Жоспары

Кіріспе

1 Этил спирті

1.1 Алынуы

1.2 Шикізаттар

1.3 Жасау технологиясы

2 Метил спирті

2.1 Алынуы

2.2 Шикізаттар

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

КІРІСПЕ

Спирттер органикалық заттар болып табылады, олардың молекулалары көмірсутекті радикалға байланысты бір немесе бірнеше функционалды гидроксил топтары бар.

Этил спирті (этанол, Spiritus vini) — түссіз, ұшқыш спирт, иісті және күйдіретін дәмді, сумен, эфирмен, хлороформмен араласатын сұйықтық болып табылады.

Этил спирті молекуласында ерімейтін полярлы гидроксил және полярсыз этил радикалы болғандықтан тұнба, экстракт және сыртқа қолданылатын дәрілік заттарды жасауға қолданылады.

Метанол (метил спирті) өндірісі – химия өндірісіндегі өнімдер өндірісінің маңызды да, кең ауқымды  өндірістердің бірі болып табылады.

Спирт өндіру технологиясы- көп кезеңді технологиялық процесс.

1 Этил спирті

1.1 Алынуы

Этил спирті (этанол, метилкарбинол, шарап спирті) біратомды спирт болып табылады, түссіз, оңай жағылатын сұйық, өзіне тән иісі мен дәмі бар. Формуласы: CH3CH2OH (жеңілдетілген: C2H5OH)

Этил спирті тағамдық шикізатты ашыту арқылы алынады. 1930-1950 жж. Этиленді гидратациялау және ацетальдегидті гидрогендеу арқылы синтетикалық алкогольді өндіру әдістері жасалды. Этиленді гидратациялау 1970-жылдары этил спиртін өндірудің басты жолына айналды.

Этанол негізінен екі жолмен өндіріледі: микробиологиялық (спирттік ашыту) және синтетикалық (этиленді гидратация):

Спиртті ашыту формуласы бойынша қант спирт пен көмірқышқыл газына Saccharomyces cerevisiae және т.б. ашытқылар арқылы бөлінетін биохимиялық процесс:

C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2 + 27 ккал

Бұл әдіс негізінен тағам өнеркәсібінде қолданылады. Нан өнімдерін өндіруде ашытқылар бөлінетін көмірқышқыл газы әсерінен қамырды қопсытып, көтереді.

Этил спирті (шарап спирті, этанол) халық шаруашылығының түрлі салаларында кеңінен қолданылады. Техникалық салаларда этилен бар газдардан, ағаштан және целлюлоза қалдықтарынан алынатын техникалық этил спирті пайдаланылады, тамақ өнеркәсібінде (консервілеу және витамин, шарап жасау, алкоголь өнімдерін өндіру), сондай-ақ медицина өнеркәсібінде азық-түлік шикізаттарынан азық-түлік спирті алынады. (3)

1.2 Шикізаттар

Спирттік өндірісте қолданылатын шикізаттарға: бидай, картоп, қант қызылшасы, меласса және т.б. жатады

Шикізат спирттің алуына пайдаланылады, өнеркәсіпте өндірілуі үшін күнделікті жеткілікті санын шығарып отыру керек, экономикалық өнеркәсіптегі құндылықты сақтау үшін крахмал және қанттың жоғарғы құрамда алу және жақсы сақталады. Бұл шарттарды клубни картобы, мелесса және мятликов (дәнділер) үй-іші бидай өнімдері қанағаттандырады.

Картоп.  Картоп - алкоголь өндірісі үшін шикізаттың ең жақсы түрі. Картоп крахмал алкогольдің жоғары өнімділігін береді. Картоп шикізат қоректік өнімдерінің барлық түрлері спирттен жасалған технологиялық өндірісінің талаптарына сәйкес келеді. Зауыттың өнімділігі картоптың өңдеуінің жанында 10 % көбірек, астықтарды өңдеудің жанында  отын шығыны 12 % аз, спирттің өз бағасынан төмендеуі.

Жүгері. Спирт өндірудегі астық тұқымдастардың ішіндегі ең жақсысы жүгері болып табылады (Zea mays). Оның құрамында көп крахмал, клечаткасы аз болады. Басқа дәнді дақылдардан жүгерінің өнімділігі 2-3 есе жоғары.

Қара бидай, бидай, арпа және сұлы. Қара бидай (Secale), бидай (Triticum), арпа (Hordeum) және сұлы (Avena) Қазақстанда кеңінен өңделеді.

Аздаған түрлері де қайта өңделеді— тары, гречиха, күріш, кейбір азық-түлік (бұршақ) және жем (сиыр жоңышқасы).

Меласса.  Меласса - қою жабысқақ сұйық қара қоңыр түсті, карамел және меланоид тәріздес өзіне тән исі бар.

Меласса - спирт өндірісі үшін ең жақсы шикізат. Ашытқының тіршілік әрекетіне қанттың жоғарғы құрамдылығы барлық заттарға қатысты.

Спирт өндірісінде қолданылатын микроорганизмдер. Сусланың құрамындағы қантты спирттің құрамна Saccharomyces cerevisiae ашытқысы арқылы ашытады, аскомицет класына жататын біржасушалы микроорганизмдер (қалталы саңырауқұлақтар). (1)