- •Сыни ойлау
- •1.«Сыни ойлау» курсының пәні, нысаны және мақсаттары мен міндеттерін көрсетіңіз.
- •2. «Сыни ойлау» курсының пәнінің мәнін сипаттаңыз.
- •3. «Сыни ойлау» курсының мақсатын сипаттаңыз.
- •4.«Сыни ойлау» пәнінің басқа ғылым салаларымен байланысы, философиялық және психологиялық астарын анықтаңыз.
- •5. Сыни ойлаудың философиямен байланысын сипаттаңыз.
- •6. Сыни ойлаудың психологиямен байланысын сипаттаңыз.
- •7.Сыни ойлауды дәрістерде қолданудың педагогикалық шеберлікті қалыптастырудағы маңызын көрсетіңіз.
- •8.Қазіргі білім беру жүйесіндегі «Мұғалім» ұғымын сипаттаңыз.
- •9. Сыни ойлауды дәрістерде қолданудың маңыздылығын сипаттаңыз.
- •10.Сыни ойлауды дамыту тәсілдерін атаңыз.
- •11.Жеке тұлғаны сын тұрғысынан ойлауды дамыту шарттарын сипаттаңыз.
- •12.Кластер (топтастыру) ұғымына сипаттама беріңіз.
- •14.Блум таксаномиясын сипаттаңыз.
- •15.Блум таксономиясы бойынша оқу мақсаттарының негізгі категорияларын жазыңыз.
- •16. Блум таксономиясы бойынша категориялар мазмұны, сұрақтар мен тапсырмалар үлгісін көрсетіңіз.
- •1. Оқу мақсаттарының негізгі категориялары:
- •17.Аргумент - сыни ойлауды қалыптастырушы элемент ретінде екенін анықтаңыз.
- •18.Аргументация теориясының тарихын жазыңыз.
- •19.Аргументацияның негізгі бағыттарын атаңыз.
- •20.Рефлексия ұғымына анықтама беріңіз.
- •21. Рефлексия ұғымының мәнін ашыңыз.
- •22. Рефлексия - сапалы білім алу элементі екенін қарастырыңыз.
- •23.Оқу арқылы сыни қалыптастыруды сипаттаңыз.
- •24.Джиксо – ұжымдық оқыту әдісіне анықтама беріңіз.
- •25. Оқу арқылы ұйымдасқан дәрістер түрін көрсетіңіз.
- •26.Жазу арқылы сыни қалыптастыруды анықтаңыз.
- •27. Эссе ұғымына анықтама беріңіз.
- •28. Эссе жазуда практикалық қадамдарды сипаттаңыз.
- •29.Мәселені шешудегі рефлексивті әдісті көрсетіңіз.
- •30. Рефлексивті мәдениетті сипаттаңыз.
- •31. Рефлексивті оқыту әдістерін атаңыз.
- •32.Сын және сыни ойлауға анықтама беріңіз.
- •33. Cын ұғымының мәндік ерекшелігін көрсетіңіз.
- •34. Конструктивті сынға анықтама беріңіз.
- •Конструктивті сынның негізгі қағидалары:
- •38.Р.Декарт дүниетанымындағы күмәндану теориясына анықтама беріңіз.
- •39. Декарттың ойлау жүйесінің ерекшеліктерін анықтаңыз.
- •40. Күмәндану теориясын жазыңыз.
- •41.Абайдың қара сөздері арқылы сыни ойлауды ұлттық дүниетаным шеңберінде қалыптастыруға анықтама беріңіз.
- •42. Абайдың қара сөздерінің ұлттық дүниетанымның дамуындағы ықпалын көрсетіңіз.
- •45. Абайдың 1-қара сөзіндегі ойлау жүйесін анықтаңыз.
Сыни ойлау
1.«Сыни ойлау» курсының пәні, нысаны және мақсаттары мен міндеттерін көрсетіңіз.
2. «Сыни ойлау» курсының пәнінің мәнін сипаттаңыз.
3. «Сыни ойлау» курсының мақсатын сипаттаңыз.
Сын тұрғысынан ойлау -ашық қоғам негізі.Ол өз алдына сұрақтар қойып және оларға үнемі жауап іздеу, әр мәселеге байланысты өз пікірін айтып, оны дәлелдей алу,сонымен қатар басқалардың пікірлерін ділірек қарастыруды және сол ділелдемелердіі қисынын зерттеу дегенді білдіреді.Сыни ойлау-адам өмірінің бір саласы.
Сыни ойлауды дамыту технологиясяның дәстүрлі оқытудан басты айырмашылығы-білімнің дайын күйінде берілмеуі. Бұл жобаның мақсаты- демократиялық қоғамда өз көзқарасы, пайымдауы бар,өзін-өзі жетілдіріп отыратын, айналадағы үдерістерге сыни көзбен қарап, жауап бере алатын жеке тұлғаны қалыптастыру.. «Сын тұрғысынан ойлау»- сынап қарау емес, оқушының шыңдалған ойлау әрекеті.Бұл технологияның негізінде оқушылар топпен жұмыс істеу арқылы өзара пікірлесіп, ұтымды жауаптарды тауып айтуға үйренеді, іздене отырып, өз ойын айтуға, дәлелдеуге мүмкіндік алады. Топпен бірігіп жұмыс жасау тұлға бойында шыдамдылық, мейірімділік, ұжымдық жауапкершілік, бірігіп бір мәселені шешу секілді жағымды қасиеттерді дамытады.
