Тұрақты тістер

Жоғарғы жақ

18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28

8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8

______________________________________________

8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8

48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38

Төменгі жақ

Уақытша тістер

Жоғарғы жақ

55 54 53 52 51 61 62 63 64 65

V IV III II I I II III IV V

V IV III II I I II III IV V

85 84 83 82 81 71 72 73 74 75

Төменгі жақ

Тұрғындарды негізгі стоматологиялық аурулармен зақымдалуын бағалау үшін таралу мен белсенділігі анықталады.

Таралуы- науқастанған балалардың жалпы тексерілгендер салына қатынасын анықтайтың көрсеткіш. Пайыз бойынша есептеледі.

Таралуы- Науқастанған балалар саны

тексерген балалар саны х 100 %.

Әртүрлі аймақтар немесе қалалардағы тісжегінің таралуын салыстыру үшін таралу критерийлерін қолданады.

Белсенділік- аурумен зақымдану дәрежесін және тісжегі үшін КПЖ (тұрақты тістесу), КПЖ +кп (аралас тістесу) немесе кп (сүт тістесу), пародонт аурулары үшін СРІ (коммуналды пародонталды индекс) индекстерімен анықталады.

Тістердің КПЖ индексі – тісжегілі, пломбаланған және жұлынған тұрақты тістер саны. КП индексі – тісжегілі және пломбаланған уақытша тістер саны.

КПЖ+кп индексі- тісжегілі және пломбаланған тұрақты және уақытша тістер, сонымен қатар жұлынған тұрақты тістер саны.

Тексерілген топта тісжегінің орташа белсенділігін анықтау үшін КПЖ (кп, КПЖ+кп) жеке индекстер санын тауып, топтағы адамдар санына бөлінеді.

12 жастағы балалар арасында тісжегінің таралу деңгейі

Таралу мәні	Таралу деңгейі
0-30 % 31-80% 81-100%	Төмен Орташа жоғары

Формула бойынша есептеу КПЖ (кп, КПЖ+кп) Σ индексі

тісжегі бар тексерілген саны

12 жастағы тісжегінің даму тенденциясында БДДҰ (1980) тістің тісжегісінің белсенділігінің 5 деңгейін ұсынды:

1. өте төмен (КПЖ 1 ден -1,0)

2. төмен (КПЖ 1,2 ден- 2,6)

3. орташа (КПЖ 2,7 ден -4,4)

4. жоғары (КПЖ 4,5 тен- 6,5)

5. өте жоғары (КПЖ 6,6 және жоғары)

Пародонт ауруларының жиі кездесетін түрлері: созылмалы маргиналды гингивиттер және пародонтиттер болып табылады. Қызылиектің алғашқы зақымдалуы және келесі дамуы қызылиектің қыры аймағында бактериалды тіс қығының болуымен байланысты.

Балалар және жасөспірімдер арасында пародонт ауруларының таралуын бағалауға 15 жастағы, 35-44 жастағы топтар кіреді. Көрсетілген жастық топтардағы пародонт ауруларының таралуын бағалау критерийлері төменде көрсетілген: (9,10 кестелер)

15 Жастағы адамдарда пародонт ауруларының таралу деңгейі

Таралу маңызы		Таралу деңгейі
қанағыштық	тіс тасы
50 % 51-80 % 81-100%	0-20% 21-50% 51-100%	Төмен Орташа Жоғары

35-44 жастағы адамдарда пародонт ауруларының таралу деңгейі

Таралу маңызы	Таралу деңгейі
40% төмен 40-75% 75-тен жоғары	Шектелген Жоғары өте жоғары

Пародонт тіндерінің белсенділігін бағалау үшін ДДҰ коммуналды пародонталды индексті CPI (Сommunity Periodontal index) ұсынды. Ол 1978 жылы ұсынылып, 1981 жылы халықаралық тіс дәрігерлік ассосциясы және ДДҰ эпидемиологиялық тексеру үшін бекітілді

Пародонт тіндерін тексеру – пародонталды түймелі зондты қолдана отырып, зондтау әдісімен жүргізіледі. Онда 3,5-5,5 мм арасында зонд ұшынан 8,5 мм деңгейде қара сақина бар.

Секстанттар. Ауыз қуысы секстанттарға бөлінеді. Оған келесі тіс топтары кіреді: 18-14, 13-23, 24-28, 38-34, 33-43, 44-48. Секстантты тек қана жұлынбайтын екі немесе одан да көп тіс болғанда қарастырады.

Индексті тістер 20 жастағы немесе одан да жоғары ересектерде келесі 10 тіс индекстерін қарастырады:

17! 16 11 26!27

47!46 31 36!37

Екі үлкен азу тісті әрбір бүйір секстантта қарастырады. Егер оның біреуі болмаса, онда орны алмастырылмайды. Егер секстантта бір немесе екі индексті тістер болмаса, берілген секстантағы барлық қалған тістерді қарастырып, ең ауыр кодты тіркейді. 20 жастан төмен науқастарда тен 6 тістердің индексі қарастырылады – 16, 11,26,36,31 және 46. Бұл тістің жарып шыққандағы пародонталды қалталарды жалған диагностикалау кезінде қателіктерді болдырмау үшін жасалған. Осы себептен 15 жасқа дейінгі балаларды тексергенде қалталар тереңдігі өлшенбейді, тек қанағыштық пен тас тіркеледі.