X. Дәрілік заттарды парентеральді жолмен енгізу

110. Стандарт «Сұйықтықты көк тамырға тамшылатып енгізу үшін бір рет қолданылатын жүйені құрастыру»

Мақсаты: көк тамырға тамшылатып құю, көп мөлшердегі сұйықтықты баяу тамшылатып енгізу (қанды, қан препараттарын және қан ауыстыру ерітінділерін тәулігіне бірнеше литрге дейін құю).

Қолдану көрсетілімдері: айналымда жүрген қан көлемін қайта қалпына келтіру, парентеральді тамақтандыру, улануды жою.

Дайындау қажет: стерилді: сұйықтықты тамшылатып енгізуге арналған бір рет қолданылатын жүйе, құтыдағы дәрілік ерітінді, мақта шариктері, қолғап, дем пердесі, қайшы, зарарсыздандыру ерітіндісіндегі пинцет, тамшылатуға арналған штатив, тері антисептигі, КБСУ, жабысқыш пластырь.

Іс-әрекеттер алгоритмі:

1. Дәрілік ерітіндіні тамшылатып енгізу үшін бір рет қолданылатын жүйені дайындаңыз (сакталу мерзімін және ораудың ауа өткізбеуін тексеріңіз).

2. Дәрілік ерітіндісі бар құтыны дайындаңыз (дәрілік ерітіндінің атын, мөлшерін, сақталу мерзімін және сыртқы түрін тексеріңіз, дәрігердің ем тағайындау парағымен салыстырыңыз). Этикеткасында науқастың аты-жөнін, жатқан палатасын көрсетіңіз.

3. Қолыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз, тері антисептигімен өңдеңіз, қолғапты киініз.

4. Құтының металл қақпағының ортаңғы бөлігін пинцетпен алыңыз.

5. Спиртке малынған мақта шариктерімен құтының резеңке тығынын 2 рет тазартыңыз.

6. Бір рет қолданылатын жүйенің пакетін қайшымен ашыңыз, ораудан жүйені шығарыңыз.

7. Жүйенің бұрандалы қысқышын жабыңыз.

8. Жүйенін қысқа шетіндегі инені алып, қалпағын шешіңіз, оны құтының резеңке тығынына тірелгенше енгізіңіз. Тамызғыштағы ауа кіргізгішті ашыңыз (егер ауа кіргізгіші болса, оны да құтының тығынына тірелгенше енгізіңіз).

9. Құтыны түбінен жоғары қаратып төңкеріңіз, сол қолмен жүйенің бос шетін ұстап, штативке бектіңіз.

10. Тамызғышты ақырын қысып, жарты көлеміне дейін дәрілік ерітіндімен толтырыңыз.

11. Бұрандалы қысқышты ашып, жүйеден ауаны толық шыққанша және инъекция жасайтын инеден тамшы көрінгенше жүйенің ұзын түтігін ерітіндімен баяу толтырыңыз.

12. Бұрандалы қысқышты жауып, қалпақты инъекция жасайтын инеге кигізіңіз.

13. Жүйенің ұзын түтігінде ауа көпіршігінің жоқтығын тексеріңіз.

14. Тері антисептигіне малынған мақта шариктерін, салфеткаларды, ұзындығы 4-5 см жіңішке (1см) 2 жабысқыш пластырьді салыңыз.

Есқерту: Кейбір жүйелерде ауа кіруге арналған тесік тамызғыштың үстінде болады. Ондай жағдайда тек тесікті жабатын білеуішті ашу қажет.

X. Дәрілік заттарды ауыз арқылы енгізу.

111. Стандарт «Көк тамырға сұйықтықты тамшылатып енгізу»

Мақсаты: көк тамырға көп мөлшердегі сұйықтықты тамшылатып енгізу, баяу тамшылатып енгізу (тәулігіне бірнеше литр, қан мен қан препараттарын және қан ауыстырушы заттарды құю).

Қолдану көрсетілімдері: ағымдағы қан көлемін қалпына келтіру, парентералді тамақтандыру, уланған жағдайларды жою.

Енгізу жерлері: шынтақ бүгілісінің, білектің, саусақтардың, табанның көк тамырлары.

Асқынулары: сепсис, ауа эмболиясы, гематома, тромбофлебит, флебит, ЖИТС, вирусты гепатит, анафилактикалық есеңгіреу, инфильтрат.

Дайындау қажет: стерильді: бір рет қолданылатын жүйе, мақта шариктері, дәке салфеткалары, лоток, қолғап, маска; штатив, клеенка жастықша, резіңке жгут (венозды манжетка), ұзындығы 4-5 см жабысқақ пластырь жолақтары, тері антисептигі, КБСУ, анафилактикалық есеңгіреуге арналған жиынтық, науқастың Т.А.Ә. мен палатасының нөмірі жазылған дәрілік ерітіндісі бар құты.

Іс-әрекеттер алгоритмі:

1. Науқасқа ыңғайлы жатуына көмесіңіз,қуық қабы мен ішегін босатуын ұсыныңыз.

2. Қолыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз, тері антисептигімен өңдеңіз, қолғапты киіңіз.

3. Тағайындалған дәрілік заттарды алыңыз, дәрігердің ем тағайындау парағымен салыстырыңыз; атауын, мөлшерін, концентрациясын, жарамдық мерзімін оқыңыз, құтының бүтіндігі мен сыртқы түріне назар аударыңыз.

4. Науқатың шынтағының астына клеенка жастықшаны қойыңыз.

5. Шынтақтың жоғарғы жағына астына салфетка төсеп немесе ішкі киімінің үстінен резіңке қойыңыз. Көк тамырдың тесілетін жерін қарап шығыңыз.

6. Тамыр соғуын тексеріңіз. Науқастан жұдырығын бірнеше рет ашып жұмуын, сонан кейін қатты жұмуын өтініңіз (көк тамырға қанды молырақ айдау үшін)

7. Көк тамырды үстінен басып тексеріп көріңіз, қолғапты қолыңызға киіп, 70% спиртпен өңдеңіз.

8. Қолғапты тері антисептигімен өңдеңіз.

9. Инъекция жасалынған жерді тері антисептигіне батырылған екі мақта шаригімен өңдеңіз: алдымен үлкен аймақты, сонан кейін тікелей инъекция жасалынатын жерді, үшінші шарикті сол қолыңыздың IV және V саусақтарымен ұстаңыз.

10. Жүйе инесінің қалпағын шешіңіз, ерітіндінің бірнеше тамшысын шығарыңыз, сол қолыңыздың бірінші саусағымен көк тамырды тауып алыңыз.

11. Инені тері астына 30° бұрышқа енгізіңіз, оның бұрышын теріге параллель бағытта болатындай етіп кемітіңіз.

12. Инені көк тамырға бойлатып, 1/3 ұзындығына дейін енгізіңіз. Сол қолыңыздың I и II саусақтарымен инъекциялық түйіннің түтікшесін қысыңыз.

13. Иненің көк тамырға кіргеніне көз жеткізіңіз - ине канюлясы мен жүйенің резіңке түтікшесінің инъекциялық түйінінің арасында қан пайда болуы тиіс.

14. Сол қолыңызбен жгутты шешіңіз, науқастан жұдырығын ашуын өтініңіз.

15. Иненің көк тамырда екеніне тағы да көз жеткізіңіз.

16. Жүйенің қысқышын ашыңыз.

17. Қысқышпен тамшының түсу жылдамдығын реттеңіз (минутына 50-60 тамшы). Дәрілік ерітіндінің енгізілуін бірнеше минут бақылаңыз, сұйықтықтың тері астына кетіп қалмауын және науқастың жағдайын қадағалаңыз.

18. Түтікшенің бір бөлігі мен инені жабысқыш пластырмен жабыстырыңыз, көк тамырдың тесілген жерін салфеткамен жауып қойыңыз.

19. Тамшының енгізу жылдамдығының тұрақты болуын қадағалаңыз.

20. Инфзия барысында науқастың жағдайын қадағалаңыз.

21. Емшара аяқталғаннан кейін жүйенің қысқышын жабыңыз, иненің үстіне 3-5 минут спиртке батырылған 3-ші мақта шаригін қойып, көк тамырдан суырып алыңыз. Науқастан қан толық тоқтағанша шынтақ буынын бүгіп отыруын сұраңыз.

22. Жүйе мен инені, қолданылған мақта шариктерін, қолғапты КБСУ ыдысына салыңыз.

23. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.

Ескерту:

- қосымша дәрілік заттар жүйенің инъекцияға арналған түйіні арқылы шприцпен енгізіледі. Инъекция алдында резіңке түтікшені спиртке батырылған стерилді мақта шаригімен өңдеңіз, тесілген жерден жоғарылау жерден резіңке түтікшені қан тоқтатқыш қысқышпен қысып қойыңыз;

- құтыны тамшы біткенге дейін ауыстыру қажет. Ол үшін қысқышты жабыңыз, жаңа құтының пробкасын алдын ала спиртпен өңдеп, инені алдымен жүйенің қысқа ұшынан бастап тірелгенше енгізіңіз, дәрі тамызғыштың ауа шығарғышын ашыңыз (ауа шығарғышы бар болса, оны құтының тығынына тірелгенше енгізіңіз);

- ерітіндіні құю барысында бүкіл жүйенің жұмысын қадағалаңыз: салфеткаға ерітіндінің тимеуін, теріде инфильтраттың немесе ісінудің болмауын, сұйықтықтың таусылып қалмауын;

- науқастың жағдайын қадағалаңыз, дәрі құйылған жердің ауыратынын сұраңыз. Егер науқаста ауырсыну пайда болса немесе инъекция жасалған жердің ісінгенін көрсеңіз, жүйенің қысқышын бекітіп, инені суырып алыңыз.