Пәні Электр станциялары мен қосалқы станциялардың электржабдықтары
Тобы: ЭС-108
№1 МОДУЛЬ
Тақырыбы:1Бөлім Энергожүйелер мен электр қондырғылары туралы мәлімет
Кіріспе.Энергожүйелер мен электрқондырғыларытуралымәлімет. Пәнніңмаңызы,оныңбасқаоқытылатынпәндерменбайланысы.Энергожүйеэлементтерініңсипаттамасы
Дәріс конспектісі.
Жоспары:1. Кіріспе. Негізгі анықтамалар: электрлік және энергетикалык жүйе, электрлік тораптар.
2.Электрлік және энергетикалық жүйе мінездемесі.
3.Желілердің дамуы. Біріккен энергетикалық жүйелердің артықш ылықтары.
Басқа энергияларға қарағанда шаруашылықтың барлық түріне, сонымен қатар тұрмысқа ең керек маңыздысы электр энергиясы болып табылады. Алыс қашықтыққа желі тарту, яғни электр энергиясын тарату, басқа энергия көзінен тоқ алу үшін қажет және бул энергия түтынушыларға пайдалану үшін керек.
Электр энергиясын электр станцияларынан аламыз. Олар жылу, су, атом электр станциялары болуы мүмкін. Электр станциялары тутынушылардан кашық немесе жақын орналасуы мумкін. Электір энергиясы кандай қашыктықта болсын электр желілері арқылы таратылады. Түсінікті болу үшін оны сызба арқылы түсіндіреміз.
Қайсыбір жерлерде керкеуді төмендететін немесе жоғарылататын қосалқы станциялары қолданылады. Заман талабына байланысты көптеген елді мекендерде жылу электр орталыктары орналастырылган, олардағы отын көздері: көмір, газ, немесе мазут болып табылады.
Электрмен қамтамасыз ету жүйесі 3 түрге бөлінеді:
1)электр энергиясын өндіру орны - электр станциялары болып табылады;
2)электр энергиясын кабылдап алу және бөлу орны - электр жүйесі;
3)электр энергиясымен өндіріс орындарын және тұрмысты қамтамасыз ету орны - электр қабылдағыштар.
Электр станциялары, тоқ тарату желілері, қосалқы станциялар мен жылу кұбырлары - барлығы бір тұтас режимде жүмыс істеуге біріге отырып, электірлік және жылулық энергияларды ұздіксіз өндіре, сонымен катар тарата отырып энергетикалык жүйені кұрайды. Құрамында генераторлар, тарату қү- рылғылары, жоғары және төмен кернеулі қосалкы станциялары және электр энергиясы қабылдағыштары бар энергетикалық жүйенің бір бөлігі электірлік жүйе деп аталады.
Енді энергетикалық жүйе мен электрлік жүйе айырмашылығын қарастырайық. Электрлік жүйеге алғашқы двигательдер мен жылу жүйелері кірмейді.
Электр желілері дегеніміз - электр жүйесінің бір бөлігі, құрамына қосалқы станциялар және әр түрлі кернеулі кабель және әуе желілері кіреді. Электр желісінің қызметі - электр энергиясын өндіретін жерден тұтынушыларға дейін жеткізу және оны тұтынушылар арасында тарату.
Үлкен қуатты электр энергиясын алыс жерлерлеге тасымалдау үшін экономикалық жағынан жоғары кернеулі электір желісін қолданған тиімді.Сондықтан да генератордан шыққан злектір энергиясы электір станцияда орналасқан трансформаторлардың жәрдемімен жоғары кернеу энергиясына түрленеді. Бұл түрлену жүзеге асатын қосалқы станция жоғарлаткыіш трансформаторлы қосалқы станция деп аталады. Энергияны қабылдаушы немесе оны тасымалдаушы электр желісіндегі кернеуден тоқ тарату қосалқы станциясынан қоректенетін тұтынушылар кернеуі деңгейіне дейін төмендететін станцияны төмендеткіш қосалқы станция деп атаймыз. Ал электрлік энергияны ешқандай түрлендірмей, тек қабылдап тарататын қосалқы станцияларды таратушы орындар(распр. пункттер) дейміз.
