- •1.2. Электр құрылғыларындағы бұзылулар мен бүлінулер
- •1.3. Қысқа тұйықталудағы кернеу мен токтың векторлық диаграммасы
- •1.4 Релелердің түрлері
- •2.1 Ненормальды режимдер (нормальды емес)
- •2.2 .Релелік қорғаныс құрылғыларына қойылатын талаптар
- •1.6.Релелік қорғаныстың құрылымдық бөліктері және негізгі элементтері.
- •2.3 .Релелік қорғаныс құрылғыларының түрлері.
- •2.4 .Релелік қорғаныстың сызбадағы сұлбалардың бейнесі.
- •3.1 Рқ құрылғылары түрлері
- •3.2 Сызбадағы рқ-ның схемасы
- •3.3 Оперативті токтың қорек көзі және схемасы
- •Дәріс 5 Ток трансформаторлары және оларды қосу схемалары.
- •Ток трансформаторларының ораулар шығындыларының белгіленуі.
- •Векторлық диаграмма және ток трансформаторы қателіктерінің түрлері.
- •5.3Кернеу трансформаторының релелік қорғаныс және автоматика жүйесіндегі ролі.
- •Релелік қорғаныс құрылғыларында қолданылатын операциялық күшейткіштердің негізгі қосылу сұлбалары
- •ОКда орындалатын қарапайым функциональды элементтер
- •Екі электрлік шамалардың салыстыру сұлбалары жоқ салу керек Дәріс 7 Электродвигательдерді қорғау.
- •7.1. Электродвигательдерді қорғауға арналған негізгі талаптар.
- •7.2. Электродвигательдерді қорғаудың негізгі түрлері.
- •7.3. Асинхронды электродвигательдердің кейбір қасиеттері.
- •Сурет 7.4 Асинхронды электродвигательдің іске қосу тогының осциллограммасы.
- •Сурет 7.5. Асинхронды электродвигательдің айналу моментінің s жылжудан, кернеудің мәні әр түрлі болғанда тәуелділігі.
- •Сурет 7.6. Электродвигательдің біррелелік токтық қимасының схемасы:
- •7.4. Электродвигательдерді фазааралық кз-дан қорғау.
- •7.5. Электродвигательдерді асқын жүктемеден қорғау.
- •Сурет 7.8. Асқын жүктеметың қалыпты ұзақтығының асқын жүктеметың еселенген токқа тәуелділік мінездемесі.
- •Сурет 7.10. Электродвигательді асқын жүктеметан қорғау схемасы:
- •Сурет 7.11. 6,3 кВ өз қажеттігі жүйесіндегі жерге тұйықталудан қорғаудың құрылымдық схемасы:
- •7.6. Электродвигательдерді жерге тұйықталудан қорғау.
- •7.7. Электродвигательдерді кернеу төмендеуден қорғау.
- •Сурет 7.12. Аз кернеуді тұрақты керекті токқа сақтау схемасы:
- •Сурет 7.13. Кері тізбекті кернеулі фильтр – релесі бар аз кернеуді қорғау схемасы:
- •Сурет 7.14. Электродвигательдер өздігінен іске қосылғанда ток пен кернеудіанықтауға арналған есептеу схемалары:
- •Трансформаторлар мен автотрансформаторларды қорғау
- •8.1. Трансформаторлар мен автотрансформаторлардың ақаулары мен ережелі емес жұмыс режимдері, қорғаныс түрлері және оларға қойылатын талаптар.
- •8.2. Сыртқы қысқа тұйықталу кезінде аса токтардан қорғану.
- •IV.Y , Iр ∆, Iс.Р. ∆ - тт-ны толық сызбасын жұлдызша және үшбұрышша жалғануы
- •Трансформаторларды асқын жүктемеден қорғау
- •16.4. Трансформаторларда тоқты кескіш қорғанысы
- •16.5. Трансформаторлардағы бойлық дифференциалдық қорғау
2.1 Ненормальды режимдер (нормальды емес)
Токтың аса номинальды мәнінің ұлғаюымен,асқын токпен шақырылған жабдықтың асқын жүктемесі.
Шектелмеген уақыт ішіндегі берілген жабдық үшін рұқсат етілген токтың максималды мәні номиналды деп аталады.Егер жабдық бойынша өтетін J ток номиналды мәнді арттырса,онда оларға бөлінетін қосымша жылу есебін ток өткізетін бөліктің температурасы және оқшауламасы біраз уақыттан кейін оқшаулама мен ток өткізетін бөліктердің тез ескіруне әкелетін шекті мәнінен асып туседі.Шекті tД уақыт жоғарылатылған токтың өтуі үшін,олардың мәнене тәуелді.Жабдықтың құрылысымен және оқшауланған материалдың типімен анықталатын бұл тәуелділіктің сипаты 1,9-уретте келтірілген.Қорғалған элементтің шегі үшін жоғары токтың себебі жүктеменің өсуі немесе қысқа тұйықталудың пайда болуы болып табылады.Жабдықтың зақымдалуын алдын ала ескерту үшін оның асқын жүктелуі кезінде оның жүктелуне немесе tД уақыт шегіндегі ажырауына өлшемдер қабылдау қажет.
