1 Азаматтық құқықтық реттеу пәнінің түсінігін, ерекшеліктері.

2 Бағалы қағаздар түсінігі мен түрлері.

3 Азаматтық құқықтық мәмілелердің түсінігін, түрлері

4 Заңды тұлғалар түсінігін, түрлерін, заңды тұлғалар теориясы

5 Жеке тұлғалардың құқықтық жағдайы

6 Коммерциялық заңды тұлғалардың құқықтық жағдайын білуі тиіс

7 Меншік құқының пайда болу негіздері мен тәсілдерін анықтаңыз

8 Міндеттеменің пайда болу негіздеріне қатысты сұрақтард

9 Өкілдік туралы жалпы түсінік және оның түрлеріне қатысты сұрақтар

10 Міндеттемедегі тараптардың ауысуы

11 Меншік құқығының пайда болуының негіздері

12 Акционерлік қоғамның құқықтық жағдайы

13 Шаруашылық серіктерстіктердің құқықтық жағдайы

14 Міндеттеменің орындалуын құқықтық қамтамасыз ету тәсілдері

15 Шарттардың түрлік сипаттамасына қатысты сұрақтар

16 Міндеттеменің тоқтатылуының сұрақтары

17 Шарттардың түсінігі мен жасалу сатылары

18 Жеке кәсіпкерлік түсінігі, түрлері

19 Азаматтық заңдар және олардың қолданылуы

20 Коммерциялық емес заңды тұлғалардың құқықтық жағдайы, түрлік сипаттамасы, қызметіне қатысты сұрақтар.

21 Мемлекеттік кәсіпорынның түсінігі және түрлік сипаттамасы, олардың азаматтық айналымдағы құқықтық жағдайын, мемлекеттік кәсіпорындардың қызметін құқықтық реттеуге қатысты сұрақтарды игеруі тиіс.

22 Коммерциялық емес ұйымдардың құқықтық режимі, олардың қызметінің то қтатылуына қатысты мәселелерді игеруі тиіс.

23 Өзіндік мүліктік емес игіліктер азаматтық құқықтың объектісі ретіндегі ерекшеліктерін, қорғау сұрақтарын игеруі тиіс. Моральдық зиянды өтеу ерекшеліктерін игеруге қатысты сұрақтар

24 Заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу сұрақтарын, тіркеу тәртібін, тіркеуді жарамсыз деп тану сұрақтарын игеруге тиіс.

25 Акционерлік қоғамның ерекшеліктерін, акционерлік қоғамдардың бағалы қағаздарының құқықтық режиміне қатысты сұрақтарды игеруі тиіс

26 Мәміленің жарамды болу шарттарын, биржалық мәмілелердің жасалу тәртібі мен түрлеріне қатысты сұрақтарды игеру

27 Міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері. Тұрақсыздық төлемі және оның тәсілдері, кепіл, кепілболушылық, кепілдік түсінігіне қатысты сұрақтарды игеруі тиіс.

28 Акционерлік қоғам мүлкінің құқықтық жағдайы, акционерлердің құқықтары мен міндеттері, акционерлік қоғамның органдары туралы сұрақтарды игеруі тиіс

29 Мәмлелерді тіркеу ерекшеліктері, мәмілені тіркеу негіздері, мәмілені тіркемеудің салдарына қатысты сұрақтарды игеруі тиіс.

30 Кепіл түсінігі, түрлері. Ипотека және кепіл айырмашылығы, міндеттемені қамтамасыз етудегі ерекшелігі.

31 Өндірістік кооперативтің құқықтық жағдайы, қатысушылары, мүлкіне қатысты сұрақтарды игеруі тиіс.

32 Мәміленің жасалу нысанын сақтамаудың салдарына қатысты сұрақтарды игеруі тиіс.