Энергетикалық жүйедегі электр желілерін олардың тұтынушыларды жалпы электірмен қамтамасыз ету схемасындағы кызметіне байланысты екі топқа белуге болады:
1)жергілікті желілер (тұрмысқа қажеттік, фабрика - зауыттық, ауыл шаруашылық т.б.), олар кернеуі 35 кВ дейінгі, радиусы 15-30 км арақашықтықтан аспайтын, жүктеме тығыздығы аз кішігірім аудандарға қызмет көрсетеді;
2)аудандық (райондық) желілер, олар үлкен ауқымды райондарды қамтиды, электір жүйесіндегі станцияларды бір бірімен және тұтынушылар орталықтарымен жалғайды. Бұл желідегі кернеу 110 кВ және одан жоғары болуы мүмкін. Аталған желілер жүйесінің схемасы және өзара байланысы 2-2-ші суретте бейнеленген.
Берілген схемаға талдау жасасақ төмендегілерді байкауға болады. Электр энергиясы қуаты жоғары су электр станциясынан кернеуді жоғарылатқыш қосалқы станция, кернеуі 220 кВ, ал ұзындығы 300 км дейінгі желі және төмендеткіш қосалқы станция арқылы кернеуі 110 кВ аудандық желіге беріледі. Сонымен қатар, кернеуі 110 кВ ұзындығы 150 км дейінгі электр желісі және кернеуді жоғарлатқыш қосалқы станция арқылы аудандық жылу электр станциясынан да қоректенеді.
Кернеуі 110 кВ желіде кернеуді төмендеткіш қосалқы станциясы бар, ортасында жылу электр станциясы орталыгы орналасқан.
Жылу электр орталығының 110 кВ қосалқы станциясы орналасқан. Кернеу төмендеткіш қосалқы станцияларын 35/6 кВ жергілікті желілерін қоректендіреді. Схеманың төменгі жағында кернеулігі 6кВ болатын желілер көрсетілген. Кернеуді төмендеткіш трансформаторлар 6 кВ, 380/220В тарату желілерін қоректендіреді. Енді тарату және қоректендіру электр желілерінің айырмашылығына тоқталамыз.
Желілер ұзындығына, тұтынушылардың қуатына, олардың санына, желілердің құрлымына, схемасына қарай, тоқтың түріне, номинал кернеуге байланысты олар келесі түрлерге бөлінеді:
а)құрлымына қарай: әуелік, кабелдік, ішкі сым болады;
б)тоқтың түріне қарай: айнымалы, тұрақты тоқ желілері;
в)тұтынушыларға байланысты: қалалық, өнеркәсіптік, ауылдық болады.
Желілердің дамуы. Біріккен энергетикалық жүйелердің артықш ылықтары.
Өткізгіштер, біріктіруші арматуралар, тіреуіштер, язоляторлар, траверстер, кабельдер, арналар және т.б. жүйелер энергияны беру жүйелері беріліс желісі деп аталады. Жоғары кернеумен берілген кездегі (1 кВ-тан жоғары) желі жоғары вольттық (ВЛ немесе ЛЭП), 1 кВ-тан төмен — төменгі кернеу желісі (ЛНН) деп аталады.
Жогары кернеу желілері үлкен қуатты жүздеген километрге 110, 220, 330, 500, 750 кВ кернеумен беруге арналған. Бұл желілер қоректендіруші деп аталады. Кернеуі жоғары тармақталған желілер тұтынушылар арасындағы энергияны 6, 10, 20 және 35 кВ кернеумен ондаған километр қашықтыққа тарату үшін жұмыс істейді.
Кернеуі төмен желілер энергетикалық жүйені тікелей қуаты аз тұтынушылармен байланыстырады. Олар сонымен қатар кернеуі төмен вольттық желілермен тура байланыстыру үшін энергия жүйесімен тура байланытыру үшін энергия жүйесінен тыс та қолданылады. Электрэнергетикалі желілер деп әуе және кабельдік желілердің, нақты территориядда жұмыс істейтін және энергия көзін оны тұтынушылармен байланыстыратын ішкі станциялармен айырып-қосқыш орындар жиынтығын айтамыз.
Аудандық электрэнергетикал желілер электрэнергетика энергияны аудан территориясы бойынша таратуға арналған, мұндай желілер электрэнергетика станциялары (ЭС) мен ішкі станциялар (ПС) арасындағы байланысты жүзеге асырады, тармақталған желілер энергияны тұтынушыларға береді. өз кезегінде, қалалық өнеркәсіп пен ауылшаруашылық желілерінде энергияны қабылдағыштар тікелей қосылмайтын қоректендіру желілері бар.
