!

Диффузды-токсикалық зобы бар науқасқа аппендэктомия жүргізілгенде жалпы жағдайы кенеттен нашарлады. Науқаста қозу, дене қызуыгың 39⁰ дейін жоғарылауы, жүрек айнуы, құсу, кіші дәретінің жиілеуі байқалды. ЖСЖ-120/ мин. АҚ – 195/85 мм.сын.бағ. Кейін есінің психикалық қозушылығына ауысты, жүрек-тамыр шамасыздығы күшейе түсті. Науқаста мына асқыну болуы мүмкін:

/

тиреотоксикалық криз

/

сепсис

/

гипертониялық криз

/

өкпе артерияларының тромбоэмболиясы

/

мидың қан айналуының жедел бұзылуы

!

25 жасар науқаста бір жыл бұрын диффузды токсикалық зоб анықталған (УДЗ, гормоналды спектр, пункциялық биопсия). Тәулігіне 20-30 мг мөлшерінде мерказолилмен жүргізілген тиреостатикалық терапия нәтижесіз. II дәрежелі (ДДҰ) зоб, айқын офтальмопатия, нормосистолалық жыбыр аритмиясы, дене салмағының жеткіліксіздігі және бос Т4 жоғары деңгейі сақталады. Тиреотоксикоздың ауыр дәрежесін дәлелдейді:

/

Нормосистолалық жыбыр аритмиясы

/

Бос Т4 жоғары деңгейі

/

Айқын офтальмопатия

/

Дене салмағының жеткіліксіздігі

/

II дәрежелі зоб

!

32 жастағы әйел, жүрек тұсының шаншып ауыруына, жүректің шалыс соғуына, 130 рет минутына тахикардияға байланысты стационарда тексерілді. АҚ максималды - 160/80 мм.с.б. Гормондарды тексеру жүргізілген жоқ. Болжам диагнозы:

/

гипертиреоз

/

пролактин синтездеушігипофиздің аденомасы

/

миокардит

/

феохромоцитома

/

бүйрек үстінің кортикостеромасы

!

Науқас 45 жаста. Шағымдары: қозғыштық, тершеңдік, жүрегінің соғуы. Қарағанда: науқас тынымсыз, тері жабындылары ылғалды, қалыпты түстес. Жүрек тондары күшейген, тахикардия, ЖСЖ 125 рет мин. АҚҚ 180/90 мм.с.б.б.

Сіздің диагнозыңыз:

/

Тиреотоксикоз

/

Гипотиреоз

/

Кон ауруы

/

Феохромацитома

/

Эутиреоз

!

35 жастағы науқас әйел, қатты күйзелістен кейін аса тершеңдік, ашушаңдық пайда болып, салмақ жоғалтқанын айтады. Объективті: бойы – 170 см, салмағы–55кг. Терінің айқын гипергидрозы, қол саусақтарының треморы. Жүрек шекаралары солға ығысқан, тондары күшейген, жүрек ұшында систолалық шу, ЖСЖ – минутына 150 рет, АҚ - 140/70 мм с.б. Қалқанша бездің 2 дәрежелі ұлғаюы. Негізгі зат алмасу 20 пайызға артқан. Ашқарындық гликемия - 6,3 ммоль/л. Қандағы холестерин - 7,0 ммоль/л. Неғұрлым деректі зерттеу тәсілі:

/

Т₃, Т₄, тиреотроптық гормонды зерттеу

/

ЭХОКГ

/

АҚ тәуліктік мониторлау

/

Қалқанша бездің пункциясы

/

Гликозирленген гемоглобинді зерттеу

!

37 жасар ер адамда стресстен кейін ашушаңдық, дене қызуының көтерілуі, жоғары тершеңдік пайда болды. Соңғы алты айда 7 кг арықтады. Бойы -176см, салмағы-61кг. Қол саусақтарының дірілі, тері гипергидрозы байқалады. 2 деңгейлі қалқанша безінің ұлғаюы көрінеді. ЖСЖ мин- 134 рет, АҚ - 150/75 мм сын.бағ. Негізгі алмасу 20% жоғарылаған. Ашқарынға гликемия - 6,2 ммоль/л. Маңызды зерттеу әдісі:

/

Т₃, Т₄, тиреотроптық гормонды зерттеу

/

Қалқанша безінің КТ

/

АҚ тәуліктік мониторингі

/

Қалқанша безінің пункциясы

/

Гликозилирленген гемоглобинді зерттеу

!