33 Кепіл туралы шарттың мазмұны және нысанына, шарт жасау тәртібіне қатысты сұрақтарды

34 Шартты өзгерту және бұзу негіздеріне қатысты сұрақтарды

35 Жария, алдын-ала, қосылу шарттарының мәселелерін игеруі тиіс

36 Міндеттеменің бұзылғаны үшін жауапкершілік негіздеріне қатысты сұрақтар

37 Ортақ меншік түсінігі мен түрлеріне қатысты сұрақтар

38 Мәміленің нысанына, жазбаша және ауызша нысанда жасалатын мәмілелерге қатысты сұрақтарды игеруі тиіс

39 Сенімхат түсінігі, азаматтық құқықта қолданылуының сұрақтары, тоқтатылуы

40 .Қаржы құралдарының түсінігімен түрлері, қолданылуы

41 .13 жасар Белялов және 17 жасар Маханов автокөліктерді жуып ақы тауып жүріп, В. деген азаматтың автокөлігіне 25000 т шығын келтірді…..

42. 2012 жылы қазанда Азамат Мақсұтов және азамат Имашев шарт жасасу негізінде Ержанов Имашевқа 15000 теңге және құны 36000 теңге ….

43. Жолдан жүргіншілер өтуге болмайтын жерден өтіп бара жатқан жүргіншіні қағып кету мүмкіндігінен сақтанамын деп автобус жүргізушісі қарсы жолға автобуспен шығып кетуі нәтижесінде жол апаты болды. Тайота автокөлігінің жолаушысы Д. қайтыс болды, ал автобус жолаушылары ….

44. Азаматша А.Бахтеева өзінің қызына джинси сатып алды. Оны бір күн кигеннен кейін, қыздың аяғы көгілдір түске боялып, бүкіл денесіне жара шығып кетті….

45. Сенімхат Мен 06.05.1936 жылы Талдықорған облысында туылған, мынадай мекен жайда тұратын: Алматы қ. Абай көшесі 12, азамат Нургалиев Асылбек Берікұлы….

46. Некенің бұзылуына байланысты, ерлі зайыптылар арасында некедегі ортақ мүлікті бөлу жөнінде дау туды. Күйеуі барлық мүліктердің /пәтер, автокөлік, саяжай, зергерлік бұйымдар, құнды заттар, скрипка және т….

47. 13 жастағы Олег автокөлік жуғаны үшін автокөлік иесінен 4000 теңге мөлшерде ақша алады. Ол ақшаға Олег дүкеннен қымбат тұратын энциклопедиялық ….

48. Хаджаев әрекетқабілетсіз деп танылды және оған қорғаншылық тағайындалды. Қорғаншы Омаров кейіннен Хаджеевтың танысы ретінде тұрғын үйге есепке(пропоиска) отырды. Кейін Омаров 2-бөлмелі ….

49. Суретшілер ассоциясының мүшесі суретші А. картина жазды(салды). Осы картинаны жазу кезінде ол, осы ассоцияның суретшісі Б-ның материалдары мен краскасын пайдаланған еді. ….

50. Тұрғын үй кооперативінің мүшесі Аманов қайтыс болды. Қайтыс болар алдында пайының жартысын төленген болатын. Амановтың әйелі кооперативке өзін м….

51. 16-жасар Арман жалдама еңбек бойынша жұмыс жасап 60000 теңге тапты. Оған компьютер сатып алды. Біраз уақыт өткеннен кейін ол әжесінен компьютерді …..

52. Заңды тұлға құру арқылы кәсіпкерлікпен айналысудың әлде қандай тиімді екеніне көздері жеткен кәсіпкерлердің бір тобы бірлесіп заңды тұлға құру ….

53. Жеке кәсіпкер Бекетов, Саматов және Жарасов Бірлесіп тігін цехын сатып алады. Ол цех ортақ ортақ меншікке айналады. Әрбір кәсіпкердің өзіндік үлесі болады. …

54. Асаубаев В. Материалдық жағдайынан қиналғандықтан өзінің көршісі Асқаровтан үлкен көлемді мөлшерде қарызға ақша сұрайды. Асқаров оған келісіп…..

