Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Биоресурс 2016.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
149.28 Кб
Скачать

1.Ботаникалық ресурстанудың зерттеу тәсілдерін жазыңыз

Адамдар өздерінің дамуының алғашқы кезеңдерінен бастап өздерін қоршаған өсімдіктерді сипаттап, олардың пайдалы жақтарына көңіл аударған. Бұл мәліметтер бірте-бірте бір жүйеге келтіріліп, практикалық тұрғыдан ерекшеліктеріне байланысты топтастырыла бастады. Сондықтан өсімдіктер туралы ғылымда ботаникалық мәліметтермен қатар, өсімдіктердің практикалық маңызы туралы да мәліметтер жинала басталды. Кейіннен пайдалы өсімдіктер туралы ғылыми тұрғыдан маңызды еңбектер жазыла бастады. Ботаниканың бұл саласы алғашқыда шаруашылық немесе экономикалық ботаника деп аталды. Тек XX ғасырдың бірінші жартысында КСРО-ның атақты ботаниктері М.М. Ильин, А. Федоров және Н.В. Павлов ботаникалық ресурстану ғылымына ғылым саласы ретінде ғылыми теоретикалық дәлелдеме берді. Осы жылдары, яғни 1948 жылы ғылымның осы сатасында алғашқы іргелі еңбектер, мысалы «Методика полевого исследования растении» деген өте құнды еңбек жарияланды.Қазақстан Республикасында академик Н.Б. Павловтың классикалық еңбектерінің нәтижесінде ботаниканың жоғарыда аталған саласында Қазақстан алғашқы ғылыми орталықтардың біріне айналды. Шикізаттық өсімдіктер және олардың қауымдары геоботаникалық, систематикалық, экологиялық, фитохимиялық, фармакологиялық әдістер негізінде комплекстік зерттеледі. Ресурстанулық зерттеу жұмыстарының геоботаникалық жұмыстардан ерекшелігі ресурстану зерттеу жұмыстары жалпы өсімдіктер жабыны емес, тек қажетті пайдалы өсімдіктерді зерттеуді мақсат етеді.Қазіргі заманда пайдалы өсімдіктер ресурстарын бағалауда картографиялық әдістің перспективасы мол. Өйткені бұл әдіс зерттеу объектісінің географиясын, экологиясын және күйін бағалауға мүмкіншілік береді. Көптеген пайдалы өсімдіктердің топтарын зерттегенде оларға қосымша биохимиялық анализ жасалуы қажет. Сонымен, ресурстанудың жалпы қабылданған ботаникалық әдістерімен қатар ерекшеліктері бар, ресурстану әдістері пайдаланылады. Ботаник - ресурстанушы систематиканы, флораны, геоботаниканы, экологияны, өсімдіктер химиясын, интродукцияның ғылыми теориялық негізін білуі және экономикалық түсінігі болуы керек. Шынын айтқанда, ботаник - ресурстанушы шектес ғылым салаларында эрудициясы жоғары болып далалық және лабораториялық зерттеулерді жүргізе алатын әмбебап ғалым болуы керек

2.Ресурстанудың ғылымдағы орны, міндеттері, зерттейтін проблемаларын анықтаңыз

Ресурстану - ботаника ғылымының жас бір саласы. 1917 жылға дейін Қазақстанда өсімдіктер ресурстарын зерттеу жұмыстары жүргізілген жоқ деп айтуға болады.Қазақстанда ботаника саласындағы зерттеу жұмыстарын екі кезеңге бөлуге болады:1) Бірінші кезеңге Ресейдің Европа бөлігінен келген (Петербург, Мәскеу жэне т.б.) ғалымдардың ұйымдастырып жүргізген жұмыстарын жатқызуға болады;2) Екінші кезең 1920 жылдан басталады деуге болады. Бұл кезеңге жергілікті Орта Азияның және Қазақстанның ғылыми мекемелерінің. әсіресе КСРО Ғылым академиясының Қазақстандағы ашылған филиалының жұмыстарын жатқызуға болады.1920-1930 жылдардан бастап өсімдіктер ресурстарын зерттеу және игеру жоспарлы, жүйелі түрде жүргізілді.Ресурстану міндеттеріне барлық аталған ресурс түрлерін қолдану, территориялық орналасуы, қорлары мен жағдайын зерттеу жатады. Табиғи рерурстарға байланысты ресурстану міндеттерінің сферасына табиғи ресурстардың барлық өндірістік цикл сатысында, өндіру әдісінен бастап өнімді дайындауға, пайдаға асыру мен өндірістік – тұрмыстық қалдықтардың өңдеуге дейінгі зерттеу болып табылады.Ботаникалық ресурстанудың пәні – объектінің эмпирикалық зерттелуі. Ботаникалық ресурстанудың зерттеу аймағы:1)Тұрмыстық қолданыста маңызы зор және перспективті өсімдіктер түрлері және олардың түрлері мен формалары;2)Әртүрлі дәрежеде өзгеріске ұшыраған өсімдіктер түрлері;3)Өсімдіктерден өндіретін дара заттар және қосылыстар;Практикалық қолданыста маңызды тұтас өсімдіктер топтары; Яғни, басқаша айтқанда, ол өнеркәсіптің әртүрлі салаларында қолданылатын шикізат, немесе медицинада, ауыл шаруашылығында қолданылатын өсімдіктер және орман шаруашылығында маңызы бар тірі өсімдіктер. Ботаникалық ресурстанудың зерттеу пәні бір жағынан өсімдік-шикізат көзі ретінде болса, екінші жағынан тұтас өсімдік ресурстары болып табылады.