт тіндерінің (олардың ішінде сүйек тінінің) үдемелі ыдырауға (лизиске) ұшырауымен сипатталатын идиопатиялық аурулары: Папийон-Лефевр синдромы (кератодермия), Хенд-Крисчен-Шюллер ауруы (созылмалы ксантоматоз), Летерер-Зиве ауруы (жедел ксантоматоз), Таратынов ауруы (эозинофильді гранулема). Бұл аурулардың барлығын «Х» гистиоцитоздар қатарына жатқызады
V. Пародонтомалар – пародонттағы ісіктер және ісікке ұқсас аурулар (қызылиек фиброматозы, пародонтальдық киста, эпулис, эозинофильді гранулема және б.).
Ағымы: созылмалы.
Таралуы: шектеулі (ошақты), жайылған.
3.Пародонт ауруларының этиологиясы және патогенезі. Жергілікті факторлар:
- ауыз қуысы гигиенасының нашарлығы, тіс түзілістерінің едәуір көп болуы – иекүсті, иек асты;
- жеке тіс топтарының орналасу ауытқулары;
- тістесу ауытқулары (айқасқан немсе терең тістесу)
- дұрыс қойылмаған пломба;
- жоғарғы және төменгі еріннің қысқа үзбелері;
- ауыздың кіреберісінің таяздығы;
- ауыз қуысының гигиеналық күтімі.
Жалпы факторлар:
- қант диабеті- қалқанша безінің аурулары- В,С,РР дәрумендік топ гиповитаминозы
- жүрек –ағза жүйесі аурулары
4.Балаларда пародонт ауруларын анықтау және тексеру әдістері. І. Негізгі тексеру әдістері немесе клиникалық әдістер – пародонты сырқат науқастың шағымын, ауруының даму тарихын, өмір тарихын сұрап тексеру арқылы мәлімет жинаудан және қарап тексеру арқылы пародонт тіндеріндегі өзгерістерді анықтап сараптаудан тұрады.
ІІ. Қосалқы немесе арнаулы тексеру әдістері:
Рентгендік әдіс.
Лабораториялық зерттеу әдістері (цитологиялық, микробиологиялық, биохимиялық, иммунологиялық, қан құрамын талдау немесе гемограмма құру).
Функциональдық зерттеу әдістері (стоматоскопиялық, капилляроскопиялық, биомикроскопиялық, реографиялық, полярографиялық, эхоостеометриялық әдістер).
Сұрап тексеру арқылы пародонты сырқат адамның шағымын анықтайды. Негізгі шағымдары қызылиектің қанағыштығы, ондағы әртүрлі ауыру сезімдері, тістерінің әртүрлі тітіркендіргіштерден ауыратындығы, олардың орындарынан ауытқуы, қозғалмалылығы, қалыпты тістемнің бұзылуы, эстетикалық ыңғайсыздық, ауыздан жағымсыз немесе нашар иістің шығуы, сілекей бөлінуінің бұзылуы.
Аурудың даму тарихы (анамнезі) туралы мәлімет жинаған кезде алғашқы белгілерінің біліне бастаған уақытын, даму барысын, жүргізілген емдеу шаралары және олардың жиілігін (емдеу жүргізілген болса), нәтижелілігін анықтауға тырысады
Пародонты сырқат адамның өмірінен мәлімет жинаған кезде қандай ортада туып-өскені, тамақтану, демалу кестесі, қбылтйтын тағамдарының толыққандылығы, мамандық-кәсіпкерлігі жайлы, зиянды ықпалдар әсерлерінің болу-болмауы туралы, ертедегі және қазіргі кездегі бойындағы ілеспелі сырқаттары, басқа да тұқым қуалайтын аурулары және олардың пародонт ауруларымен байланысын анықтауға тырысу керек. Сонымен қатар зиянды әдеттерінің бар-жоғын да білген жөн.