22 жастағы әйел, жүрек соғуының жиілеуі, эмоциональді лабильділік, агрессиялылық, 2 айда 8 кг салмақ тастағанына шағымданып қаралды. Әйел астениялық типті, терінің гипергидрозы, «телеграф бағанасы» симптомы. ЖСС 120 рет мин. Қалқанша безі біртекті ұлғайған, аздаған экзофтальм.

Емдеу жоспарына бірінші кезекте қосқан тиімді:

/

Тиреостатиктерді

/

b-блокаторларды

/

Калий дәрмектерін

/

Тиреоидты дәрмектерді

/

Седативті дәрмектерді

!

Тиреостатикалық препараттардың тиімсіздігі немесе тағайындауға қарсы көрсетпелері болғанда "таңдамалы ем" болып табылады:

/

Струмэктомия

/

Радиоактивті йодпен терапия

/

β-блокаторлармен терапия

/

Глюкокортикоидтермен терапия

/

литий препараттарымен терапия.

!

Диффузиялық уытты зобты емдеуде патогенездік препараттарға жатады:

/

Тиреостатиктер

/

Седативтік

/

АПФ тежегіштері

/

Левотироксин

/

β-блокаторлар

!

Диффузиялық уытты зоб патогенезінде маңызды:

/

Тиреоиджандандырғыш антиденелердің жоғары өнімі

/

ТТГ жоғары өнімі

/

Тиреоидблоктауыш антиденелердің жоғары өнімі

/

Қалқанша без тінінің лимфоидтық инфильтрациясы

/

Фолликулдардың аутоиммундық күйреуі.

!

Диффузиялық уытты зоб үшін сипатты гормоналдық профиль:

/

ТТГ↓, Т3 және Т4↑

/

ТТГ↑, Т3 және Т4↑

/

ТТГ қалыпты, Т3 және Т4↑

/

ТТГ↑, Т3 және Т4↓

/

ТТГ, Т3 және Т4 қалыпты

!

Диффузиялық уытты зобы бар жүкті әйелдерде қолдануға рұхсат берілетін дәрмек:

/

пропилтиоурацил

/

мерказолил

/

тирозол

/

левотироксин

/

калий иодиді

!

Мерказолилді қолдануда дамуы мүмкін жағымсыз әсер:

/

агранулоцитоз

/

ЭТЖ жылдамдауы

/

гипогликемия

/

лейкоцитоз

/

гипергликемия.

!

Қалқанша безінің С клеткалы қатерлі ісігіне тән:

/

тез инфилтративті өсу, компрессивті синдром дамуымен

/

қалқанша безінің мультифокальді зақымдалуы, ерте гематогенді метастазбен

/

қалқанша безінде ірі түйінді құрылымның пайда болуы

/

жай үдемелі барысты, лимфогенді метастаздармен

/

аталғандардың барлығы

!

Аменорея дегеніміз:

/

6 Ай және одан көп етеккірдің болмауы

/

қысқа етеккір

/

қысқа және сирек етеккір

/

қысқа жіне аз етеккір

/

ауырсынулы етеккір

!

Физиологиялық аменореяда науқасқа....

/

ем қажет емес

/

овуляцияны индукциялау қажет

/

циклды витаминотерапия қажет

/

циклды гормонотерапия қажет

/

психотерапия қажет

!

Аналық бездерден бөлінетін жыныстық гормондар:

/

эстрогендер, андрогендер, прогестерон

/

гонадотропин, рилизинг-гормон, окситоцин

/

лютеинизациялаушы, фолликул қуаттандырушы, пролактин

/

кортизол, катехоламиндер, альдостерон, андрогендер

/

адреналин, норадреналин, дофамин

!

Аталық жыныс гормондары:

/

тестостерон, андростендион, дегидроэпиандростерон

/

эстрадиол, эстрон, эстриол, прогестерон

/

дегидроэпиандростерон-сульфат, гонадотропин, рилизинг-гормон

/

кортизол, альдостерон, катехоламиндер

/

ФСГ, ЛГ, пролактин

!

