7. Тәжірибе сабақтарының (семинар, зертханалық, студиялық, жеке) жоспары.

1-тақырып. Психолингвистика тілдесім әрекеті туралы ғылым.

Жоспар:

1.Психолингвистикадағы пәндер тоғысы

2. Тіл – сөз – тілдесім әрекеті.

3. Тіл-адам рухының әрекеті.

4. Тіл – халық мәдениетінің айнасы.

Тапсырма:

1. Психолингвистиканың сөйлеу процесін, оның мазмұны, коммуникативті рөлі, сөздің ойға қатысы тұрғысынан зерттеуі.

2. Қазақстанда психолингвистикалық зерттеулер.

3. М.М.Мұқанов, А.А. Залевская, М.М. Копыленко, Б.С. Мучник т.б. еңбектері.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиет:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

2-тақырып.

Жоспар:

1.Тіл тілдесім шарты іспетті.

2.Тіл адам әрекетін реттейді.

3. Психолингвистикалық мектептер қағидалары.

4. Психолингвистиканың қазіргі жағдайы.

Тапсырма:

1. Психолингвистика қашан пайда болды?

2. Психолингвистика не үшін және қалай пайда болды?

3. Лингвистика мен психолингвистика арасыдағы ерекшеліктер.

4. Психолингвистика неліктен ғылымдар тоғысындағы пән болып табылады?

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

3-тақырып.

Жоспар:

1.Бала тіліндегі қателіктер.

2. Баланың сөз шығармашылығы.

3. Синтаксисті меңгеру.

4. Сөз мағынасын меңгеру.

5. «Ата-ана» тілі.

6. Бала тілі.

7. Онтогенездегі тілдік сананы қалыптастыру теориясы.

Тапсырма:

1. Психолингвистика тілдік құбылыстың қандай үш жағын қарастырады?

2. Басқа адамды толық түсінбеу себептері.

3. Тіл әлемді тануды шектейтінін түсіндіріңіз.

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

4-тақырып.

Жоспар:

1. Тіл деңгейлері теориясы.

2. Л.С.Выготский моделі.

3. А.Р.Лурия моделі.

4.А.А.Леонтьев моделі.

Тапсырма:

1. Күлкілі бала тілі және оның пайда болу себептері.

2. Бала тіліндегі дыбыстық еліктеу сөздер.

3. Ересектердің балалармен қарым-қатынас жасаудың прагматикалық аспектілері.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

5. Салқынбай А, Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік. - Алматы, Сөздік-Словарь, 2002. -301 б.

6. Оразбаева Ф.Ш. Қазақ тілі. - Алматы, Арда, 2006. – 184 б.

5-тақырып.

Жоспар:

1. Сөзді қабылдау деңгейлігі.

2. Сөзді қабылдаудың санамен байланысы.

3. Сөздің ақиқатпен байланысы.

4. Сөз баламасы механизмдері.

5. Сөзді қабылдау модельдері.

6. Сөздің мағынасы және мәні.

Тапсырма:

1.Сөйлесімдегі қателіктер себептері.

2. Хомскийдің трансформациялық-генеративтік теориясының мәні.

3. Ішкі тілдесімнің басты ерекшеліктері (Выготский теориясы).

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

5. Салқынбай А, Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік. - Алматы, Сөздік-Словарь, 2002. -301 б.

6. Оразбаева Ф.Ш. Қазақ тілі. - Алматы, Арда, 2006. – 184 б.

6-тақырып.

Жоспар:

1. Мәтінді айту.

2. Мәтінді қабылдаудың реті.

3. Мәтіннің көп қырлылығы.

4. Мәтіннің сипаты.

Тапсырма:

1. Мәтінді қалай анықтауға болады?

2. Адам әрекетіндегі мәтіннің қызметі қандай?

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

5. Салқынбай А, Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік. - Алматы, Сөздік-Словарь, 2002. -301 б.

6. Оразбаева Ф.Ш. Қазақ тілі. - Алматы, Арда, 2006. – 184 б.

7-тақырып.

Жоспар:

1. Эгоцентризм мен децентризм (Ж.Пиаждың тектік теориясы).

2. Әлеуметтік тектегі ойлаудың қалыптасуы.

3. Л.Леви-Брюльдің ойлаудың пралогикалық және логикалық типтері туралы пікірі.

4. Л.С.Выготский мен А.Баллонның тектік теориясының сыналуы.

5. Ойлау мен сөйлесімнің іскери табиғаты.

6. Вербальды және вербальсыз ойлау.

Тапсырма:

1. Тілдесімді қабылдау үдерісі.

2. Түрлі мағынадағы тіркестердің мағынасын қабылдау.

3. Сөз тіркесінің құрылымдық деңгейі.