Желілерді дамыту. Берілісті дамытудың маңызды кезеңі 1876 жылы орыс электрэнергетика технигі П. Н. Яблочковтың трансформаторды ойлап шығаруымен М. О. Доливо-Добровольскийдің айнымалы үшфазалы ток жүйесін шығаруының арқасында тұрақты токтан айнымалыға өту болды. Бұл аса жоғары кернеудегі берілетін қуаттылығы едәуір жоғарлатуға мүмкіндік берді. 22, 35 және 60 кВ берілістері бұл жылдарда 110, 154 және 220 кВ, 500 кВ және одан да жоғары кернеулі берілістермен толықтырылды.Алайда кернеу жоғары желіліер өте қымбат екенін ұмытпаған жөн. Мысалы, кернеу 750 кВ 1км желі құрылғысы 80-100 тыс. сом. құрайды. Сондықтан кернеу барлық негізгі факторларды есептей отырып экономикалық түрде анықталады.
Елімізде біркелкі энергия жүйесін айнымалы токты 500, 750 және 1150 кВ кернеудегі электрэнергетика берілісті желі негізінде дамыту артық.
Электрэнергетикаикалық жүйелер - бұл жүйе жүктемеде параллель жұмыс істеу электрэнергетика станцияның, беріліс желісінің, ішкі станциялардың, және де келісілген режимінде жүмыс істейтін жылу желілерінің бірлестігі.
Жүйеаралықбайланыстарменбіріккен, қуаттылықпеналмасуүшінқызметететінаудандық энергия жүйелерібіріккен энергия жүйелердіқұрайды (ОЭС).
1.1 Суретте электрлік жүйенің принциптік сұлбасы
Егер ЖЭО (Жылу электр орталығы (ТЭЦ - теплоэлектроцентраль)) генераторында кернеу 6-20 кВ болса, онда ЖЭО-на жақын орналасқан қалалық және өнеркәсіптік тұтынуларды тарту қосалқы станциялары УРПЗ арқылы электроэнергиямен қамту экономикалық жағынан орынды. Едәуір қашықтыққа алшақтаған тұтынушыларды электрмен қамтамасыз ету үшін және электрстанцияның энегетикалық жүйемен байланысы үшін генераторлық басым кернеу қолданылады. Ол үшін ЖЭО, ГЭС-1 мен ГЭО-2 және аудандық жылу электростанцияларды ГРЭС-1 мен ГРЭС-2 (аудандық электростанциялар) кернеуі 35, 110, 220 және 500 кВ желілерде жоғарылатқыш трансформаторлар орнатылады. Трансформаторларлы қосалқы станциялар п/ст1 п/ст4 және тарату қосалқы станциялары УРП1-УПР4 – кернеуді түрлендіру үшін және жүйенің бөлек бөліктерінің байланысы үшін, сонымен қатар қуатты тұтынушыларды қоректендіру үшін арналған. Ал трансформаторлы қосалқы станциялар-ТҚС – аз қуатты тұтынушыларды қоректендіру үшін арналған.
Электр қондырғысын жобалау кезінде негізгі сұлбаның зерттемесіне дейін электроэнергия (қуат) берілісінің құрылымдық сұлбасы құрылады. Онда электр қондырғысының негізгі функионалды бөлігі (тарату құрылғысы, трансформаторлар, генератолар және т.б.) және олардың арасында байланыс көрсетіледі. Құрылымдық сұлбалар – принциптік сұлбаларды әрі қарай анығырақ және толығырақ зерттеме жүргізу үшін қызмет етеді.
Негізгі әдебиет 5 [6-8]
Қосымшаәдебиет 2 [9-10]
Бақылаусұрақтары:
Біріккен энергиялық жүйелер аудандық пен айырмашылығы қандай?
Электр тораптарынақойылатынталаптар?
Электр желілерітуралытүсініктер?
Электрэнергетикажүйелертуралытүсініктер?
Электрэнергетикажүйелердіңиілгіштілігі не түсіндіріледі?
Студенттің орындайтын тапсырмалары:
1.Энергожүйелер мен электрқондырғыларытуралымәлімет жинақтау
2. Пәннің маңызы,оның басқа оқытылатын пәндермен байланысын анықтау
3.Энергожүйе элементтерінің сипаттамасы туралы мәліметтер жинау
4.Электр қондырғыларының номиналь кернеулері және оның түрлерін анықтау
5.Электр станцияларының энергожүйесіне бірігуінің маңызын білу
6.Энергожүйенің құрылымы және олардың принциптік сұлбалары элементтері-слайд жасау
7.Э.Қ.С-ң белгіленуі және жіктелуі, принциптік сұлбалары.