Біріншілік аменореяның жалған түріне тән:

/

гормондардың қалыпты көрсеткіштері

/

эстроген деңгейінің төмендеуі

/

андроген деңгейінің жоғарылауы

/

ЛГ/ФСГ қатынасының төмендеуі

/

ЛГ-ң тоникалық жоғарылауы

!

Біріншілік аменореяның аналық бездік және орталық түрін ажыратуда көмектеседі:

/

ФСГ

/

ТТГ

/

тестостерон

/

ЛГ

/

пролактин

!

Біріншілік аменорея дегеніміз:

/

16 жасқа дейін қыздарда етеккірдің болмауы

/

жыныстық қатынаста өмір сүрмейтін қыздарда етеккірдің болмауы

/

репродуктивті жастағы әйелде етеккірдің болмауы

/

50 жаста етеккірдің болмауы

/

9-10 жаста келуі

!

Жасөспірімдік кезеңде гиперпролактинемияға тән:

/

аменорея

/

ДЖҚ

/

сүт бездерінің гипертрофиясы

/

бойының ұзындығы

/

бойының қысқа болуы

!

Аналық бездер функциясының климакстік төмендеуін келесі гормонның динамикалық жоғарылауынан көруге болады:

/

ФСГ

/

ТТГ

/

тестостерон

/

пролактин

/

прогестерон

!

Біріншілік аменореяда міндетті түрде тексеру қажет:

/

ФСГ, кариотип

/

эстроген, прогестерон, пролактин, сүйекті жасты

/

кариотип, ФСГ, пролактин, эстроген

/

эстроген, прогестерон, пролактин, кариотип

/

кариотип, эстроген

!

Климакстік синдромға тән:

/

менопауза алдындағы кезеңде жастық инволюция фонында дамитын патологиялық симтомдар комплексi

/

менопаузадан кейiнгi кеш кезеңнiң ағымының асқынуына алып келетiн патологиялық симптомдар комплексi

/

етеккiр циклының бiрiншi жартысында дамитын патологиялық симптомдар комплексi

/

аналық безiн алып тастағаннан кейiнгi дамитын патологиялық симптомдар комплексi

/

нейроинфекция нәтижесiнде дамитын симптомдар комлексi

!

52 жастағы науқас жалпы әлсіздікке, тәулігіне 10 ретке дейінгі тасуға, жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуіне, ұйқының бұзылуына, ашуланшақтық жағдай, қорқыныш, үрей сезімінің болуына, тітіркенгіштіктің жоғырылауына шағымданады. Соңғы етеккірі 10 ай бұрын болған. Бұл клиника тән:

/

климакстік синдромға

/

климакстік кезеңге

/

перименопаузалық кезеңге

/

постракционды синдромға

/

постменопаузалық кезеңге

!

52 жастағы науқас жалпы әлсіздікке, тәулігіне 10 ретке дейінгі тасуға, жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуіне, ұйқының бұзылуына, ашуланшақтық жағдай, қорқыныш, үрей сезімінің болуына, тітіркенгіштіктің жоғырылауына, шағымданғыштықтың болуына шағымданады. Соңғы етеккірі 10 ай бұрын болған. Әйелдер кеңес орнында: климакстік синдром деген диагноз қойылған. Емі:

/

орын басушы гормондік терапия

/

диета және су процедуралары

/

емдік дене шынықтыру

/

гомеопатикалық дәрілер

/

қосарланған оральді контрацептивтер

!

25 жастағы науқаста 6 жыл бұрын бірден етеккірі тоқтаған, бірде – бір рет жүктілік болмаған. Фенотипі әйелдіңкі. Қан сарысуындағы ФСГ концентрациясы 0.3 МЕ/мл (қалыптыда 2-20), пролактин – 16 нг/мл (қалыптыда 2-25). Гестагенмен және эстрогенмен сынама теріс. Болжам диагноз:

/

екіншілік гипогонадотропты аменорея

/

аналық бездерінің біріншлік поликистозы синдромы

/

біріншілік гонадотропты аменорея

/

Шихан синдромы

/

климакстік кезең

!

