ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚОРҚЫТ АТА АТЫНДАҒЫ ҚЫЗЫЛОРДА МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

“ Инженерлі-технологиялық” факультет

“Су шаруашылығы және жерге орналастыру “кафедрасы

“ Мелиорация мен су шаруашылығындағы жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау” пәнінен

Тақырыбы: «Суландыру жүйесі бөлігінің құрылысында торлама жоспарлау»

Орындаған: Әбжами К.Б

Тобы: МРОЗ-14-3

Норма бақылаушы:

Қабылдаған: а.ш.ғ. магистрі. аға оқытушы Жиембай Р.С

Қызылорда, 2017 жыл

Жоспар:

Кіріспе

1.Құрылыстың уақытша базасының құрылымы

2. Құрылыстағы қойма шаруашылығын ұйымдастыру

3. Жер жұмысын жүргізетін машиналарды таңдау

4. Науалы канал құрылысын жүргізу технологиясы

5. Каналдардың және сапалы үймелердің жұмыс көлемін анықтау

6. Канал қазу жұмысында жер жұмыстар кешенін механизациялау

7. Жер жұмыстарын жүргізу технологиясы

8. Құрылысты ұйымдастыру жобасының техника-экономикалық көрсеткіштері

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Қоршаған ортаны қорғау және су қорларын тиімді пайдалану талаптарын ескере отырып, сумен жабдықтау және суды әкету жүйелерін құрылысына және оларды пайдалануға байланысты міндеттерді белгілеуге және оларды шешуге қабілетті болуы;

Сумен жабдықтау және суды әкету желілері мен тораптары құрылысын ұйымдастыру жобасының негізгі бөлімдерін жасай білуі;

Таңдалып алынған критерийлерді ескере отырып, сумен жабдықтау және суды әкету желілері мен тораптары құрылысының күнтізбелік жоспарын жасауға;

Сумен жабдықтау және суды әкету желілері мен тораптары құрылысына қажетті материалдық және техникалық ресурстардың көлемін анықтай алуы;

Құрылыс – монтаж жұмыстарының сапасын қамтамасыз етуі, желілерді тексеру, жүйелерді жинақтау және тұрғызу барысында авторлық бақылау жүргізуі, жобалық шешімдерге техника-экономикалық баға беруі тиіс.

Технологиялық жобалау өзімен ең аз техника-экономикалық көрсеткіштермен жоғары сапалы құрылыс өнімін шығаруын қамтамасыз ететін құрылыс процестерін орындау үшін ең жақсы ұйымдастыру– технологиялық шешімдерін табуын көрсетеді.

Ең жақсы шешім көптеген мүмкіншілік шешімдер ішінен негізгі техника-экономикалық көрсеткіштерді: өзіндік құнын, ұзақтылығын және еңбек сыйымдылығын салыстыру және таңдау арқылы үйлесімді вариантты табуды қарайды. Сонымен, технологиялық процестерді өндіру варианттарын жасауды жұмыс өндірісінің жобасы құрамына кіретін технологиялық карта, еңбек процестер картасы түрінде жүзеге асырылады.

Құрылыс процестерін жобалау оларды әр түрлі технологиялық варианттармен орындауды жасауды, технологиялық сенімділігін есептейді және оны құжаттауды қарайды.

Технологиялық жобалаудың мұндай қорытынды құжаттарына жұмыс өндірісінің жобасы, технологиялық карталар және құрылыс өндірісінің еңбек процестерінің карталары жатады.

Жұмыс өндірісінің жобасы – технологияны, орындау мерзімін және құрылыс-жинақтау жұмыстарын қаржылармен қамтамасыз ету тәтібін анықтайтын және ғимараттардың бөліктерін тұрғызу бойынша өндірістік процестерді ұйымдастырудың негізгі жетекші құжат ретінде пайдаланатын жоба және бұған кіретіндер: объект бойынша жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспары немесе кешенді торлы график; құрылыстық бас жоспар; технологиялық жоспар; технологиялық карталар; құрылыс құралымдары, бұйымдары, материалдары және жабдықтардың объектіге түсу графигі; объект бойынша жұмысшы кадрлары және негізгі құрылыс машианалары жылжу графигі; геодезиялық жұмыстар өндірісі бойынша шешім; қауіпсіз техника бойынша шешімдер; технологиялық инвентарь және жинақтау жабдықтарының тізімі; уақытша жүйелер жасау бойынша шешімдер; техника-экономикалық көрсеткіштер.

