Тарау: Координация және реттелу Тақырып: Жүйке жүйесінің типтерін салыстыру: диффузиялы, сатылы, түйнекті, түтіктәрізді.

Оқу мақсаты 7.1.7.1 Жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін

салыстыру

Бағалау критерийі Білім алушы

 Жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін

анықтайды

Ойлау дағдыларының Қолдану

деңгейі

Тапсырма

(а) Жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін анықтаңыз.

2. Ағзалардың құрылысы мен жүйке жүйесінің дамығандығын дәлелдеңіз.

Дескриптор Білім алушы

• жануарлардың жүйке жүйесінің типтерін анықтайды;

• ағзалардың құрылысының дамуын сипаттайды;

• ағзалардың жүйке жүйесінің дамуын сипаттайды.

54

Тақырып: Жүйке жүйесінің құрам бөліктері. Жүйке жүйесінің қызметі. Нейрон құрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның қызметтері.

Оқу мақсаты 7.1.7.2 Жүйке жүйесінің қызметі және құрылымдық

компоненттерін атау

7.1.7.3 Жүйке жасушасының компоненттерін анықтау

Бағалау критерийі Білім алушы

 Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық

компоненттерін атайды

Ойлау дағдыларының Білу және түсіну

деңгейі

Тапсырма

1. Жүйке жүйесінің құрылымдық бірлігін анықтаңыз. A аксон

B дендрит C нейрон D нейроглия

2. Жүйке жүйесінің қызметін көрсетіңіз.

1. бөліп шығару

2. жиырылу

3. қозу

4. қоректену

3. (а) Жүйке жасушасының құрылымдарын атаңыз.

2. Жүйке жасушасының құрылысының атқаратын қызметімен байланысын сипаттаңыз.

Дескриптор Білім алушы

• жүйке жүйесінің құрылымдық бірлігін анықтайды;

• жүйке жүйесінің қызметін атайды;

• нейронның құрылымдық компоненттерін анықтайды;

• жүйке жасушасының құрылысын атқаратын қызметімен

байланыстырады.

55

Тақырып: Жүйке жүйесінің орталық және шеткі бөлімдері. Жұлын. Ми. Ми бөлімдерінің құрылысы мен қызметтері: сопақша ми, артқы (ми көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары.

Оқу мақсаты 7.1.7.4 Орталық жүйке жүйесі бөлімдерінің құрылысы мен

қызметтерін салыстыру

Бағалау критерийі Білім алушы

 Жүйке жүйесі бөлімдерінің қызметін сипаттайды

 Нейронның түрлерін атқаратын қызметімен

сәйкестендіреді

Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары

деңгейі

1-тапсырма

(а) Жүйке жүйесі бөлімдерінің қызметін сипаттаңыз.

Жүйке жүйесінің бөлімі	Атқаратын қызметі
Ми
Жұлын
Шеткі жүйке жүйесі
Сұр зат
Ақ зат
Жұлын тамыршалары
Аралас жұлын жүйкелері

2. Нейрондардың түрлері мен қызметі арасындағы сәйкестікті анықтаңыз

Нейрондар қызметі		Нейрон түрлері
1.	Тітіркенуді жүйке импульстеріне	A. Сезімтал;
	түрлендіреді.	B. Аралық;
2.	Миға ішкі мүшелер мен сезім
		C. Қимыл-қозғалыс
	мүшелерінен жүйке импульстерін
	береді.
3.	Мида бір нейроннан екіншісіне жүйке
	импульс-терін беруді жүзеге асырады.
4.	Оларды бұлшык етке, бездерге және
	баска аткарушы мүшелерге береді.

Дескриптор Білім алушы

• жүйке жүйесі бөлімдерінің қызметтерін сипаттайды;

• нейрондардың түрлері мен қызметі арасындағы сәйкестікті

анықтайды.

56

2-тапсырма

(а) Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.

1. Жұлынның құрылысы қандай?

2. Жұлынның ақ және сұр заты дегеніміз не?

3. Жұлынның ақ және сұр заты қалай орналасқан?

4. Жұлын тамыршасы қалай аталады? Олар не құрайды?

5. Жұлыннан қанша жұп аралас жұлын жүйкелері таралады?

6. Жұлында жұлын өзегі қалай орналасқан? Ол неге толы?

7. Қандай рефлекс доғасы жұлын арқылы өтеді?

2. Суреттегі жүйке жүйесінің бөлімдерін атаңыз, қызметін жазыңыз

Дескриптор Білім алушы

• жұлынның құрылысын сипаттайды;

• жүйке жүйесінің бөлімдерін атайды;

• жүйке жүйесінің бөлімдерінің қызметін жазады.

57