X. Дәрілік заттарды ауыз арқылы енгізу.

105. Стандарт «Тері астына инъекция жасау»

Мақсаты: емдік - тері асты майлы тіндерге дәрілік ерітіндіні енгізу, жергілікті жансыздандыру.

Қолдану көрсетілімдері: дәрігердің тағайындауы.

Карсы көрсетілімдері: дәрілерге аллергиялык реакцияның болуы, инъекция жасайтын жерде терінің және тері асты майлы тіндердің закымдануы.

Аскынулары: инфильтрат, дәрілерді кателесіп енгізу, вирустік гепатит, АҚТҚ, аллергиялык реакция, анафилактикалык шок, сепсис.

Енгізілетін жерлері: иыктың сырткы бетінің жоғары бөлігі, санның алдыңғы бетінің ортаңғы бөлігі, іш перделік беттің алды, жауырын асты аймағы (сирек).

Дайындаңыз: стерильді: ұзындығы 20 мм инесі бар сыйымдылығы 1-2 мл бір рет қолданылатын шприц, мақта шариктері, қолғап, дәрігер тағайындаған дәрілік ерітінді, 70%, спирт, КБСУ.

Іс-әрекеттер алгоритмі:

1. Наукаска емшара мақсаты мен барысын түсіндіріңіз, дәрілік ерітінді туралы кажетті мәліметті хабарлаңыз.

2. Гигиеналық деңгейде қолды тазартыңыз, оны тері антисептигімен өңдеңіз, қолғапты киіңіз.

3. Бір рет қолданылатын орауды ашып, шприцті кұрастырыңыз (стандартты қараңыз).

4. Шприцке дәрілік ерітіндіні сорып алыңыз (стандартты қараңыз).

5. Науқасты отырғыңыз немесе жаткызыңыз.

6. Қолғапты тері антисептигімен өңдеңіз.

7. Тері антисептигіне батырылған екі мақта шаригімен инъекция жасайтын жерді келесі реттілікпен тазартыңыз: алдымен үлкен көлемді, сонан кейін инъекция жасайтын жерді. (мақта шариктерін контейнерге тастаңыз).

8. Тері антисептигіне батырылған үшінші мақта шаригін сол қолдың IV- V саусақтарының арасына қойыңыз.

9. Оң қолыңызға шприцті алыңыз: оң колдың II саусағымен иненің канюлясын, V саусақпен - шприцттің поршенін, III, IV, I саусақтармен цилиндрін ұстаңыз.

10. Сол колдың I және II саусақтарымен инъекция жасайтын жердің терісін негізін төмен каратып, үш бұрышты қыртыс түрінде жинаңыз.

11. Тері кыртысының негізіне инені 45^°С бұрышпен ұстап, иненің ұзындығын 2/3 тереңдікке енгізіңіз, қолдың сұқ саусағымен иненің канюлясынан ұстаңыз.

12. Сол қолмен поршенді ұстап, II и III саусақтарыңызбен цилиндрдің жиегін ұстап, I саусақпен поршенді басып, дәрілік затты енгізіңіз.

13. Инъекция жасаған жерге спиртті мақта шаригін қойыңыз.

14. Инені канюлясынан ұстап, жылдам шығарып алыңыз.

15. Мақта шаригін теріден алмай, инъекция жасалған жерді жеңіл уқалаңыз.

16. Шприцті қалпағын кигізбей, мақта шариктерін және қолғапты КБСУ ыдысына салыңыз.

17. Қолыңызды жуып, құрғатыңыз.

18. Науқастың хал-жағдайын сұраңыз.

X. Дәрілік заттарды ауыз арқылы енгізу.

106. Стандарт «Инсулин енгізу ережесі»

Инсулинге тәуелді қант диабетін емдеу үшін инсулин препараттары (инсулин – ұйқы безінің гармоны, ол көмірсу алмасуына әсер етеді) қолданылады. Ол глюкозаның ағза ұлпаларының клеткаларына (бұлшық ет, май) сіңуіне әсер етеді, глюкозаның клетка мембралары арқылы өтуін жеңілдетеді, глюкозадан гликогеннің пайда болуына және оның бауырда жиналуына әсер етеді.

Әсер ету уақытына байланысты инсулиндер 3 топқа бөлінеді.

- қысқа мерзімді (6-8 сағат) - моносуинсулин, инсулрапт. актрапид, инсулин- регуляр-илетин, Н-инсулин, простой инсулин;

- орта мерзімді (14-18 сағат) – инсулин-семиленте, семилонг, инсулонг, илетин и др.

- ұзақ мерзімді (20-24-36 сағат) - инсулин ультралепте, ультрапонг, ультратард и др.

Әрбір препараттың нақты комбинациясы және енгізу жиілігі әртүрлі болуы мүмкін.

Эндокринолог гликемияны ескере отырып инсулиннің бір күндік дозасын есептейді. Инсулиннің бір күндік дозасын глюкозоурикалық және гликемиялық бейінді бақылай отырып өзгертеді.

Инсулин препараттарын сұйық күйінде 1 мл - 40 ЕД, немесе 100 ЕД инсулин құтысында шығарады. Инсулиннің қажетті мөлшерін (әдетте 4 ЕД) глюкозурия мен гипергликемия көрсеткіштерін есепке ала отырып есептейді, инсулиннің 1ЕД 2-5 г глюкозаны сақтайды.

Инсулинді енгізу үшін арнайы инсулин шприцтері: 1 мл 40 ЕД инсулин құтысынан инсулин енгізу үшін 40 ЕД мөлшерленген шприцтер қолданылады. Осы шприцтің әрбір бөлігі инсулиннің 1 ЕД сәйкес келеді;

Сыйымдылығы 1,0-2,0 инсулиндік емес шприцке инсулин алу үшін, шприц бөлімдерінің бағасын есептеу қажет. Шприцтің 1 мл мөлшер бөліктерінің санын есептеу қажет. 1 мл – 40 ЕД инсулин бар, оны алынған мөлшер бөліктерінің санына бөліңіз, 1 мл шприцте 40:10 = 4 ЕД – бір мөлшер бөлігінің бағасы, атап айтқанда 0,1 мл = 4 ЕД.

Сізге қажетті инсулин мөлшерін бір мөлшер бөлігінің бағасына бөліңіз, Сіз сонда шприцтің қанша мөлшер бөлігіне дәрі толтыру керек екенін анықтайсыз. Мысалы: осы шприцпен 1 мл 100 ЕД инсулиндік құтыдан инсулин алғанда 36 ЕД : 4 ЕД = 0,9 мл.

Бір мөлшер бөлігі 1 ЕД инсулинге сәйкес келеді. Демек, шприц-қалам мен арнайы құты – пенфилл шприцінің 0,1 мл. 10 ЕД бар, ал 0,2 мл. – 20 ЕД, 0,3 мл. – 30 ЕД инсулин бар т.с.с. Шприц қалам ауыртпай инъекция жасауға мүмкіндік беретін арнайы инелермен жабдықталған және жалпы гигиена ережелері сақталған жағдайда бір апта бойы арнайы өңдеусіз стерилизацияламай қолдануға болады. Бүгінгі таңда дүние жүзінде бір бірінен техникалық ерекшеліктерімен ажыратылатын әртүрлі фирмалар шығарған шприц-қаламның бірнеше түрі қолданылады.