55. Шатеновтың көршісі Арыбаев көлік апатынан қайтыс болады. Оның 18 жасқа толған Алия мен 10 жастағы Нүргүл есімді қыздары бар. Олардың материалдық жағынан қиналып жатқанын көрген Шапинов …..

56. «Алтын» ЖШС-і «Қазына» атты дүкеніне 500 қорап сусындарды жеткізіп береді. Алушы жүк келген соң сусындарды сақтауға қажетті …..

57. “Заря” фирмалық дүкенінен құны 24 000 тенге тұратын әйелдер костюмы сатып алынған. Костюмды небәрі екі-ақ рет киген иесі оны химтазалауға өткізген. Тазалаудан кейін киім өзінің формасын жоғалтып кейінгі киуге жарамай қалды….

58 .Қайырымдылық ұйымымен жасаған шарты бойынша Машанов өзіне тиесілі пәтерін сол ұйымға өсиетке қалдыратындығы, ал қайырымдылық ұйымы….

59. Саламатоваға неке жасы төмендетіледі және ол 16 жасында некеге тұрды. Бір жылдан кейін күйеуінің оған дөреке қылықтар көрсетуіне байланысты некені….

60. Ғалымбеков жалғызілікті және онкологиялық аурумен ауыруына байланысты өзінің досы Мурзановқа шарт негізінде өзіне…

1 Азаматтық құқықтық реттеу пәнінің түсінігін, ерекшеліктері.

