Андатпа

Курстық жоба М.О. Әуезов ОҚМУ – нің «Автоматтандыру, телекоммуникация және басқару» кафедрасында «Жеңiл көмiрсутектi қоспаларды бөлу процесiнiң автоматтандыру жүйесiн жобалау» тақырыбына орындалған.

Жобаны орындаушы - ИП-14-5а тобының студенті Орынбек А.

Жобаның ғылыми жетекшісі - «АТжБ» кафедрасының аға оқытушысы Утебаев Ерлан Мусатаевич.

Курстық жоба 2017 жылы орындалған.

Курстық жоба түсіндірмелік жазбалар мен графикалық материалдардан құралған. Курстық жобада түсіндірмелік жазба алты бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімде технологиялық үрдістің басқару объектісі ретінде талдауы, аналитикалық шолу қаралған. Екіншісі Басқару жүйесінің жүйе – техникалық синтезі қарастырылады.Үшінші бөлімде Басқару жүйесінің ақпараттық және бағдарламалық қамтамасыз етулері, төртінші – басқару және бақылаудың құрылымдық схемасы, бесінші – басқару жүйесінің аппаратура–техникалық синтез және алтыншы бөлім басқару алгоритмдерін зерттеу және есептеу сұрақтары қарастырылған.

Курстық жобада алдыңғы қатардағы шетелдiк «Honeywell» фирмасының өлшеу құралдарын пайдалана отырып, процестер автоматтандырылды. Сонымен қатар сол фирманың DCP550 контроллері алынған. Курстық жобада техникалық автоматтандыру құралдарын және микропроцессорлы контроллерлерді таңдау және негіздеу мәселелерi шешуiн тапқан және АРЖ есептеулері келтірілген.

Курстық жобаның көлемі бет, сурет және кестеден тұрады. Пайдаланған әдебиеттер тізімі 13.

Сызба бөлігі а1 форматында 1 сызуды құрайды. Мазмұны

	Нормативті сілтемелер…………………...…….…..………………...	5
	Белгіленулер және қысқартулар ……………...…...………………...	6
	Кіріспе....................................................................................................	7
1	Технологиялық процестің басқару объектісі ретінде талдауы.........	8
1.1	Мұнайды электрлі тұзсыздандыру процесінің қысқаша сипаттамасы.	8
1.2	Мұнайды электрлі тұзсыздандыру процесінің физико – химиялық негізі	8
1.3	Мұнайды электрлі тұзсыздандыру процесінің конструкторлық дайындалуы және жұмыс істеу принципі ..........................................	10
1.4	Мұнайды электрлі тұзсыздандыру процесінің берілген басқару жүйесінің жазбасы.................................................................................	10
2	Басқару жүйесінің жүйе – техникалық синтезі...................................	13
2.1	Басқару критерийін жасау мақсаты және құрастырылатын автоматтандыру жүйесіне қойылатын талаптар ...............................	13
2.2	Басқару жүйесінің басқарушы функцияларын таңдау негізі ...........	13
2.3	Технологиялық процестерді автоматтандыру жүйесінің ақпараттық функцияларын таңдау және негіздеу..............................	21
2.4	Технологиялық процестерді автоматтандыру жүйесінің алгоритмдік және программалық камтамассыздандыру...................	23
3	АБЖ – нің ақпараттық және бағдармалық қамтамассыздандыруларын жобалау..................................................,	25
3.1	Қабылданған кодтау және классификациялау жүйесінің жазбасы .......	25
3.2	Басқару обьектісі туралы ағымдағы ақпарат көздерін кодтау .........	25
3.3	АБЖ – нің шығыс құжаттарын және видоеграммаларынның формаларын жасау................................... ....................................................	25
4	Бақылау және басқарудың құрылымдық схемасын жасау........................	27
5	Басқару жүйесінің аппаратура – техникалық синтезі.................................	29
5.1	Басқару жүйесінің басқару функцияларын орындау .................................	29
5.2	Басқару жүесінің ақпараттық функцияларын орындау ....................	30
6.	АБЖ – гі автоматтандыру және ақпараттандыру алгоритмдерін жасау және зерттеу....................................................................................................	32
7.	Қолданылған әдебиеттер тізімі............................................................	36
	Қосымша. Приборлар мен автоматтандыру құралдарының спецификациясы....................................................................................	37

Нормативті сілтемелер

Курстық жобада келесі құжаттарға сілтемелер қолданылған:

СНиП 1.02.01-85. Кәсіпорындарды, ғимараттардың құрылыстық жобалық құжаттардың құрамы, дайындау реті, келістіру және бекіту жайлы нұсқаулар.

ВСН 205-84. Технологиялық процестердің автоматтандырылған жүйелерінің электрқондырғыларын жобалау жайлы нұсқаулар.

ГОСТ 2.701-84. Схемалар. Түрлері және типтері. Орындауға тиісті жалпы талаптар.

ГОСТ 2.702-75. Электр схемаларын орындау ережелері.

ГОСТ 2.708-81. Санды және есептеу техникасының электрлік схемаларын орындау ережелері.

ГОСТ 2.709-72. Электр схемаларының тізбектерінің белгілену жүйесі.

ГОСТ 2.752-71. Схемалардағы шартты графикалық белгіленулер. Телемеханика құрылғылары.