18 жастағы У. деген науқаста бірді бір рет етеккірі болмаған. Бойының ұзындығы 140 см., сүт бездері дұрыс дамымаған, жатыры кішкентай және сыртқы жыныс мүшелері гипоплазиялы, жыныстық түктену жоқ. Анықталған диагнозы: Біріншілік гонадотропты аменорея. Гонадалар дисгенезиясы. Бұл патология келесі синдромға тән:

/

Шеревский -Тернер

/

Шихана

/

адреногенитальды

/

Рокитанского-Майера

/

Муна-Бидля

!

19 жастағы науқас гинеколог-эндокринологқа келді, ол науқасқа: адреногенитальды синдром диагнозі қойылды, емді бастау қажет:

/

диагноз қойылған сәттен бастап

/

етеккір қызметі қалпына келгеннен кейін

/

жүктілік жоспарланғаннан бастап

/

босанғаннан кейін

/

науқастың талғамы бойынша

!

25 жастағы К. деген науқаста 6 жыл бұрын бірден етеккірі тоқтаған, бірде – бір рет жүктілік болмаған. Фенотипі әйелдіңкі. Қан сарысуындағы ФСГ концентрациясы 0.3 МЕ/мл (қалыптыда 2-20), пролактин – 16 нг/мл (қалыптыда 2-25). Гестагенмен және эстрогенмен сынама теріс. Диагноз: Екіншілік гипогонадотропты аменорея. Гипофиз ісігі? МРТ, көз түбін және көру қашықтығын зерттеу белгіленген. Томмограммада бас миында өзгерістер анықталған кезде келесі маман ары қарай емді жалғастыруы тиіс:

/

нейрохирург

/

окулист

/

эндокринолог

/

терапевт

/

невропатолог

!

16 жасар қыз диета сақтап 1 ай ішінде 15 кг азған соң, етеккірдің келмеуіне шағымданыды. Менархе 14 жастан, қалыпты, әр 25 күнде 4 күннен, қалыпты көлемде. Бойы 168 см, дене массасы 47 кг. Екіншілік жыныс белгілері қанағаттанарлық. Сүт бездері жақсы дамыған, бөлінділер жоқ. Сыртқы жыныс мүшелері әйелдік тип бойынша қалыптасқан. Болжам диагноз:

/

гипаталамус-гипозиздік функциялық жетіспеушілік

/

адреногенитальды синдром

/

екіншілік гипогонадотропты аменорея

/

Шеревский -Тернер

/

біріншілік аменорея

!

16 жасар қыз диета сақтап 1 ай ішінде 15 кг азған соң, етеккірдің келмеуіне шағымданыды. Менархе 14 жастан, қалыпты, әр 25 күнде 4 күннен, қалыпты көлемде. Бойы 168 см, дене массасы 47 кг. Екіншілік жыныс белгілері қанағаттанарлық. Сүт бездері жақсы дамыған, бөлінділер жоқ. Сыртқы жыныс мүшелері әйелдік тип бойынша қалыптасқан. Емі:

/

физиоемдеу

/

салмағын қалыпқа келтіру

/

үзбей гормон қабылдау

/

циклдік витаминдік ем

/

циклдік гормоналды ем

/

қатерлі ісіктермен

!

Науқас 52 жасар күніне 10 ретке дейін ыстығының көтерілуіне, жүрек аймағындағы ауру сезіміне, АҚҚ 150/90 мм сын.бағ. транзиторлы көтерілуіне шағымданады. Постменопауза 2,5 жыл. Емі:

/

шынайы эстрогендер прогестагенмен бірге

/

органикалық нитраттар (нитроглицерин, сустак и т.д.)

/

психотерапия, рациональды физио- и бальнеотерапия

/

синтетикалық прогестиндер

/

антигонадотропиндер

!

Жас науқаста аменорея, сүт бездері кішірейіп, жатыр кішірейген. Болжам диагноз:

/

аналық безінің андробластомасы

/

гранулездыклеткалы ісік

/

тека-клеткалық ісік

/

дисгерминома

/

Тератома

!