Азаматтық заңдармен тауар-ақша қатынастары және қатысушылардың теңдiгiне негiзделген өзге де мүлiктiк қатынастар, сондай-ақ мүлiктiк қатынастарғабайланысты мүлiктiк емес жеке қатынастар реттеледi. Азаматтық заңдармен реттелетiн қатынастардың қатысушылары азаматтар, заңды тұлғалар, мемлекет, сондай-ақ әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiстер болып табылады. Мүлiктiк қатынастарға байланысы жоқ мүлiктiк емес жеке қатынастар азаматтық заңдармен реттеледi, өйткенi олар заң құжаттарында өзгеше көзделмеген, не мүлiктiк емес жеке қатынастар мәнiнен туындамайды. Осы баптың 1-тармағында аталған белгiлерге сай келетiн отбасылық, еңбек қатынастары мен табиғи ресурстарды пайдалану және айналадағы ортаны қорғау жөнiндегi қатынастарға азаматтық заңдар бұл қатынастар тиiсiнше отбасылық, еңбек заңдарымен, табиғи ресурстарды пайдалану және айналадағы ортаны қорғау туралы заңдармен реттелмеген жағдайларда қолданылады. Заң құжаттарында көзделген реттердi қоспағанда, бiр тараптың екiншiсiне әкiмшiлiк немесе өзге де билiк жағынан бағынуына негiзделген мүлiктiк қатынастарға, соның iшiнде салық жөнiндегi және басқа бюджеттiк қатынастарға азаматтық заңдар қолданылмайды.Азаматтық заңдар өздерi реттейтiн қатынастарға қатысушылардың теңдiгiн, меншiкке қол сұқпаушылықты, шарт еркiндiгiн, жеке iстерге кiмнiң болса да озбырлықпен араласуына жол беруге болмайтындығын, азаматтық құқықтарды кедергiсiз жүзеге асыру, нұқсан келтiрiлген құқықтардың қалпына келтiрiлуiн, оларды соттың қорғауын қамтамасыз ету қажеттiгiн тануға негiзделедi. Азаматтар мен заңды тұлғалар өздерiнiң азаматтық құқықтарына өз еркiмен және өз мүддесiн көздей отырып ие болады және оларды жүзеге асырады, сондай-ақ егер заңнамалық актілерде өзгеше белгіленбесе, құқықтарынан бас тартады. Олар шарт негiзiнде өздерiнiң құқықтары мен мiндеттерiн анықтауда және оның заңнамаға қайшы келмейтін кез келген талаптарын белгiлеуде ерiктi. Тауарлар, қызмет және ақша Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында емiн-еркiн орын ауыстырып және айналысқа түсiп отырады. Егер қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, адамдардың өмiрi мен денсаулығын қорғау, табиғат пен мәдени қазыналарды сақтау үшiн қажет болса, заң құжаттарына сәйкес тауарлар мен қызметтiң орын ауыстыруына шектеулер енгiзiледi. Қазақстан Республикасының азаматтық заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекстен, Қазақстан Республикасының оған сәйкес қабылданған өзге де заңдарынан, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар Жарлықтарынан, Парламенттiң қаулыларынан, Парламенттiң Сенаты мен Мәжiлiсiнiң қаулыларынан (заң актiлерiнен), сондай-ақ осы Кодекстiң 1-бабының 1,2-тармақтарында аталған қатынастарды реттейтiн Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жарлықтарынан, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулыларынан тұрады. Осы Кодекстiң 1-бабының 3-тармағында аталғандарды қоспағанда, азаматтық құқықтың Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде қамтылған нормалары осы Кодекстiң ережелерiне қайшы келген жағдайда осы Кодекстiң ережелерi қолданылады, Қазақстан Республикасының заңдарында қамтылған және осы Кодекстiң нормаларына қайшы келетiн азаматтық құқық нормалары Кодекске тиiстi өзгерiстер енгiзiлгеннен кейiн ғана қолданылады. Қазақстан Республикасы азаматтық заңнамасының нормалары Қазақстан Республикасы азаматтық заңнамасының негізгі бастауларына қайшы келмейді. Банктер мен астық қабылдау кәсiпорындарының құрылуына, қайта ұйымдастырылуына, банкроттығына және таратылуына, банк қызметiн бақылау мен оны аудиторлық тексеруге, астық қабылдау кәсiпорындарының қызметiн бақылауға, банк операцияларының жекелеген түрлерiн лицензиялауға, банктерді қайта құрылымдауға, астық қабылдау кәсiпорындарының қойма куәлiктерiмен операцияларды жүзеге асыруға байланысты қатынастар банк қызметiн және астық қабылдау кәсiпорындарының қызметiн реттейтiн заң актiлерiне қайшы келмейтiн бөлiгiнде осы Кодекспен реттеледi. Банктер мен олардың клиенттерi арасындағы қатынастар, сондай-ақ клиенттер арасындағы банк арқылы қатынастар азаматтық заңдармен осы баптың 2-тармағында белгiленген тәртiп бойынша реттеледi. Азаматтық қатынастар, егер әдеттегi құқықтар, соның iшiнде iскерлiк қызмет өрiсiндегi әдеттегi құқықтар Қазақстан Республикасы аумағында қолданылып жүрген азаматтық заңдарға қайшы келмесе, солармен реттелуi мүмкiн. Министрлiктер және өзге де орталық атқарушы органдар, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар, осы Кодексте және өзге де азаматтық заң актiлерiнде көзделген жағдайлар мен шектерде азаматтық қатынастарды реттейтiн актiлер шығара алады. Азаматтар мен заңды тұлғалардың осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заң құжаттарында белгiленген құқықтарын мемлекеттiк басқару органдары мен жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың құжаттары шектей алмайды. Мұндай құжаттар қабылданған кезден бастап жарамсыз болып табылады және қолданылмауға тиiс. Егер заң құжаттарында өзгеше көзделмесе, шетелдiк жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ азаматтығы жоқ адамдар азаматтық заңдарда Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғалары үшiн қандай құқықтар мен мiндеттер көзделсе, нақ сондай құқықтарға ие болуға қақылы және сондай мiндеттердi орындауға мiндеттi. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарындағыдан өзгеше ережелер белгiленген болса, аталған шарттың ережелерi қолданылады. Халықаралық шарттан оны қолдану үшiн заң шығару талап етiлгеннен басқа жағдайларда, азаматтық қатынастарға Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар тiкелей қолданылады.