Қызылиектегі қабыну үрдістерінің ерекшелігін төмендегі белгілермен сипаттайды: түсінің қызаруы, домбығу немесе ісінуі, тістераралық бүртіктердің пішіндері мен көлемдері және қанағыштығы, эпителий қабатының түлегіштігі, жаралануы т.б. Сонымен қатар ондағы атрофиялық және гиперпластикалық үрдістерді де ескереді. Тістер бетіндегі қатты және жұмсақ шөгінділерді Федоров-Володкина (1964) немесе Greene-Wermillion (1960) индекстерінің көмегімен анықтайды. Тіс шөгінділерін бояп анықтау үшін құрамында иод бар арнаулы сұйықтық (кристалды иод - 1 грамм, калий иодиді - 2 грамм, 40 мл дистилденген су) немесе эритрозин таблеткаларын пайдаланады. Қызылиектегі қабыну үрдісінің қарқындылығын гликогеннің жиналу деңгейін анықтау арқылы немесе Шиллер-Писарев сынамасының көмегімен анықтауға болады. Ол үшін жоғарыда келтірілген сұйыққа суланған мақта анжымен қызылиекті сүртеді. Қалыпты жағдайда қызылиек боялмайды, ал қабыну кезінде гликогеннің жиналу деңгейіне байланысты сары түске (жеңіл дәрежелі қабыну) ашық-қоңыр түске (орта дәрежелі қабыну), қоңыр немесе қара-қоңыр түске (ауыр дәрежелі қабыну) дейін боялады. Бұл сынаманы қабынуға қарсы жүргізілген жергілікті емдеу шараларының нәтижелілігін бағалау үшін де қолдануға болады.
5.Балалардағы пародонт ауруларының алдын алу. Бала жасындағы мезгілде пародонтитті емдеу ауыр. Ауру көбінесе ағымы ауыр, емі ұзақ уақыт және терапиялық және хирургиялық ем жүргізу баланың өзінің көмегінсіз жүргізіледі.Сондықтан да ауруды ерте табып және алдын алуы үлкен маңызды.
Пародонт ауруының адын-алу болып функциональды
интакті тістерді және пародонтты сақтау. Аурудың алдын алу өмірінің ішкі бақ даму мезгілінде басталуы қажет, сол мезгілде организмге керекті заттардың дұрыс уақтылы түсіп тұруын қадағалау қажет. Өйткені тістердің сүйек құрылуына және олардың интактілігіне керекті жүкті әйелдің өзінің тамақ рационына көкөністер, жидектер, сүт, сүт тағамдар /ірімшік, сары май ж.. т. б. /белогы көп қабылданылуы қажет.
Тістердің және жақ сүйектің дамуында әсіресе жақсы тамақты шайнау рольі жоғары және периодонтитпен сүйек балкаларының дамуына да үлкен маңызы бар.
Стоматологтың мақсаты болып ата-анасын, мұғалімдеоді, бала баұша меңгерушілерін ауыз қуысына негізі болып дұрыс шайнаудың маңызын түсіндіру қажет. Шайнау кезіндегі ауыз қуысының өзімен өзі тазалануы тіс бляшкаларының және тіс тастарының, тіс түзілістерінің пайда болуындағы маңызды екенін ұмытпаған жөн.
Әсіресе жалқау шайнаутын немесе жұмсақ және ботқа көп қабылдайтын балаларда тістерін ұқыпты тазалау керек.Тісжегін ерте емдеу және шайнауға кедергі жасайтын сүт тістердің түбірлерін жұлу.
Гингивиттің алдын-алуы үшін ортодонттық ем қажет.
Уақтылы ортодонтиялық тағайындалған ем тістерге мөлшерден тыс түскен қысымды азайтады және жарақатты окклюзиянының болдырмайды.
Бала жасында пародонттың қабынуын емдеу үлкен кісілердікіндегідей жүргізіледі, бірақ та қабынуға қарсы тек қана бала организміне зиянсыз ең бір рациональды өсімдік тектес заттар мен препаратттар қолданылады.
6.Пародонттың қызметін айтығыз Пародонттың қызметі сан-алуан және оның құрылымының анатомо-физиологиялық ерекшеліктерімен тығыз байланысты. Пародонттың қызметі төмендегідей: трофикалық, тіреп-бекіту, амортизациялау, тосқауыл болу (барьерлік), пластикалық, рефлекторлық-реттеушілік.
Трофикалық қызметі жақсы дамыған қан және лимфа тамырларының, әртүрлі нерв рецепторларының арқасында жүзеге асады.
Тіреп-бекіту қызметі тісті альвеолаға бекіткен периодонттың, қызылиектің, альвеола өсіндісінің күрделі құрылымды байлам аппаратының арқасында жүзеге асады.
Амортизациялаушы қызметі –шайнау қысымының күшін тіс қатарына және альвеола өсіндісіне тепе-тең бөлу. Бұл қызмет дәнекертінді құрылымның құрамындағы борпылдақ тіннің, қан және лимфа тамырларының шумақты торларының, тіндер сұйығының гидравликалық жастық қызметін атқаруы нәтижесінде орындалады.