Құзыреттер және пәнді меңгеру нәтижелеріне қойылатын талаптар: Өз пікірін айту, оны дәлелдей алу, сонымен қатар басқалардың пікірлерін дәлірек қарастыруды және сол дәлелдемелердің қисынын зерттеу
«Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында» (2007 ж., 28 ақпан): «Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек. Оқы-тудың, әр оқушының білімі мен қабілет деңгейінің тиімділігін бағалаудың біртұтас жүйесін жасау қажет» деп көрсетілген.
құрылымында ерекшелік бар. Бұл құрылым үш фазадан тұрады. Олар өздерінің қызметтеріне байланысты аталады:
1) қызығушылықты ояту;
2) мағынаны ажырату;
3) ой толғаныс.
Сыни ойлау философиясындағы басты мақсат: оқушы қандай да болмасын ақпаратты өздігінше игеріп, өз өміріне жарата алатын әмбебап тәсілдерді үйренуі керек. Бі
4.«Сыни ойлау» пәнінің басқа ғылым салаларымен байланысы, философиялық және психологиялық астарын анықтаңыз.
5. Сыни ойлаудың философиямен байланысын сипаттаңыз.
6. Сыни ойлаудың психологиямен байланысын сипаттаңыз.
Ойлаудағы қабілеттілік – баланың жинақталған бірнеше істі меңгеру шамасын байқататын бір қасиеті. Қабілет – асыл мұра, бойға біткен зор қасиет. Философияда психологиялық зерттеу аспектісы ойлауға фундаментальды түсінік береді: ойлау және сана, ойлау және тану, ойлау және сөйлеу ретіне. Арнайы ғылыми психологиялық зерттеуді ойлау өзекті мәселе болып табылады. Тек ойлауды зерттеу арқылы ғана ойды адам өзіне бағыттай отырып өзіндік заңдылықты түсінуге әкеледі
Адамның ойлану әpeкeтi тікелей – сезімдік таным процесстерімен де тығыз байланысты. Адамның ойы әрбiр нәрсенiң сипаты мен қасиеттерiн сезу арқылы ажыратып көрсете алады. Сөйтiп заттар мен құбылыстарды әртарапты танып бiлуге мумкiндiк туады. Ойлау операциялары. Ойлау процесі келесі операциялардың көмегімен жүзеге асырылады:
- салыстыру –ұқсастық пен айырмашылық қатынастарын белгілеу;
- талдау – бейнелеу объектінің тұтас құрылымын оймен құрамдас элементтерге бөлу;
- синтез – элементтерді тұтас құрылымға біріктіру;
- абстракция және жалпылау – жалпы белгілерді бөліп көрсету;
-нақтылау мен дифференциялау – ұғынылатын объектінің жеке ерекшеліктерінің мәнділігіне қайта оралу. Дедукция- латын сөзі, қазақша мағынасы – шығару. Ой қорытынсының бұл түрі бойынша ой жүйесі жалпы жағдайдан жеке, дара жағдайға қарай өрбиді. Индукциялық ой қорытындысы – ой қорытынсының жекеден жалпыға қарай дамып отырған түрі. Ой қорытысының үшінші түрі – тратукция деп аталады. Оған аналогия арқылы жасалатын ой қорытындылары жатады. Бұл - дара жағдайдан жекеге қарай өрбіп отыратын ой қорытындысы. Таным теориясы - гносеология - философиялық пән. Ол дуние танудың жалпы заңдылықтарын зерттейдi. Адамзат тарихының дамуындақалыптаск:ан "болмыс", "материя", "сана", "сан", "тартылыс" тәрiздес басқа да ұғымы кең дәрежеде қарастырылады. Осындай таным теориясы мен философиялық принциптерге негiзделетiн ойлау урдiсi өзара байланысты және бiр-бiрiн толықтырып отыратын жеке ғылыми пәндер - формалдық. логика мен психология арқылы да зерттеледi. Ойлау дербес процесс. Ойлауды психологиялық тұрғыдан зерттеу дегеніміз – оның ішкі, танымдық құпия мәнін және жемісті болуының себебін ашып көрсету, яғни психология детерменизм принципіне сүйене отырып ойлаудың мәнін зерттейді, әрбір адамның өзіндік оәлау ерекшеліктерін дамытып отыруға баса мән береді. Психологияда ойлаудағы ниеттің пайда болуы себебінің мынандай екі түрі бар: 1. Арнайы танымдық ойлау. Бұл белгілі тілек мақсатқа сәйкес пайда болады. 2. Арнаусыз ой. Ойлаудың бұл түрі сыртқы жағдайдың әсеріне орай туады. Адам белігілі бір мәселенің түйінін шешу ьарысында түрлі амал – тәсілдерді қолданып, алға қоойған мақсат – міндеттерді орындап шығу үшін ойланып – толғанады. Ойлаудың бұл түрі міндет – мақсатқа сәйкес жүзеге асады.