Жұмыс өндірісінің жобасы құрылысты ұйымдастыру жобасында қабылдаған негізгі шешімдерді және жергілікті ұйымдастыру-техникалық жағдайларды есепке алып жұмыс сызбалары негізінде құрылыс ұйымы жасайды.

Құрылысты ұйымдастыру жобасы – техникалық жобаның құрамында жобалық мекемесінде жасалады.

Жұмыс өндірісінің жобасында құрылыстық бас жоспардың, құрылыс мерзімінің шешімдерін дәлелдейді, құрылыс-жинақтау процестерінің орындау әдістерін, материалдық, энергетикалқ, техникалық және еңбек қаржылары қажеттілігін, еңбек қорғау шарттарын анықтайды.

Технологиялық карта – құрылыс-жинақтау жұмыстарының жиі қайталанатын түрі, өндірістің ұтымды және тұрақты технологиясын іске асыратын және жұмыс өндірісінің жобасы орнына немесе оған қосымша ретінде пайдаланатын құжат және бұған кіретіндер: пайдалану саласы; жұмысты орындауды ұйымдастыруы және технологиясы; еңбек шығындарының машиналық уақыттың және еңбек ақысының калькуляциясы; жұмыс өндірісінің графигі; материалдық-техникалық қаржылар; қауіпсіз техникасы; техникалық-экономикалық көрсеткіштер.

Технологиялық карта төрт топты мөлшерлік құжаттарды бейнелейді:

І – картаның пайдалану саласы және технологиялық талаптар;

ІІ – технологиялық ережелер; өнім алу тәсілдері және әдістері;

ІІІ – техника-экономикалық көрсеткіштер;

ІV – материалдық-техникалық қаржылар.

Еңбек процестерінің картасы – жиі қайталанатын өндірісітік операциялары бар, қандай болса да өндірістік процестің ұтымды және тұрақты технологиясы іске асыратын және әдістерін орындау жағдайларын және осы операцияларды материалдық-техникалық қаржылармен қамтамасыз етуін анықтайтын құжат.

Еңбек процестерінің картасын қажетті техникалық-экономикалық көрсеткіштерді және өндірісті қауіпсіз жүргізу арқылы жоғары сапалы жұмысты қамтамасыз ететін құрылыс өндірісін қазіргі заманның деңгейіне сәйкес келетін озат тәжірибені зерттеу және қорыту негізінде жасайды. Мұнда мынадай мәліметтер келтіріледі: пайдалану саласы, еңбек процесінің ұйымдастырылуы; операциялары бойынша график және звено (бригада) жұмысшылар арасында жұмысты бөлу; еңбек шарттары.

Құрылыстық бас жоспар деп құрылыс мерзімінде тұрғызылатын және пайдаланатын негізгі жинақтау және жүк көтеретін механизмдер, уақытша ғимараттар және қондырғылар орналастыруды көрсетілген алаңның бас планын айтады.

Құрылыстың бас жоспары әдетте құрылыстың әр мерзіміне және құрылыс процестерінің әр түрлеріне, мысалы: үймереттің жер асты бөлігін, жер үсті құралымдарды жинақтауға шатыр жасауға және т.б. жасалынады.

1.Құрылыстың уақытша базасының құрылымы

2.Құрылыстағы қойма шаруашылығын ұйымдастыру

3.Жер жұмысын жүргізетін машиналарды тандау

4.Науалы канал құрылысын жүргізу технологиясы

5.Каналдардың және сапалы үймелердің жұмыс көлемін анықтау

«Жартылай үйіндіде өтетін канал бөлігінің жұмыстарын

комплексті механикаландыру»

Ұзындығы 1м каналдың жұмыс көлемі және резервтің өлшемдерін анықтау.

а) Каналдың шұқырлап қазылған бөлігінің көлденең қимасының ауданы:

w_шұқ = b · (H₁-h_ө.қ.) + m₁ · (H₁-h_ө.қ.)² = 1,5·(10-0,5) + 1,5·(10-0.05)² = 150м²

1 погонный метр каналдың шұқырлап қазылған топырақ көлемі:

V_шұқ = w_шұқ · 1 = 150 · 1 = 150м³

ә) Бір үйіндінің көлденең қимасының ауданы:

w'_үйме = a · (H₂ + h_ө.қ.) + m₁ + m₂ /2 · (H₂ + h_ө.қ.)² = 7.0 · (3.3+0.15) + 1.75+1.5/2·

·(3.3+0.15)² = 43.5 м²

мұндағы:

H₂ =Н – Н₁ = 4.5 – 1.2 = 3.3 м

б) Ұзындығы 1м екі үйінді салу үшін керек топырақтың көлемі:

V_үйме = 2 · w'_үйме · 1 · K_тығ · K_ж ; м³

мұндағы: K_тығ – топырақтың тығыздалу коэффициенті:

K_тығ = γ_q/γ_e = 1.66/1.58 = 1.05

K_ж = 1.02 ÷ 1.025 – топырақтың үймеге шығару кезінде жоғалу

коэффициенті: K_ж = 1,02.