Тосқауыл болу немесе қорғаныс қызметі пародонт тіндерінің морфологиялық бүтіндігі, қызылиек жабынды эпителийінің мүйізгектене отырып, қорғаныс қызметін атқаруы, плазматикалық, лимфоидтық және толықша жасушалардың фагоцитоздау мүмкіндіктерінің болуы арқасында орындалады. Қызылиек сайы арқылы ауыз сұйықтығына лейкоциттердің көшуін де қорғаныс қызметіне жатқызуға болады.
Пластикалық немесе құру қызметі фибробласттардың, толықша жасушалардың, цементобласттардың және остеобласттардың, адвентициальдық жасушалардың арқасында жүзеге асады.
Рефлекторлық-реттеушілік қызметі пародонтта жақсы қалыптасқан нервті – рецепторлық аппараттың көмегімен жүзеге асады. Бұл қызмет қабылдайтын тағамның табиғатына, тіс қатарының толыққандылығына байланысты шайнау қысымы күшін реттеуге бағытталған.
7.Қызыл иек туралы жалпы түсінік. Қызылиек деп ауыз кілегейлі қабығының жақ сүйектерінің альвеола өсіндісін жауып тұрған бөлігін айтады және ол пародонттың маңызды құрамы болып саналады.
Клиникалық және физиологиялық көзқарасқа сай, қызылиектің үш бөлігін ажыратады.Олар:1) тістераралық қызылиек бүртігі; (межзубной-десновой сосочек); 2) қызылиек жиегі (десневой край), екеуі қосылып еркін қызылиекті (свободная десна) құрайды, үшінші альвеолалық бөлігі – альвеолалық немесе бекіген қызылиек (альвеолярная или прикрепленная десна).
Еркін қызылиек тіс мойнына тығыз жанаса орналасқан, ал альвеолалық қызылиек дәнекер тін талшықтары арқылы альвеола өсіндісінің сүйек қабымен (периост) бітісіп кеткен.
Тіс мойнымен еркін қызылиек арасында тереңдігі 1,0-1,5мм саңылауға ұқсас тар жүлге-сай (желобок) орналасқан және ол «қызылиек сайы» («десневая борозда») деп аталады. Қызылиек сайының қызылиек жақ қабырғасын және табанын эпителий жауып жатады және ол кіреуке кутикуласына барып бекиді. Бұл аймақтағы эпителийлі құрылым тіс-қызылиек бекімі (зубо-десневое прикрепление) немесе бекім эпителийі деп аталады.
Бекім эпителийінің тіс тіндерімен қосылу механизмі осы уақытқа дейін нақты анықталған жоқ.
Көптеген ғалымдардың электронды-микроскопиялық зерттеулерінің нәтижесіне сүйенсек, бекім эпителийінің беткей қатарындағы клеткалардың көптеген гемидесмосомдары тіс бетіндегі органикалық матрицаның (қалыңдығы 40-120 мкм) жұқа түйіршікті қабаты арқылы апатит кристалдарымен байланысқан.
Қалыпты жағдайда қызылиек сайының табаны кіреуке-цемент шекарасы деңгейінде орналасқан, ал адамның жасы ұлғайған сайын біраз төмендей немесе жоғарылай түседі.
Тістераралық қызылиек бүртігі пішіні үшкір ұшы тістердің тістеу қырына немесе шайнау бетіне бағытталған конусқа, ал ауыз кіреберісінде үшбұрышқа ұқсас келеді және көршілес тістер арасындағы кеңістікті тығыз толтырып тұрады. Тістер сирек орналасқан жағдайда (тістер арасында түйісу орны болмаған кезде) қызылиек бүртігі үшбұрышқа ұқсас пішінін жоғалтып, тістердің мойын деңгейінде альвеолалық қызылиекке ауысады.
Жиектік қызылиек – әр тістің мойынын айналдыра тығыз жанасқан альвеолалық қызылиектің қозғалмалы бөлігі.
Альвеолалық қызылиек – қызылиектің альвеола өсіндісін жауып жатқан қозғалмайтын бөлігі. Ұрт жағынан альвеолалық қызылиек альвеола өсіндісінің табанында жақ сүйек денесін жауып тұрған кілегейлі қабыққа және ауыспалы қатпарға ауысады, ал тіл жағынан қатты таңдай (жоғарғы жақта) және ауыз табаны (төменгі жақта) кілегейлі қабығына ауысады.