Кернеудің жоғарлауы шекті мәнінің гидрогенераторларда,сондай-ақ турбогенераторларда.Олардың желіден аяқ астынан ажырауы кезінде блок сұлбасы бойынша жұмыс істейтін үлкен қуатпен пайда болуы мүмкін.Жабдықтың зақымдалуын болдырмау үшін генератор өрісінің өсуіне әсер ететін релелік қорғаныс қарастырылады.
Жабдықтың оқшауламасы үшін қауіпті болып табылатын кернеудің жоғарлауы (не артуы) жоғары кернулі ұзын электр беріліс желілерінің біржақты ажырауы немесе қосылуы кезінде үлкен сыйымдылық өткізгіштікпен пайда болуы мүмкін.Аса жоғары кернулі желілердегі қауіпті кернудің жоғарлауының ликвидациясы арнайы автоматика көмегімен жүзеге асыралады.
Теңселулер ЭЭС электростанциясы генераторларының синхронды жұмысының бұзылунан пайда болады.Теңселу процесін түсіндіру үшін А жене В екі электр станцияларының қалыпты синхронды жұмысы режимінде ЕА және ЕВ ЭҚК векторларының электрлік айналу жиілігі бірдей: WА=WВ=W=2Πƒ(1.10,б-сурет).
Жүктеме сәйкестігі мен теңдігі болғанда мәні бойынша және фазада ЭҚК ЕА=ЕВ=Е жүйеаралық ЭБЖ-гі тогы сәйкес келеді.Синхронизм бұзылған жағдайда,мысалы WА>WВ болғанда, ЕА векторының жағдайы қатынас бойынша ЕВ –ге өзгереді,теңнстіру тогы Ig=∆EI(XA+Xw+XB) ЕВ пайда болады.(туындауы). ∆E ЭҚК-ң түрлілігі Б бұрышының өзгерумен өзгереді.Б=0 болғанда ∆E=0, Б=1800 болған жағдайда ∆E=2Е.б бұрышының алдағы өсуіне жағдайда ∆ЭҚК ∆E азая бастайды және б 3600 –қа өскенде нөлге тең болады.(немесе б=0).б-нің артуының қайталамы циклі кезінде Е өзгеру процесі тағы да қайталады. ∆E мәнінің тербелісі 1.10,в-суретте көрсетілгендей, Iy токтың және UА мен UВ кернеулері мәнінің сәйкесті тербелісін шақырады.Желінің түрлі нүктелерінде әр түрлі мәні болатын кернеу қалыпты мәннен біршама минимал мәнге төмендейді.(1.10,г-сурет).тербелістің электрлік центрі аталатын Кц нүктесінде кернеу аз мәнге ие болады және ЕА=ЕВ,б=1080 болғанда нөлге дейін төмендейді.желінің өзге нүктелерінде кернеу төмендейді,бірақ Кц тербеліс центрінің А және В қорек көздеріне үдей отырып,нөлден үлкен боп қалады.Токтың ұлғаюы жабдықтың жылжуына (қызуна)әкеледі,ал кернеудің төмендеуіЭЭС-тің барлық тұтынушыларының жұмысын бұзады.Тербеліс барлық ЭЭС-тіңжұмысында шағылыстыратын өте қауіпті ненормальді режим.
Ток және кернеудің өзгеру сипаты бойынша (1.10,в-сурет) тербеліс қысқа тұйықталуға ұқсас келеді.Релелік қорғаныс құрылғыларының көпшілігі тербеліс кезінде әсерге келуі мүмкін және олардың элементтерімен қорғалған ажыратылады.Мұндай былыққан ажырату ЭЭС-ті сирек кездесетін оқшауланған аумақтарға және тұтынушылардың ЭЭС-нен қоректенетін электрмен жабдықтаудың арасында немесе толық бұзылуына әкелетін генерацияланған қуаттың қалдықтарына бөледі.Сондықтан тербеліс туындаған жағдайдағы релелік қорғаныстың былыққан әсері түйісетін өлшемдер қажет.
Асинхронды режим. Ненормальды режимге сондай-ақ қоздырусыз синхронды генератордың жұмысы жатады (мысалы,өшу өрісінің автоматының ажырауы).Асинхронды режимде генератордың айналу жиілігі артады және старт тогының пульсациясы туындайды.Кейбір типтегі генератор үшін асинхронды режимде ұзақ жұмыс мүмкін емес,ал басқалар үшін тек активті қуаттың азайған мәнінде мүмкін болады.Бөлек жағдайда генераторлардың өзі үшін қауыпті болып табылмайтын қоздыру шығыны паралель жұмыстың орнықтылының бұзылуына әкелетін жылдам кернеу төмендеуінің себебі болуы мүмкін.Бұл жағдайда қоздырусыз қалған генератор желіден тез арада ажыратылуы тиіс.