Азаматтық заңдардың уақытқа қарай қолданылуыАзаматтық заң құжаттарының керi күшi болмайды және өздерi күшiне енгiзiлгеннен кейiн пайда болған қатынастарға қолданылады. Азаматтық заң құжаттарының заңдық күшi өздерi күшiне енгiзiлгенге дейiн пайда болған қатынастарға бұл оларда тiкелей көзделген реттерде қолданылады. Азаматтық заң құжаттары күшiне енгiзiлгенге дейiн пайда болған қатынастар бойынша ол өзi күшiне енгiзiлгеннен кейiн пайда болған құқықтар мен мiндеттерге қолданылады. Азаматтық заң құжаттары күшiне енгiзiлгенге дейiн жасалған шарт бойынша тараптардың қатынастары осы Кодекстiң 383-бабына сәйкес реттеледi.Азаматтық заңдардың ұқсастығына қарай қолданылуыОсы Кодекстiң 1-бабындағы 1 және 2-тармақтарда көзделген қатынастар заңдармен немесе тараптардың келiсiмiмен тiкелей реттелмеген және оларға қолдануға келетiн әдет-ғұрып болмаған жағдайларда, мұндай қатынастарға, олардың мәнiне қайшы келмейтiн болғандықтан, азаматтық заңдардың ұқсас қатынастарды реттейтiн қалыптары қолданылады (заң ұқсастығы). Аталған жағдайларда заң ұқсастығын пайдалану мүмкiн болмаса, тараптардың құқықтары мен мiндеттерi азаматтық заңдардың жалпы негiздерi мен мәнi және адалдық, парасаттылық пен әдiлеттiлiк талаптары негiзге алына отырып белгiленедi (құқық ұқсастығы).Азаматтық заң қалыптарының түсiнiлуiАзаматтық заң қалыптары оларда айтылған сөздердiң дәлме-дәл мәнiне сәйкес түсiнiлуге тиiс. Заң қалыптарының текстiнде қолданылған сөздердi әртүрлi түсiну мүмкiн болған жағдайда Қазақстан Республикасы Конституциясының ережелерiне және азаматтық заңдардың осы тарауда, ең алдымен оның 2-бабында баяндалған негiзгi қағидаттарына сай келетiн түсiнiкке басымдық берiледi.Азаматтық заң қалыптарының дәл мағынасын анықтау кезiнде, егер бұл осы баптың 1-тармағында баяндалған талаптарды бұрмаламайтын болса, ол күшiне енгiзiлген кездегi тарихи жағдайларды және оның сот тәжiрибесiндегi түсiнiлуiн ескеру қажет.Азаматтық құқықтар мен мiндеттердiң пайда болу негiздері Азаматтық құқықтар мен мiндеттер заңдарда көзделген негiздерден, сондай-ақ азаматтар мен заңды тұлғалардың әрекеттерiнен пайда болады, өйткенi ол әрекеттер азаматтық заңдарда көрсетiлмегенiмен, олардың жалпы негiздерi мен мәнiне байланысты азаматтық құқықтар мен мiндеттердi туғызады.