8.Берілген сұлбадағы электр қондырғыларының атқаратын қызметімен танысу және оқу
Пәні Электр станциялары мен қосалқы станциялардың электржабдықтары
Тобы: ЭС-108
№2МОДУЛЬ
Тақырыбы:2Бөлім Электр станциялары мен негізгі электр жабдықтары
Синхронды генераторлар менқарымтаушылар .Күштік трансформаторлар мен автотрансформаторлар Техникалық сипатамасы, құрылымы.
Жоспары:
1.Электр станциялары мен негізгі электр жабдықтары түрлері мен қызметі
2.Синхронды қарымтаушылар мен генераторлардың салқындату жүйелері.
3.Күштік трансформаторлар мен автотрансформаторлар.Техникалық сипаттамалары, құрылымы
4.Технико-экономикалық есептеу негізінде қосалқы станциялардың құрылымдық сұлбаларын таңдау 5.Трансформаторлар мен автотрансформаторлардың қуаттылықтарын таңдау
Дәріс конспектісі.
Синхронды генераторлар,құрылысы және қызметі
Синхронды машиналарда ротордың айналу жылдамдығы статордың айналмалы магнит өрісінің айналу жылдамдығына тең.Синхронды машиналар үш әлпіде жұмыс істей алады: генератор, қозғалтқыш және синхронды теңгергіш ретінде.
Электр энергиясы негізінен синхронды генераторлармен алынады. Олар жылу, гидравликалық, атом, дизелъді (іштен жану), жел энергетикалық т.б. электр станцияларында қолданылады.
Синхронды генератор дегеніміз- генераторлық режимде жұмыс істейтін синхрондық машина. Синхронды машиналар айнымалы токтағы тұрақты жиіліктегі электр энергиясын өндіру үшін қажет. Синхронды генератордың құрылысы оның жетегіне байланысты анықталады. Соған байланысты турбогенераторлар, гидрогенераторлар және дизель- генераторлар деп бөлінеді. Турбогенераторлар парлық және газдық турбиналардыі көмегімен, гидрогенераторлар гидротурбиналардың көмегімен, дизель- генераторлар іштей жану қозғалтқыштарының көмегімен айналады.
Синхронды генератордың құрылысы статор және ротордан тұрады. Статор- синхронды машинаның айналмайтын бөлігі. Оның өзі корпус пен старлық орамалардан тұратын, онда ЭҚК пайда болатын жүрекшеден тұрады. Ротор- синхронды машинанының айналмалы бөлігі. Магниттік өріс ротормен бірге айналыста болады. Сондықтан да ротордың айналу жиілігі магниттік өрістің айналу жиілігіне тең болады. Соның нәтижесінде синхронды машина деген атқа ие. Электр энергияны өндіру үшін электр станцияларда 3 фазалық айнымалы токтың синхрондық генераторларын қолданады. Синхронды машиналарда ротордың айналу жиілігі статордың магнит өрісінің айналу жиілігіне тең, сондықтан ол желі тогының жиілігімен және полюстер жұбының санымен анықталады, яғни : п =60f/p; f=pn/60.
Синхронды машиналар роторының құрылысына байланысты екіге: айқын полюсті – (явнополюсный) және айқын емес полюсті (неявнополюсный) болып бөлінеді (14.1- сурет).
а –айқын емес полюсті; б –айқын полюсті.
Айқын полюсті синхронды машиналар – баяу қозғалатын болса, айқын емес полюсті синхронды машиналар жылдам қозғалатын болып табылады
Генераторлардың суыту жүйесі
Синхрондық генераторлардың жұмысы барысында оның орамасы мен белсенді құрыш қызады.Статор орамасы және ротордың қажетті қыздыру температурасы бірінші кезекте қолданылатын изоляциялық материал мен ортаның суыту температурасына байланысты.
МЕСТ 533-76 бойынша В классты изоляция үшін статор орамасының қажетті қызу температурасы 105°С, ал ротор 130°С шегінде болу керек. Ротор және статор орамасының изоляциялық жылыну төзімділігіне, мысалы, F және H класты, қажетті жылу температурасы шегі ұлғаяды.