ГОСТ 2.755-87. Схемалардағы шартты графикалық белгіленулер. Коммутация құрылғылары және контактілі жалғаулар.

ГОСТ 2.754-72. Жоспардағы электр жабдықтарының және желілерінің шартты графикалық белгіленулері.

ГОСТ 2.201-80 ЕСКД. Бұйымдардың және құрлымдық құжаттардың белгіленуі.

ГОСТ 2.601-95 ЕСКД. Пайдалану құжаттары.

ФС ЮКГУ 4.6-002-2004 СМК. Оқу құжаттарын өрнектеу ережелері. Графикалық құжаттарға жалпы талаптар.

СНиП 3.05.07-85. Автоматтандыру жүйелері.

СНиП III-4-80. Құрылыстағы техника қауіпсіздігі.

ПТЭ. Пайдаланушылардың электрқондырғыларын техникалық пайдалану ережелері.

ПТБ. Пайдаланушылардың электрқондырғыларын пайдалану кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережелері.

ВСН-329-78. Автоматтандыру құралдары және бақылау приборларын монтаждау және үйлестіру кезіндегі техникалық қауіпсіздік нұсқаулары

Белгіленулер және қысқартулар

Курстық жобада келесі белгіленулер және қысқартулар қабылданған:

АБЖ - автоматтандырылған басқару жүйесі

АБҚ - ақпаратты бейнелеу құралдары

АПрҚ - автоматтандыру приборлары және құралдары

АРЖ - автоматты реттеу жүйесі

АТҚ - автоматтандыру техникалық құралдары

БАЖ - басқарудың автоматты жүйелері

БЕК - басқарушы есептегіш кешен

БЖ - басқару жүйесі

БҚ - бағдарламалық қамтамасыз ету

БлЖ - байланыс желілері

ЖР - жекеленген реттегіш

ЛТС - локалді технологиялық станция

МБ - мәліметтер базасы

МББЖ - мәліметтер базасының басқару жүйелері

МП - микропроцессор

МПК - микропроцессорлық контроллер

ОБҚ - объектімен байланыс жасау құрылғылары

ОБП - операторлық басқару пунктісі

ОМ - орындаушы механизм

ОСТ - операторлық станция

РО - реттеу органы

СЭ - сезгіш элемент

ТБО - технологиялық басқару объектісі

ТҚК - техникалық құралдар кешені

ТП - технологиялық процесс

ТПАБЖ - технологиялық процестердің автоматтандырылған басқару жүйесі

ТЭК - техника-экономикалық көрсеткіштер

Кіріспе

Қазіргі заманда автоматтандырусыз өндіріс өмір сүре алмайды, жылдан жылға өнім сапасы өсіп келеді, өндіріс көлемі ұлғаюда және тез жаңа өнімдерді шығаруға бейімделу керек.

Қазіргі заман өндірістері ол біріншіден жоғары деңгейдегі технологиялық процестерді автоматтандыру, мекемені автоматты басқару және ақпараттық жүйелерді басқару және т.б.

Курстық жобаның берілгені бойынша сұйықталған (сжиженный) газдарды ажыратып (ректификация) тазарту процесін автоматтандыру жүйесін құрастыру көзделген. Себебі, қазіргі кезге дейін қолданылып келген өндірістегі автоматтандыру техникалық және моральды ескірген.

Түсініктеме қағазда сұйықталған газдарды ажыратып, тазарту процесінің автоматтандыру жүйесінің проекті берілген. Бұл жүйенің қазіргі кезде қолданылып келе жатқан жүйелерден айырмашылығы, онда қазіргі заманның автоматтандыру құралдары, ЭЕМ және өндірісті басқарудың алгоритмі қолданылады. Осының арасында өнім сапасы артып, оның көлемі өсті және шығындар азайды(газ, бу, электр энергиясы).

Автоматтандыру жүйесін қарастыру кезінде экология және жұмысшылардың еңбек ету жағдайлары қарастырылған, сонымен автоматтандыру жүйесі өндіріст автоматты басқарумен қатар қоршаған ортаға тасталатын шығындарды бақылап жұмысшыларға максималды қолайлы жағдайларды қамтамасыз етеді.

ЭЕМ қолданылуы ақпараттарды сақтауға, жіберуге, көруге және т.б. мүмкіндік береді. Ол сыртқы автоматтандыру құрылғыларымен басқарып отырады. Сонымен қатар технологиялық объектті басқарудың жаңа алгоритмдерін енгізу нәтижесінде мүмкіншіліктер кеңейе кеңейіп тусті. Мысалы: жағдайларға қарай басқару; экспертті басқару және т.б.

Математикалық реттеу және техналогиялық параметрлерді басқару модельдерін қолдануға мүмкіндік пайда болды.

Төмендегі бөлімдер мен параграфтарды жаңа заман автоматтандыру жүйесі қарастырылған. Ол қазір өндірісте қолданылатын автоматты басқару жүйесіне қарғанда жоғары өнім сапасын, жоғары көлем өндірісін қамтамасыз етеді және шығынды азайтады.

Керекті жобалық документация және графикалық материалдар ҚР нормалары мен стандарттарына сәйкес келтірілген.

1. Технологиялық процесті басқару. Объектісі ретінде талдау