Қалыпты жағдайда қызылиек бозғылт-қызыл түсті, кейде қоңыр-қара пигменттің шөгуіне байланысты түсі өзгеруі мүмкін. Бұл жағдайда меланиннің шамадан көп пайда болуына байланысты қызылиекте қоңыр немесе көкшіл түсті шағын немесе аумақты ошақтар пайда болады немесе қызылиек қоңыр-қызғылт түстенеді. Мұндай пигментті ошақтар ауыз кілегейлі қабығының басқа аймақтарында да орын алуы мүмкін. Мұндай жағдай Қазақстан оңтүстігі және Африка тұрғындары арасында жиірек кездеседі.
Гистологиялық құрылымы жағынан қызылиек екі қабаттан тұрады. Беткі қабаты – көпқабатты жазық эпителий немесе жабынды эпителий қабаты, астыңғы қабаты – нағыз кілегейлі қабық қабаты немесе нағыз дәнекер тін пластинасы деп аталады.
Қызылиек аймағында жабынды эпителийдің үш түрін ажыратады: нағыз қызылиек эпителийі, қызылиек сайының эпителийі (эпителий борозды) және біріктіруші эпителий немесе тіс-қызылиек бекімі эпителийі (соединительный эпителий или эпителий прикрепления).
8.Қызыл иектің қабынуы этиологиясы және патогенезін атаңыз. Қызылиек қабынуы балалар, жас өспірімдер және жасы 30-дан аспаған жастар арасында жиі кездеседі, көбінесе жергілікті және жалпылай ықпал ететін факторлар әсерінен дамиды. Жалпылай әсер етуші ықпалдар қатарына организмнің реактивтілігін төмендететін әртүрлі жүйелер мен жеке ағзалардың (эндокриндік, жүрек-тамыр, ас қорыту, бөлу жолдары, қан құру, жүйке жүйелері) қызметтерінің бұзылуын, витаминдер жетіспеушілігін, аллергиялық және жұқпалы ауруларды, жүктілік токсикозын жатқызуға болады.
Жергілікті ықпалдар тобын құраушы және пародонт тіндеріне, соның ішінде қызылиекке тікелей әсер етуші факторлар: ауыз іші гигиенасын дұрыс сақтамау нәтижесінде микроорганизмнің көбейіп, патогендік қасиеттерінің жоғарылауы, тіс қақтары (микробты қақ) мен шөгінділерінің құрылуы, тіс-жақ сүйек жүйесінің ауытқулары, дұрыс қойылмаған пломбылар, емделмеген тісжегі қуыстары, қозғалмалы сүт тістер, ортопедиялық және ортондонтиялық құрылғылар, химиялық препараттар, иондаушы радиация.
9.Балаларда ауыз қуысы сілемейлі қабығының құрылымдық ерекшеліктерін атаңыз Ауыз қуысындағы патологиялық үрдістерді түсіну үшін, шырышты қабаттың топографиялық айырмашылығын білу, гистологиялық және гистохимиялық ерекшеліктерін, дамуын және эмбрионалдық даму үрдісіндегі осы аймақтардың шектелуін білу қажет. Н.Дамова шырышты қабаттың 3 түрін ажыратады:
Жабынды (ерін, ұрт,жұмсақ таңдай, ауыздың түбі)
Шайнау (қызыл иек, қатты таңдай)
Арнайы (тілдің арқасы).
Үш жас кезеңін ажыратады, құрылысында айырмашылығы бар және шырышты қабаттың негізгі құрылысы даму динамикасы сипаттайды.
І. Кеуделік (туғаннан 10 күнге дейін) нәрестелік кезең (туғаннан 10 күнге дейін)
ІІ. Ерте балалық кезең (1-3 жаста)
ІІІ. Балалық кезең: біріншілік (4-7 жас)
Екіншілік (8-12 жас)
Нәрестелік кезеңде шырышты қабат құрылысы ауыздың барлық жерінде ұқсас, бұл эпителийдің және дәнекер тіннің төмен ажыратылуымен байланысты. Эпителиалды жабындысы жұқа, 2-қабаттан тұрады (базалды және шип тәрізді, эпителиалды емізікшелері дамымаған.
Ауыздың барлық бөлігіндегі эпителийде гликоген РНН мен мукополисахаридтер көп болады. Базалды мембрана жұқа, анық емес. Шырышты қабықтың өзіндік қабатында борпылдақ жетілмеген дәнекер тін анықталады. Талшықты құрылысы аз ажыратылған, бірақ, коллагендік және эластикалық талшықтардың жедел түрдегі фуксинофилиясы анықталады.