. Оқшауламаның жылу температурасы қанша жоғары болса, соншалықты тез тозады, қызмет көрсету мерзімі аз. В класты оқшаламаның қызмет мерзімі 120°С температурасында шамамен 15 жылды құрайды, 140°С дейін қызуда 2 жылға дейін қысқарады. Сол себепті 105°С температурасында жылу изоляциясы баяу ескіреді және оның қызмет мерзімі 30 жылға дейін ұзарады. Жылу температурасы көрсетілген мәнді аспауы үшін барлық генератор жасанды суытуды орындайды. Статор және ротордың қызған орамаларымен жылуды алу тәсілі бола алады. Жанама және тікелей суыту деп айырады.
Отандық зауыттар ауамен, сутегі және суықпен суыту турбогендік әдіс, сонымен қатар ауамен және сұйықпен суыту гидрогенераторлар дайындайды.
Ауамен суыту. Ауамен суытудың екі тәсілі бар – ағынды және жабық.
Бұдан басқа турбогенератордың жанама сутекті суытуы; турбогенератордың тікелей сұйықтық суытуы бар.
Генератордың синхрондық қозуы. Синхрондық генератор орамалары қоздырғыш деп аталатын тұрақты токтың арнайы көзінен қорек алады. Қоздырғыш қуаттылығы 0,3 – 1% генератор қуатын, ал нақтылы кернеу 100-650В дейін құрайды. Генератор қаншалық күшті болса, әдетте қозудың нақты кернеуі соншалық көп болмақ.
Синхронды генератордың жұмысы функциялды тәуелдік бойынша бағаланады да, оның сипаттамасы деп аталады. Олардың негізгілері:
- бос жүріс сипаттамасы;
- қысқа тұйықталу сипаттамасы;
- реттеу сипаттамасы;
- сыртқы сипаттамасы;
- жүктемелік сипаттамасы
Синхронды қарымтаушылар-компенсатор
Синхронды компенсатор – электр желілері мен электр энергиясын тасымалдау желілерінде кернеуді реттеуге және қуат коэффицентін арттыруға арналған әрі активті жүктемесіз жұмыс істейтін синхронды электр қозғалтқышы.
. Синхронды компенсатор- қозу тогына тәуелді реактивті қуаттылықты желіге беруі мүмкін не оны желіден тұтынады.
Синхронды компенсатор- конструктивті қатынаста турбогенераторларға ұқсайды, бірақ айналымның орташа жиілігінде орындалады, роторы айқын полюсті дайындалады. Электр желісіндегі жүктеменің шамасына және оның сипатына (индуктивтік не сыйымдылық) қарай тұтынушының кернеуі де өзгеріп отырады. Егер электр желісі жүктемесінің мәні үлкен әрі индуктивтік сипатта болса, онда тізбекке аса қозған режимде жұмыс істейтін синхронды компенсатор қосылады. Мұның өзі тізбекке сыйымдылық жүктемесін қосумен пара-пар болады. Ал электр энергиясын алысқа аз шығынмен тасымалдау кезінде линияға жеткілікті дәрежеде қозбаған синхронды компенсатор қосылады. Тізбектегі кернеу қозу тоғын реттеу арқылы тұрақтандырылып отырылады. Синхронды компенсатор 100 киловатт не одан да жоғары қуатқа арналып жасалады.
Салқындатылу жолдары
Қуатты синхронды компенсатор сутекпен және сумен салқындатылады. Синхронды компенсатор сууының екі түрі орындалады: КС сериялы қарымталау үшін – желдету жабық жүйесімен жанама сутекті газ суытқышымен корпусқа құрастырылған.Синхронды компенсаторды іске қосудың кең таралған тәсілі болып реакторлық пуск табылады,белгілі индуктивті қарсылығы бар реактор өшірушісі арқылы қарымталау желіге қосылады. Синхронды компенсатор негізінен қосалқы электр станцияларында қолданылады.
а) Синхронды компенсатор роторының сыртқы көрінісі;
б)ротордың қимасы: 1- жүрекше;2-қоздыру катушкасының орамдары;3-басқару катушкасы
Синхронды генератордың роторларының орналасу сұлбасы:
а) Айқын полюсті;б)Айқын емес полюсті
Синхронды генератордың статорының сыртқы көрінісі
№4 сабақ Генератордың өрісін автоматтық сөндіру,қозуын реттеу туралы түсінік, Іске қосу тәсілдері
Генератордың құрылысы мен негізгі механизмдері
Барлық электр машиналары сияқты синхронды машина да қайтымды, яғни ол әрі генератор, әрі қозғалтқыш ретінде жұмыс істей алады. Полюстері роторда, ол якорі статорда орналасқан синхронды генераторлар кеңінен қолданылып отыр. Қоздыру тогы қоздыру орамасымен жүреді. Қоздыру орамасы ротор полюстерінде орналасқан, тізбектеп қосылған орауыштардан тұрады. Қоздыру орамасының ұштары машина білігіне бекітілген түйіспелік сақиналармен жалғанған. Сақиналарға қозғалмайтын щеткалар орнатылған. ІЦеткалар арқылы қоздыру орамына басқа энергия көзінен — қоздырғыш деп аталатын тұрақты ток генераторынан тұрақты ток беріледі.