4. Сөзді қабылдаудағы оқырман мен тыңдаушының белсенділігі.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

5. Салқынбай А, Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік. - Алматы, Сөздік-Словарь, 2002. -301 б.

6. Оразбаева Ф.Ш. Қазақ тілі. - Алматы, Арда, 2006. – 184 б.

8-тақырып.

Жоспар:

1. Адам құлығы және оның сөйлесімдік формасы.

2. Адам құлығын талдаудың үш түрі: 1) лингвистикалық тұрғыдан – Ф.Соссюрдің, И.А.Бодуэн де Куртэненің, Л.В.Щербаның тілдік зерттеулеріндегі психолингвистикалық аспектілері; 2) психологиялық тұрғыдан – Дж.Уотс мен Э.Толменнің құлық теориясы; 3) ақпараттық тұрғыдан – «код», «белгі», «хабарлама», «кодтау», «кодсыздау» түсініктері. Сөйлесімдік қарым-қатынас белгілі бір стимулға жетудің реакциясы секілді (бихевиоризм). Ч.Осгудтың тілдік құлығының үш деңгейлі моделі. Құлық пен қарым-қатынас: К.Бюлердің белгі, симптом және символ туралы теориясы; бихевиоризм жөніндегі сыны.

Тапсырма:

1. Сөйлеуді игерудің шарттарын қарастыратын үйрету теориясы.

2. Бойдағы туа біткен ақпаратты қабылдау және зерделеу (когнитивтік көзқарас) теориясы

3. Ж.Пиаженің психолингвистиканың дамуына қосқан үлесі.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

5. Салқынбай А, Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік. - Алматы, Сөздік-Словарь, 2002. -301 б.

6. Оразбаева Ф.Ш. Қазақ тілі. - Алматы, Арда, 2006. – 184 б.

9-тақырып.

Жоспар:

1. Айтылымның негізгі моделі.

2. Модел түсінігі.

3. Қарым-қатынас моделі (Дж.Синклер, Дж.Брунер).

4. Л.С.Выготскийдің моделі: ішкі сөйлесім арқылы уәжден семантикалық жоспар мен сыртқы сөйлесімге дейін.

5. А.Р.Луридің деңгейлік моделі.

6. А.А.Леонтьев пен Т.В.Рябовтың (Ахутин) айтылым моделі.

Тапсырма:

1. Потебня мен Пауль еңбектеріндегі сөз, сөйлем, грамматикалық категория.

2. Бодуэн де Куртенэ, де Сессюр еңбектеріндегі сөйлеу әрекетінің әлеуметтік сипаты.

3. Америка ғалымдары Ч.Осгуд, Т.Сибсок т.б. психолингвистикаға енгізген жаңа мағынасы.

4. Ойлаудың сөзге, сөздің ойға талассыз алмасуы. Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

5. Салқынбай А, Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік. - Алматы, Сөздік-Словарь, 2002. -301 б.

6. Оразбаева Ф.Ш. Қазақ тілі. - Алматы, Арда, 2006. – 184 б.

10-тақырып.

Жоспар:

1. Ойлау мен сөйлесім онтогенезінің психолингвистикалық қыры.

2. Тілді ұқсастыру жолымен меңгеру және ұқсату тәсілімен әрекет ету (бихевиористикалық және небихевиористикалық зерттеулер).

3. Сөйлесім ауытқушылығының психолингвистикалық аспектісі.

4. Сөйлесім ауытқушылығы және оны зерттеудің психолингвистикалық тәсілдері.

5. Өндіріс пен сөйлесім кезінде синтагматиканың немесе парадигматиканың бұзылуы негізінде афазияның таптастырылуы (А.Р.Лурия).

6. Адамның сөйлесім және интеллектуалды әрекеті кезінде мидың оң жарты шарының қызметі.

7.Психолингвистикалық зерттеулердің болашағы.

Тапсырма:

1. Психолингвистикадағы необихевиористік және дескрибтік лингвистикалық көзқарастардың тоғысы.

2. Жеке сөйлеу түрлерінің қалыптасу тетігі.

3. Нақты психологиялық үйлесімділікті грамматикалық тұрғыдан өзгертудің формалды моделі.

4. Сөйлеуді құраудағы грамматикалық құрылымның ойлаудың, танымның, логиканың желісімен байланысы.

Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Әдебиеттер:

1. Кеңесбаев І. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -602 б.

2. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Павлодар, С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2010. – 255 б.

3. Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. - Алматы: Арыс, 2008. -470 б.

4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - Алматы: Санат, 2009. -496 б.

5. Салқынбай А, Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік. - Алматы, Сөздік-Словарь, 2002. -301 б.

6. Оразбаева Ф.Ш. Қазақ тілі. - Алматы, Арда, 2006. – 184 б.