Шырышты қабық астындағы қабатта клеткалық элементтердің көбінесе фибрабластардың едәуір құрамы, аздаған гистиоциттар мен лимфоклеткалар аздап кездеседі және жас түрлерінен тұрады.
Нәрестенің шырышты қабатының осы аталған ерекшеліктері мықты болмауы мен жеңіл жарақаттануын қамтамасыз етеді. Тіндердің сапалық құрамын және жоғары регенерациялық қабілетін қамтамасыз етеді.
Кеуде жасына эпителийдің көлемі ұлғаяды және ауыздың шырышты қабатының әр бөлігінде орналасуына байланысты айырмашылық болады. Шырышты қабаттың шайнайтын бөлігінде паренхиматоз ошақтары, гликоген толығымен жоғалады, шырышты қабаттың базалды мембранасының талшықты құрылысының тығыздалуы байқалады, клеткалық элементтер мен қантамырларының саны азаяды. Арнайы және жабынды шырышты қабатта борпылдақтық сақталады және құрайтын тіндердің ажыратылуы төмен болады.
1- жасқа дейінгі балаларда гликоген мен РНК-ның құрамы өте жоғары болады, шырышты қабаттың барлық бөлігінде колагенді және эластикалық шұғыл фуксинофилия талшықтарда бұл тіндердегі жетілген ақуыздық құрылымның барлығына куә ретінде анасының плацента арқылы берілгендігінің нәтижесі.
Бала организмінің жоғары резистенттілігін қалыптастыруда анасының антиденесін, гормондар мен ферменттерді диплацентарлық берілуі. Бала ағзасының жоғарырезистенттілігін арттыруға ықпал етіп,өмірінің бірінші жылында ауыздың шырышты қабатында бактериалдық стоматиттің және саңырауқұлақ ауруларының болуына бөгет жасайды.
Ерте балалық кезең шырышты қабатта регионарлы айырмашылық айқын көрінеді. Осы жастағы балаларда гликоген мен РНК құрамы төмен болады, базалды мембрана аздаған борпылдақтығын сақтайды. Шырышты қабықтың өзіндік қабатындағы коллагенді және эластикалық тамшықтар бос орналасқан, жұқа, нәзік құрылысты фуксинофилиясы төмен дәрежеде жетілгенінің күәсі.
1-3 жастағы балаларда шырышты қабықта клеткалалық элементтер жоғары болады, көбінесе дәнекер тіндік емізікшелер аймағында және қан ағзалары аймағында орналасып ағза қабырғасының жоғары өткізгіштігін қамтамасыз етеді.
Біріншілік балалық кезеңінде бала ағзасының зат алмасу үрдісіне байланысты сандық және сапалық өзгерістер болады.
Осы кезеңде бала организмінің зат алмасу үрдістерінің сипатына байланысты сапалық өзгерістері болады.
Бұл кезеңде, ерте балаллық кезеңмен салыстырғанда, эпителийдің көлемі мен гликоген мен РНК-ның құрамы ұлғаяды, қан тамырларының саны азайып, шырышты қабықтың өзіндік қабатында клеткалық элементтің саны азаяды. Бұл зат алмасу үрдісінің едәуір төмендеуіне байланысты.
Екінші балалық кезең: дәнекер тіннің талшықты құрылымының базалды мембранасы тығыздалып, эпителийдің қалындығы ұлғаяды. Гликоген азайып пиронинофилия ұлғаяды. Гистиоцитарнолимфондтық жинау байқалады, алып жасушалар саны азаяды, бұл ағзаның өткізгіштігі төмендегенінің күәсі. Алып жасушалар белсенділігі артады, ол цитоплазматикалық жоғары сульфатталған гепарин жиналып, спецификалық емес қорғаныс факторы ретінде әсер етеді. Лимфоциттардың, плазматикалық клеткалардың, антиденелердің ұлғаюы байқалады. Осы кезеңде шырышты қабаттың әр түрлі ауруларының салдарынан, диффуздық реакцияларға бейімділік азаяды, осының негізінде аллергиялық реакциялар жатыр.
12-14 жастағы балаларда гистологиялық және гистохимиялық айырмашылықтар мынадай өзгерістермен сипатталады, гормоналдық реттелу факторының әсерінен және жасөспірімдік гингивит пен жұмсақ лейкоплакияның көп кездесуімен түсіндіріледі. Т.Ф. Виноградова бойынша балалардың ауызының шырышты қабық аурулары, өзгерістері, зақмдануларының жіктелулері.