Синхронды генератор құрылысы:
1-Щетка және щетка ұстағыш;2-коллектор;3-якорь орамдары;4-якорь;
5-статор;6-байланыс сақинасы;7-статор орамдары;8-генератор роторы;
9-желдеткіш;10-генератор корпусы;11-электр жетек;12-тұғыр (станина).
Генератордың қозуын реттеу, өрісін автоматтық сөндіру туралы түсінік
Қоздырғыштар жиынтығын қосалқы және реттеулі құрылғының қозу жүйесі деп атау қабылданған. Қоздырғыштар генератордың ротор орамасымен электрлік жалғауы қатынастық сақина және щетка көмегімен басым орындалады. Қозудың щеткасыз жүйесі құрылуы және іске асырылуда.Ток қозуын реттей отырып синхронды генератор кернеуін және реактивті қуаттылық желісіне өзгертеді. Генератор қозуын реттеу қосымша жұмыстың тұрақтылығын жоғарылатуға мүмкіндік береді.Кернеудің терең төмендеуінде орны бар, мысалы, қысқа тұйықтануда, генератор қозуының жылдамдатуы қолданылады. Қозу жүйесінің маңызды сипаттамасы болып табылатындар: тез әрекет ету, жылдамдықты анықтайтын кернеудің өсуі
Генераторлардың қозу жүйесін екі топқа бөлуге болады: тәуелсіз қозу және өзіндік қозу.
Генераторлар өрісін автоматты түрде сөндіру. Өрістің өшуі генераторлар қозуының нөльге жақын мөлшеріне дейін магниттік лектің тез азаюына әкелу пайызын айтады. Осыған сәйкес генераторлардың электр қозғаушы күші (ЭҚК) азаяды. Магнит өрісінің өшуі апаттық жағдайда генераторлардың өз ішкі ақауларымен және оның шығуында маңызды мәнге ие болады.
Генераторлардың ішіндегі қысқа тұйықталулар, әдетте электр доға арқылы болады – сондықтан осы жағдай статор орамасы мен белсенді құрамның әсерлі зақымдануын шарттандырады. Бұндай жағдайда генераторлар өрісін тез сөндіру қажет, апат көлемін шектеуге және орама мен статор құрышының жанып кетпеуі үшін.Осылайша, генераторлар ішінің қысқа зақымдануында оларды тек сыртқы желіден ғана емес, қозудың магнит өрісін де тез сөндіру керек, сонда генераторлардың электр қозғаушы күшінің (ЭҚК) азаюына және доғаның өшуіне әкеледі.Өрісті сөндіру үшін генератор роторының орамасын қоздырғыштан ағытып тастау керек.
Бірақ бұл жағдайда ротор орамасынының үлкен индуктивтілігінің салдарынан оның қыспақтарында оқшауламаның тесілуіне мүмкіндік туғызатын үлкен ток қызуы пайда болуы мүмкін. Сондықтан, өшіруді бір уақытта қоздырғышты генератордың ротор орамасының магнит өрісінің тез жұтылуы болатын, қыспақтарында белгілі мәнді аспайтын кернеудің асқынуы болмайтындай қатар өшіреді.
Қазіргі кезде генераторлардың қуаттылығына байланысты және оның қозу жүйесінің ерекшелігінде магнит өрісін өшірудің үш тәсілі бар: ротор орамасының белсенді қарсылыққа тиюі; тез әрекеттегі автоматты доғалық тордың ротор орамасының тізбегіне қосу; қоздырғышқа қарсы қосу.Техникалық пайдалану Ережесіне сай барлық генераторлар олардың қуаттылығына және кернеулігіне тәуелсіз қозу жылдамдату құрылғысы бар болуы, ал қуаттылығы 3 МВт жоғары генераторлар және одан жоғары қозуды автоматты реттегіштермен жабдықталған болуы тиіс.