V_үйме = 2 · 43.5 · 1 · 1.05 · 1.02 = 93.2 м³

Егер V_үйме > V_шұқ болса, онда қосымша топырақ резерві қажет болады.

Біздің жағдайымызда осы шарт орындалып тұр, яғни:

V_үйме = 93.2 м³ > V_шұқ = 8.2 м³, сондықтан қосымша топырақ резерві қажет.

в) Топырақ массасының теңдестігі бойынша:

V_үйме = V_шұқ + V_рез немесе w_үйме ≤ w_шұқ + w_рез

w_рез = w_үйме - w_шұқ = 87 - 8.2 = 78.8 м²

w_үйме = 2 · w'_үйме = 2 · 43.5 = 87 м²

Бір резервтің көлденең қимасының ауданы:

w'_рез = w_рез/2 = 78.8/2 = 39.4 м²

г) Резерв өлшемдерін анықтаймыз:

1. Скрепер жұмысы үшін резерв тереңдігі (өсімдік қабатын есептемегенде):

Н_рез = 0.3 · w'_рез = 0.3 · = 1.88м

2. Резерв түбінің ені:

b_рез = w'_рез – m_p · Н_рез² / Н_рез = 39.4 · 1 · 1.88² = 19.08м

3. Резервтің жоғарғы деңгейінің ені (өсімдік қабатын қоса есептегенде):

В_рез = b_рез + 2m_p · (Н_рез + h_ө.қ.) = 19.08 + 2 · 1 · (1.88 + 0.30) = 23.44м

мұндағы: m_p – резерв беткейінің еңістігі:

m_p = 1 ÷ 1.5; m_p = 1.0

ғ) Үймені қоса есептегендегі каналдың ені:

В_к = b + 2 · (m₁ · H + a + m₂ · H₂) = 6.0 + 2 · (1.75 · 4.5 + 7.0 + 1.5 · 3.3) = 45.64м

д) Резервтегі және канал трассасындағы барлық өсімдік қабатының көлденең қимасының ауданы:

w_өс = (B_к + 2 · B_рез) · h_өс = (45.64 + 2 · 23.44) · 0.30 = 27.76 м²

е) Үйменің сыртқы жиегіне қатысты резерв осьінің орналасқан жерін анықтаймыз:

У = m_b · H₂ + (3 ÷ 5) + B_рез/2 = (3.57 · 3.3) + 4.0 + 23.44/2 = 27.5

мұндағы: m_b – үймеден түсу коэффициентінің еңістігі:

m_b = 1/i_шек = 1/0.28 = 3.57

i_шек – скрепердің үймеге шығар шектеулі еңістігі (қосымша 11)

i_шек = 0.28

III. Тіркемелі скреперлермен, жартылай үйінділермен канал салу құрылысының операциялары. Құрылыс машиналарын таңдау.

Жартылай үйіндіде өтетін канал салу құрылысы үшін 12 түрлі құрылыс операциялары жүргізіледі. Бұл операциялардың ішіндегі негізгі жұмыстар тіркемелі скреперлермен жүргізіледі, олар:

1. Каналды шұқырлап қазу және топырақты үймеге шығару;

2. Резервті шұқырлап қазып, топырағын үймеге шығару.

Тіркемелі скрепер таңдау.

Негізгі құрылыс оаерацияларын жүргізетін скреперлер төмендегідей шарттарды орындауы қажет:

1. Скрепердің қармау ені (захват) канал түбінің енінен кіші болуы керек:

b_қар ≤ b;

2. Скрепер резервтен топырақты еркін алатындай болуы керек:

b_рез > b_қар;

3. Скрепер үйменің үстінен еркін жүре алатын болуы керек:

b_қар + 1 ≤ а;

Осы шарттарды орындайтын скреперді техникалық көрсеткіштеріне байланысты қабылдаймыз ( Әд.1, 46б, табл.21 ).