Осыған сәйкес азаматтық құқықтар мен мiндеттер:

1) заңдарда көзделген шарттар мен өзге де мәмiлелерден, сондай-ақ заңдарда көзделмегенiмен, оларға қайшы келмейтiн мәмiлелерден;

2) заңдарға сәйкес азаматтық-құқықтық жағдайларды туғызатын әкiмшiлiк құжаттардан;

3) азаматтық құқықтар мен мiндеттер белгiлеген сот шешiмiнен;

4) заң құжаттарында тыйым салынбаған негiздер бойынша мүлiктi жасау немесе иемдену нәтижесiнде;

5) өнертабыстар, өнеркәсiптiк үлгiлер, ғылым, әдебиет пен өнер шығармаларын және интеллектуалдық қызметтiң өзге де нәтижелерiн жасау нәтижесiнде;

6) басқа жаққа зиян келтiру салдарынан, сол сияқты басқа жақ есебiнен мүлiктi негiзсiз сатып алу немесе жинау (негiзсiз баю) салдарынан;

7) азаматтар мен заңды тұлғалардың өзге де әрекеттерi салдарынан;

8) заңдар азаматтық-құқықтық жағдайлар басталуын байланыстыратын оқиғалар салдарынан пайда болады.

Азаматтық құқықтарды жүзеге асыру1. Азаматтар мен заңды тұлғалар өздерiне берiлген азаматтық құқықтарды, соның iшiнде өздерiн қорғау құқығын өз қалауынша пайдаланады.

2. Азаматтар мен заңды тұлғаларға тиесілі құқықтардың жүзеге асырылмауы, заңнамалық актілерде көзделген жағдайларды қоспағанда, бұл құқықтардың тоқтатылуына әкеп соқпайды.

3. Азаматтық құқықтарды жүзеге асыру басқа құқық субъектiлерiнiң құқықтарын және заңдармен қорғалатын мүдделерiн бұзбауға, айналадағы ортаға зиян келтiрмеуге тиiс.

4. Азаматтар мен заңды тұлғалар өздерiне берiлген құқықтарды жүзеге асырған кезде адал, парасатты және әдiл әрекет жасап, заңдардағы талаптарды, қоғамның адамгершiлiк қағидаттарын, ал кәсiпкерлер - бұған қоса iскерлiк әдептiлiк ережелерiн сақтауға тиiс.

Бұл мiндеттi шарт арқылы алып тастауға немесе шектеуге болмайды. Азаматтық құқық қатынастарына қатысушылардың адал, парасатты және әдiл әрекет жасауы көзделедi.

5. Азаматтар мен заңды тұлғалардың басқа жаққа зиян келтiруге, құқықты басқа түрлерде қиянат жасап пайдалануға, сондай-ақ құқықты оның мақсатына қайшы келетiндей етiп жүзеге асыруға бағытталған әрекеттерiне жол берiлмейдi.

Осы баптың 3-5-тармақтарында көзделген талаптарды орындамаған жағдайда сот ол адамның тиiстi құқығын қорғаудан бас тарта алады.

Азаматтық құқықтарды қорғауАзаматтық құқықтарды қорғауды сот, төрелiк немесе аралық сот: құқықтарды мойындату; құқық бұзылғанға дейiнгi болған жағдайды қалпына келтiру; құқықты бұзатын немесе оның бұзылу қаупiн туғызатын әрекеттерге тыйым салу; мiндеттi заттай орындатуға ұйғарым шығару; залалдарды, төленетiн айыпты өндiртiп алу; мәмiленi жарамсыз деп тану; моральдық зиянның өтемiн төлету; құқық қатынастарын тоқтату немесе өзгерту; мемлекеттiк басқару органының немесе жергiлiктi өкiлдi не атқарушы органның заңдарға сәйкес келмейтiн құжатын жарамсыз немесе орындауға жатпайды деп тану; азаматтың немесе заңды тұлғаның құқыққа ие болуына немесе оны жүзеге асыруына кедергi жасағаны үшiн мемлекеттiк органнан немесе лауазымды адамнан айыппұл өндiртiп алу арқылы, сондай-ақ заң құжаттарында көзделген өзге де әдiстермен жүзеге асырады. Бұзылған құқықты қорғау үшiн өкiмет билiгi немесе басқару органына өтiнiш жасау, егер заң құжаттарында өзгеше көзделмесе, құқық қорғау туралы талап қойып сотқа жолдануға кедергi жасамайды. Заң құжаттарында арнайы көзделген реттерде азаматтық құқықтарды қорғау құқығы бұзылған адамның тiкелей iс жүзiндегi немесе заңдық әрекеттерiмен жүзеге асырылуы мүмкiн (өзiн-өзi қорғау).

