XIV. «Науқасты зертханалық және аспаптық зерттеу әдістеріне дайындау».

130. Стандарт «Вакуумды жүйе көмегімен венадан қан алу»

Қан алатын вакуумды жүйе – бұл қан алу мен тасымалдаудың қауіпсіз жүйесі және қанды сапалы талдауының үлгісі.

Вакутайнер – венадан қанды алуға арналған толық жабылған вакуумдалған пластикалық бір рет қолданылатын жүйе.

Ол үш компоненттен тұрады:

1. Қауіпсіздік қақпағы бар екі жақты ине.

2. Бір реттік ұстағыш.

3. Белгілі бір вакуумдық көлемі бар стерильді (пробирка) түтік.

Басымдығы: үлгінің қауіпсіздігі, тиімділігі, бүтіндігінің кепілдігі және зерттеуді қайта жасау, гемолиз бен қан микроұйындысының аз болуы, үлгіні алу аралығының уақыты мен оның қосымша заттектермен жанасуы тұрақты, қан/қосымша заттектер көлемінің қатынасынының дәл болуы, бұрау әсерінің әлсіз болуы, үлгі стерильділігі.

Мақсаты: диагностикалық.

Қолдану көрсетілімдері: науқасы зерттеу.

Асқынулар: гематома, тромбофлебит (вена қабынуы), сепсис (микробтардың қанға тарап кетуі).

Қан алатын жерлері: шынтақ бүгілісінің, білектің, қолдың көк тамырлары.

Дайындау қажет: стерильді: қауіпсіздік қақпағы бар екі жақты ине, бір реттік ұстағыш, вакуумды түтіктер, мақта шариктер, қолғап, лоток, тері антисептигі, бұрау (венозды манжет), клеенкалы жастықша, маска, алжапқыш, қорғаныш көзәйнек немесе экран, түтіктерді тасымалдауға арналған контейнер, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған контеенерді.

Іс-әрекеттер алгоритмі:

1. Науқасқа емшараның мақсаты мен барысын түсіндіріп, онын келісімін алыңыз. Науқастан таңғы ас қабылдамағанын сұрап біліңіз.

2. Зертханаға жолдама жазыңыз.

3. Науқасқа ыңғайлы қалып алуына көмектесіңіз.

4. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыныз. Оны тері антисептигімен суландырылған мақта шариктерімен өңдеңіз.

5. Масқаны, қолғапты, қорғаныш қөзілдірікті, алжапқышты киіңіз.

6. Қан алуға арналған жүйені алыңыз.

7. Ораудың саңылаусыздығын, қан алатын негізгі компоненттердің сақталу мерзімін тексеріңіз.

8. Орамды ашыңыз.

9. Иненің қорғаныш қақпағын алыңыз (2 жақты ине қолданылса, оның сұр қорғаныш қақпағын алыңыз).

10. Инені ине ұстағышқа кигізіңіз , оны тірелгенге дейін бұрап бекітіңіз..

11. Науқасты отырғызыңыз немесе жатқызыңыз, қолының жеңін түріңіз, шынтағының астына жастықша қойыңыз, қолын төмен түсіріңіз

12. Наложите венозную манжетку (жгут) на среднюю треть плеча на нательное белье или салфетку.

13. Қолының сырт жағынан артериялық (лучевая артерия) қан соғуын тексеріңіз (қан соғуы байқалуы тиіс).

14. Көк тамырын тексеріңіз. Толық көк тамырын табыңыз.

15. Көк тамыр толып тұруы үшін, науқастан алақанын бірнеше рет ашып жабуын, сонан кейін қысып ұстауын өтініңіз.

16. Қолғапты тері антисептигімен өңдеңіз.

17. Шыңтақ бүгілісі аймағын, инъекция жасайтын жерді тері антисептигіне батырылған 2 мақта шариктерімен біртіндеп сүртіп, КБСУ ыдысына салыңыз. 3–ші мақта шаригін сол қолдың 4 және 5 саусақтарының арасында ұстаңыз.

18. Жүйені оң қолыңызға алыңыз.

19. Сол қолыыңыздың үлкен саусағымен болжаған тесетін жерден төмен қарай көк тамырды басып ұстаңыз.

20. Ине мен ине ұстағышты науқастың қолынан жоғары 15° бұрышымен ұстаңыз. Инені қанның ағысына қарай 41-1,5 см енгізіңіз.

21. Ине ұстағышты сол қолыңызға алыңыз, ал оң қолыңызбен шыны түтікті ине ұстағышқа тірелгенше қойыңыз, оған қанның түсуін қамтамасыз етіңіз.

22. Шыны түтікке қан түскеннен кейін жгутты алыңыз.

23. Қан үлгісі алынған шыны түтікті ине ұстағыштан алыңыз.

24. Түтікшені 8-10 рет баяу қозғап ішіндегісін араластырыңыз, бірақ сілкімеңіз.

25. Басқа зерттеулер үшін қан қерек болса, ине ұсьтағышқа келесі шыны түтікті қойыңыз.

26. Шыны түтікті қан тасымалдауға арналған контейнерге қойыңыз.

27. Тесілген жерге стерильді мақта шаригін қойып, инені көк тамырдан шығарып алыңыз, оны ине ұстағыштан алыңыз.

28. Тесілген жерге стерильді шарикті басып, науқастан қолын шынтақ бүгілісінен бүгіп, 3-5 минут ұстауын өтініңіз.

29. Шыны түтіктерді таңбалаңыз.

30. Мәліметтерді зерттеулерге қан алу журналына тіркеңіз, вакуумды шыны түтіктердегі қанды жолдамасымен бірге контейнерге салып зертханаға жіберіңіз.

31. Қорғаныш құралдарын шешіп, КБСУ ыдысына салыңыз.

31. Қолыңызды жуып, құрғатыңыз.

Ескерту: шыны түтікті ине ұстағышқа тірелгенше енгізу оған қанның түсуін қамтамасыз етеді, өйткені ине шіні түтіктің қақпағы мен резіңке мембранасын тесіп өтеді. Қан шыны түтікке вакуум пайда болғанға дейін өтеді. Шыны түтікке қанның түспеуі – иненің көк тамырды тесіп өту белгісі, ондай жағдайда шыны түтікте қан пайда болғанға дейін инені тарту қажет.

Шыны түтікті ине ұстағыштан алғанда резіңке түтік өз қалпына келіп, қанның ағуын тоқтатады. Қажет болған жағдайда, дәрігер тағайындаған тестіге байланысты әртүрлі шыны түтіктер қолданылады.