Скрепердің негізгі параметрлері:

Скрепер маркасы: Д-374А

Ковги сыйымдылығы, м³: 6.0

Тягач, типі: Т-100м

қуаты, л.с. 100

Қармау ені, а, м: 2.67

Скрепер бір жүргенде жинайтын

топырақ қабатының орташа қалыңдығы: 0.32

Жинау қабатының қалыңдығы; h_b, м: 0.15 ÷ 0.5

Скрепердің жүру жылдамдығы,км/сағ:

жүктелгенде: V_H 1.5 ÷ 1.6

жүктемесіз: V_p 3.8 ÷ 4.5

жүктеліп жүргенде: V_r 4.5 ÷ 6.4

бос жүргенде: V_n 6.5 ÷ 10.0

Жүктелудің минимальді жолы, h_min , м: 20

Ковшты босату уақыты, t_p ,c: 21

Габаритті өлшемдері: ұзындығы, l_скр ,м 8.4

ені, м 3.03

(Тракторсыз) Салмағы, кг: 7313

IV. Скрепердің топырақты жинау және төгу жолының ұзындығы.

Топырақ жиелген скрепердің жолының еңістігі. Скрепермен топырақ өңдеудің әдісі мен схемасы.

Скрепер ожауындағы топырақ көлемі жерден қазылып алынған топырақ көлеміне тең деп алсақ, онда скрепердің топырақты жинау және төгу жолдарының ұзындықтарын төмендегідей формулалардан шығаруға болады:

Скрепердің топырақ жинау ұзындығы:

L_жинау = q · K_т · K_ж / K_h · h · b_қар · K_р = 6 · 0.8 · 1.02 / 0.7 · 0.32 · 2.67 · 1.08 = 7.58м

мұндағы: q – ожаудың геометриялық сыйымдылығы; q = 6.0м³

b_қар – скрепердің қармау ені; b_қар = 2.67м

h – скрепер бір жүргенде жинайтын топырақ қабатының орташа

қалыңдығы: h = 0.32м

K_т – ожауды топырақпен толтыру коэффициенті: K_т = 0.7 ÷ 1.1

K_т = 0.8

K_h – кесіп алынатын топырақ қабатының біркелкісіздігінің

коэффициенті: K_h =0.7

K_р – қопсыту коэффициенті: K_р = 1.08

Скрепердің топырақ төгу жолының ұзындығы:

L_төгу = q · K_т / h_төг · b_қар = 6.0 · 0.8 / 0.2 ·2.67 = 9.6м

мұндағы: h_төг – төгілетін топырақ қабатының қалыңдығы; h_төг = 0.2м

Скрепердің топырақ жинау ұзындығының канал енінен, резерв енінен айырмашылығына байланысты скрепердің жұмыс істеу тәсілін анықтаймыз:

Егер b ≥ l_жинау болса, онда скреперлердің көлденең қазу схемасын қабылдаймыз. Ал егер b ≤ l_жинау болса, онда скрепердің бойлай жүріп қазу схемасын пайдаланамыз.

Біздің жағдайымызда b = 6.0м < l_жинау = 7.58м, сондықтан скрепердің бойлай жүріп қазу схемасын пайдаланамыз.

Шығар жолдар құрылысы

Скрепердің канал бойынан шығар жолы сол скрепердің көтеру биіктігіне байланысты болады:

Н_к.б. = H_шұқ + H_үйме = 1.2 + 3.3 = 4.5м

мұндағы: H_шұқ – шұқырдың биіктігі; H_шұқ = 1.2м

H_үйме – үйменің биіктігі; H_үйме = 3.3м

1. Егер Н_к.б. < 1м болса, арнаулы шығар жолдар салынбайды.

2. Егер Н_к.б. = 1 -2м болса, онда шығар жолдар арасы (50 ÷ 60)м болады.

3. Егер Н_к.б. > 2м болса, онда шығар жолдар арасы 100м болады.

Скрепердің қажет топырақ тасымалдануының орташа қашықтығы:

а) канал бойын ойып қазу барысында («кольцо» түріндегі схема бойынша):

l_ор = Σ l_і / 2 =

б) резервтен топырақ тасу үшін: l_ор' = Σ l'_і / 2 =

мұндағы: Σ l_і және Σ l'_і - топырақты жинау-төгу, топырақ тиелген және бос жүрген жолдарының ұзындығы (графикалық түрде анықталады).

V. Жартылай үйіндіде өтетін канал бөлігіндегі жер жұмыстарына технологиялық есеп жасау.

Жартылай үйіндіде өтетін канал бөлігіне (1000м) технологиялық есептеуді таблица түрінде жасаймыз:

1. Канал құрылысына қажетті негізгі механизмдер құрамының жалпы саны мүмкіндігінше аз болу керек.

2. Әрбір операцияның жұмыс көлемі бірінші жұмыстағыдай есептелінеді.