Құқығы бұзылған адам, егер заң құжаттарында немесе шартта өзгеше көзделмесе, өзiне келтiрiлген залалдың толық өтелуiн талап ете алады. Құқығы бұзылған адам жасаған немесе жасауға тиiстi шығыстар, оның мүлкiнiң жоғалуы немесе зақымдануы (нақты нұқсан), сондай-ақ сол адамның құқығы бұзылмаған болса, дағдылы айналым жағдайында оның алуына болатын, бiрақ алынбай қалған табыстары (айрылып қалған пайда) залалдар деп түсiнiледi. Мемлекеттiк өкiмет билiгi органының, өзге де мемлекеттiк органның заңдарға сай келмейтiн құжат шығаруы, сондай-ақ осы органдардың лауазымды адамдарының әрекетi (әрекетсiздiгi) салдарынан азаматқа немесе заңды тұлғаға келтiрiлген залалды Қазақстан Республикасы немесе тиiсiнше әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiс өтеуге тиiс.

Егер тәртiп бұзудың құқықтық салдарының пайда болуы тәртiп бұзушының кiнәсiне байланысты болса, заң құжаттарында өзгеше көзделгеннен басқа жағдайларда, ол кiнәлi деп ұйғарылады.Кәсiпкерлiк - меншiк түрлерiне қарамастан, азаматтар мен заңды тұлғалардың, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы таза табыс табуға бағытталған, жеке меншiк құқығына (жеке кәсiпкерлiк) не мемлекеттiк кәсiпорынды шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығына (мемлекеттiк кәсiпкерлiк) негiзделген ынталы қызметi. Кәсiпкерлiк қызмет кәсiпкердiң атынан, оның тәуекел етуiмен және мүлiктiк жауапкершiлiгiмен жүзеге асырылады. Мемлекет кәсiпкерлiк қызмет еркiндiгiне кепiлдiк бередi және оны қорғау мен қолдауды қамтамасыз етедi. Заңдарда тыйым салынбаған қызметтi жүзеге асырушы кәсiпкерлердiң құқықтары:

1) лицензия берiлетiн қызмет түрлерiнен басқа кәсiпкерлiк қызметтi кiмнiң болса да рұқсатын алмай-ақ жүзеге асыру мүмкiндiгi арқылы;

2) экономиканың барлық салаларындағы кәсiпкерлiктiң барлық түрiн бiр ғана тiркеушi органда тiркеудiң барынша қарапайым өз бетiмен жүргiзетiн тәртiбiмен;

3) кәсiпкерлiк қызметке мемлекеттiк органдар жүргiзетiн тексерулердi заң құжаттарымен шектеу арқылы;

4) кәсiпкерлiк қызметтi заң құжаттарында көзделген негiз бойынша шығарылған сот шешiмi бойынша ғана ерiксiз тоқтату арқылы;

5) жеке кәсiпкерлiк үшiн тыйым салынған, экспорт немесе импорт үшiн тыйым салынған немесе шек қойылған жұмыс, тауарлардың түрлерi мен қызмет тiзбесiн заң құжаттарында белгiлеу арқылы;

6) мемлекеттiк органдарды, лауазымды адамдарды, сондай-ақ өзге де жақтар мен ұйымдарды кәсiпкерлердiң қызметiне заңсыз кедергi жасағаны үшiн олардың алдындағы заңдарда белгiленген мүлiктiк жауапкершiлiкке тарту арқылы;

6-1) атқарушы бақылау және қадағалау органдарына кәсiпкерлiк субъектiлерiмен осы органдардың функциялары болып табылатын мiндеттердi орындау мәнiнде шарттық қатынастарға кiруге тыйым салу арқылы;

7) заңдарда көзделген өзге де амалдармен қорғалады.