Ауыздың шырышты қабығы ауруларының жіктелуінің дәрігердің күнделікті жұмысында маңызы бар, өйткені аурудың көптеген нозологиялық түрлерін дұрыс анықтап, дұрыс диагноз қойып, емдеу және профилактикалық шаралар жүргізуге мүмкіндік береді.
Балалардың ауыз қуысы аурулары, өзгерістері мен зақымданулары 1974 жылы
ЦИУВ-ң бала жасындағы стоматология кафедрасында проф. Т.Ф. Виноградова және басқа авторлармен ұсынылған. Бұл жіктелуде шырышты қабық аурулары этиологиялық, патогенетикалық және клиникалық мәліметтер комплексін толығымен көрсетеді. Осы жіктелуді қолдана отырып диагноз қоюға болады, немесе қысқаша резюме –эпикриз
10.Балаларда ауыз қуысының шырышты қабатының қызметін айтыңыз. Защитная функция. Данная функция слизистой оболочки осуществляется благодаря ряду механизмов. В первую очередь она обусловлена барьерным свойством слизистой оболочки для микроорганизмов и вирусов, за исключением возбудителей туляремии и ящура. Во-вторых, в процессе десквамации эпителия, происходящей постоянно, с поверхности слизистой оболочки удаляются микроорганизмы и продукты их жизнедеятельности. Важную роль в реакции защитной функции играют лейкоциты, проникающие в полость рта через эпителий зубодесневого прикрепления (десневой борозды). В норме в 1 мл слюны содержится 4000 лейкоцитов. При заболеваниях слизистой оболочки рта (гингивит, стоматит) количество лейкоцитов в ротовой жидкости резко увеличивается. Пластическая функция. Эта функция слизистой оболочки рта объясняется высокой митотической активностью эпителия, которая, по некоторым данным, в 3—4 раза выше митотической активности клеток кожи. Это обусловливает высокую регенерационную способность слизистой оболочки рта, часто подвергающуюся различного рода повреждениям. Чувствительная функция. Осуществляется за счет обилия различных рецепторов: Холодовых, тепловых, болевых, вкусовых, тактильных. Они являются началом афферентных путей, которые связывают слизистую оболочку с полушариями большого мозга. Слизистая оболочка рта является рефлексогенной зоной желез и мышц желудочно-кишечного тракта. Установлено, что раздражения вкусовых рецепторов не только изменяют функцию пищеварительного тракта, но и влияют на состав крови, сердечно-сосудистую и другие системы и функции организма. Изменение уровня чувствительности выражается не только в повышении или понижении порога чувствительности, но, как показали результаты проведенных исследований, в мобилизации или демо-билизации функциональных рецепторов. Процесс мобили-зации (включение) и демобилизации (выключение) функ-циональных элементов, регулируемый центральной нервной системой и происходящий в соответствии с непрерывно меняющимися условиями окружающей среды, был назван П. Г. Снякиным функциональной мобильностью. Установлено, что процессы мобилизации и демобили-зации обусловлены изменяющимся функциональным состо-янием пищеварительного тракта. Натощак вкусовые рецеп-торы находятся в деятельном состоянии, а сразу после еды почти в половине проб они оказались нечувствительными к действию растворов вкусовых раздражителей. При заболеваниях желудочно-кишечного тракта происходит нарушение указанных закономерностей. Снижение функциональной мобильности отмечено при некоторых заболеваниях языка: десквамативном глоссите, глоссалгии. Функциональная мобильность может быть использована в ряде случаев как тест состояния слизистой оболочки языка и желудоч-но-кишечного тракта. Всасывательная функция. Слизистая оболочка рта обладает способностью всасывать ряд органических и неорганических соединений: аминокислот, антибиотиков, лекарственных веществ и др. Установлено, что уровень всасывания можно изменять. Дубильные средства уменьшают поступление веществ, а под воздействием физических факторов (электрофорез, ультразвук, фонофорез и др.) поступление их увеличивается. На использовании указанных свойств основано применение лечебных паст, элексиров, ванночек и т. д.
11.Балаларда АҚШҚ-ы ауруларының Виноградова бойынша жіктелуі. I. Жарақаттаушы әсерлерден туындайтын зақымдар:
1. Механикалық зақым;
2. Химиялық зақым;
3. Физикалық зақым;
4. Лейкоплакия.