Жартылай үйіндіде өтетін каналдың 1000 м бөлігіндегі

жер жұмыстарының технологиялық есебі.

Кесте 1

№	Құрылыс операцияларының атаулары	Жұмыс көлемі		Жұмыс істеу жағдайы	Механизмдер және олардың параметрлері	Нормалар және негіздеулер	Машина сыйымдылығы	Еңбек сыйымды-лығы,Е		Машина пайдалану шығыны
		өлшем бірлігі	саны					Механи- калық	Қол мен	1 са ғатқа	Бар лығы
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1	Канал түбінен өсімдік қабатын кесіп алу	100м3	Vөс= 6846м3	Топ І, топырақты (>Вк/2) қаш-қа жылжыту	Буль-дозер	ЕНиР 2-1-15 Табл2 14,5маш,сағ/100м3	99,3	99,3	-	3,09	306,8
2	Үйме түбіндегі топырақты қопсыту	100м3	Vүйме= 93200м3	Қолс-у қаш-ғы 200м., 1қопс=0,25	Рыхли-тель Т-130	ЕНиР 2-1-1 Табл2 0,13маш,сағ/100м3	12,1	12,1	-	0,37	4,5
3	Үйінді түйіндегі топырақты тығыздау	100м3	Vүйме= 93200м3	Топ І 1 із бен 4 рет жүру	Катоктар Т-130	ЕНиР 2-1-22 Табл2 0,25маш,сағ/100м3	20,5	20,5	-	0,49	92,04
4	Каналды шұқырлап қазу және топырағын үймеге шығару	100м3	Vшүқ= 8200м3	Топ І гр. ( +5-6м) қаш-қа жылжыту	Скретер q=6.0м3	ВНиР В-40-6А (қосымша14) 2,5маш,сағ/ 100м3	233	233	-	4,51	114,17
5	Топырақты қабат-қабаты бойынша бульдозермен тегістеу.	100м3	1/3Vшұқ= 2733,3	Топ І гр. 50м қаш-қа жыл-у	Бульдозер ДЗ -59 Т-130	ВНиР В-40-10В 0,13маш,сағ/100м3	3,55	3,55	-	4,16	14,8
6	Үйіндірдегі топырақты сумен ылғалдау.	10м	Q=1602,12	Автоцистер на сиымды лығы 6м3	Автоцис терна	ВНиР В- 7А 1,5 маш, сағ/10м3	240,3	240,3	-	6,78	1629,2
7	Уйіндідегі тегістелген топырақты тығыздау	100м3	Vшұқ+Vрез= 95200 м3	Топ І 1 із бен 4 рет жүру	Катоктар Т-130	ЕНиР 2-1-22 0,25маш,сағ/100м3	238	238	-	0,49	116,6
8	Резерв бетінен өсімдік қабатын кесіп алу	100м3	Vрез= 87000 м3	Топ І гр. 30 м қаш-қа жылжыту	Бульдозер Трактор Т-130	ЕНиР 2-1-15 1,45маш,сағ/100м3	5,94	5,94	-	3,09	18,4
9	Среперге шығар жол және түсер жол салу	100м3	0,05хVшұқ= 410 м3	Топ І гр.	Бульдозер Трактор Т-130	ЕНиР 2-1-15 1,45маш,сағ/100м3	5,94	5,94	-	3,09	18,4
10	Резервтен топырақ алып, канал үймесін тасып шығару	100м3	Vрез= 87000 м3	Топ І гр.	Скреперлер q=6.0м3	ВНиР 40-6А 1 маш, сағ/10м3	870	870	-	4,51	3923,7
11	Каналдың беткейін және түбін тегістеу, шығар жолдармен алып тастау.	100м3	V= 17800	Топ І гр.	Бульдозер Трактор Т-130	ЕНиР 2-1-15 0,15 маш,сағ,/100м3	26,7	26,7	-	1,07	28,6
12	Резервтен алынған өсімдік қабатын тегістеу.	100м3	V= 7032 м3	Топ І гр.	Бульдозер Трактор Т-130	ЕНиР 2-1-15 0,15 маш,сағ,/100м3	10,5	10,5	-	1,07	11,2
								∑3021,4			∑10158

VІ. Техника-экономикалық көрсеткіштер.

а) жоба бойынша 1м³ топырақтың құны:

S'= тг/м³

мұндағы: V_шұқ – шұқырдағы жер жұмыстарының көлемі;

V_рез – резервтен алынатын топырақтар, жер жұмыстарының

Көлемі.

б) 1 адам сағатқа есептелінген өнімділік:

Е' = V_шұқ + V_рез / ΣE = 95200 / 3021.39 = 31.5