Жекелеген қызмет түрлері бойынша лицензиялау тәртібін енгізу ұлттық қауіпсіздік, құқық тәртібін қамтамасыз ету, қоршаған ортаны, азаматтардың меншігін, өмірі мен денсаулығын қорғау мақсатында белгіленеді. Қазақстан Республикасының заңдарында өнімге қатысты белгіленген талаптар, жекелеген өнім түрлерінің, процестердің сәйкестігін міндетті растау жөніндегі талаптар және (немесе) қызметті мемлекеттік бақылау мемлекеттік әкімшілік ету мақсаттарына қол жеткізу үшін жеткіліксіз болған жағдайларда жекелеген қызмет түрлерін лицензиялау белгіленеді.

5. Коммерциялық (кәсiпкерлiк) құпия заңмен қорғалады. Коммерциялық құпия болып табылатын мәлiметтердi анықтау тәртiбi, оның қорғау құралдары, сондай-ақ коммерциялық құпия құрамына енбейтiн мәлiметтер тiзбесi заңдарда белгiленедi.

6. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау осы Кодексте немесе өзге де заң құжаттарында көзделген құралдармен қамтамасыз етiледi.

Әрбiр тұтынушының, атап айтқанда:

- тауарлар сатып алу, жұмыс пен қызметтi пайдалану үшiн еркiн шарт жасасуға;

- тауарлардың (жұмыстың, қызметтiң) тиiсiнше сапалы және қауiпсiз болуына;

- тауарлар (жұмыс, қызмет) жөнiнде толық және анық мәлiмет алуға;

- тұтынушылардың қоғамдық ұйымдарына бiрiгуге құқығы бар.

Кәсiпкерлiк еркiндiгiн пайдаланып қиянат жасауға жол бермеуЗаңды бәсекелестiктi шектеуге немесе жоюға, негiзсiз артықшылықтар алуға, тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерiне қысым жасауға бағытталған монополистiк және қандай болса да басқа қызметке жол берiлмейдi. Заң құжаттарында көзделген реттердi қоспағанда, кәсiпкерлердiң азаматтық құқықтарды бәсекелестiктi шектеу мақсатында пайдалануына, соның iшiнде:

1) кәсiпкерлердiң рыноктағы өздерiнiң үстем жағдайын пайдаланып, атап айтқанда, тауар тапшылығын жасау немесе бағаны көтеру үшiн тауар өндiрудi шектеу немесе тоқтатып тастау, не айналыстан алып тастау арқылы қиянат жасауына;

2) ұқсас кәсiпкерлiк қызмет жүргiзушi адамдардың баға, рыноктарды бөлiсу, басқа кәсiпкерлердi аластау туралы және бәсекелестiктi едәуiр шектейтiн өзге де жағдайлар туралы келiсiмдер жасасуына және оларды орындауына;

3) ұқсас кәсiпкерлiк қызмет жүргiзушi адамның және тұтынушылардың заңды мүдделерiне қысым көрсетуге бағытталған терiс пиғылды әрекеттер жасауына (терiс пиғылды бәсекелестiк), атап айтқанда, тұтынушыларды басқа кәсiпкердiң тауар дайындаушысы, дайындау мақсаты, әдiсi мен орны, сапасы және өзге де қасиеттерi жөнiнен шатастыру арқылы, тауарларды жарнамалық және өзге де ақпаратта әдепсiздiкпен салыстыру, бөтен тауардың сыртқы безендiрiлуiн көшiрiп алу арқылы және басқа да әдiстермен шатастыруына жол берiлмейдi. Терiс пиғылды бәсекелестiкке қарсы күрес жөнiндегi шаралар заң құжаттарымен белгiленедi.