VI. Науқастың жағдайын бағалау

65. Стандарт «Тыныс алу қозғалыстарының жиілігін есептеу»

Мақсаты: науқастың жағдайын бағалау.

Қолдану көрсетілімдері: тыныс алу органдарының функционалды жағдайын бағалау.

Дайындау қажет: секундты тілі бар сағат, температуралық парақ, көк түсті қалам.

Іс-әрекеттер алгоритмі:

1. Науқасқа емшара барысын түсіндіріңіз, келісімін алыңыз.

2. Қолыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз.

3. Науқасқты ыңғайлы етіп жатқызыңыз. Оның кеуде торы мен ішінің жоғарғы жағы Сізге көрініп тұруы тиіс.

4. Науқастың назарын аудару үшін білек артериясының тамыр соғуын тексергендей етіп, бір қолыңызбен науқастың қолынан ұстаңыз.

5. Өзіңіздің және науқастың қолын кеудесіне (кеудесімен тыныс алғанда) немесе эпигастраль аймағына (ішімен тыныс алғанда) қойыңыз.

6. Секундомер арқылы бір минут аралығындағы тыныс алу қозғалыстарының санын санаңыз (тыныс алу мен тыныс шығару - бұл бір тыныс алу қозғалысы).

7. Тыныс алу қозғалысының жиілігін санаңыз.

8. Науқасқа тыныс алу қозғалысының жиілігін санағаныңызды түсіндіріңіз, нәтижелерін айтыңыз.

9. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.

10. Мәліметтерді температуралық параққа тіркеңіз.

Ескерту:

- тыныс алу қозғалыстарының жиілігін тексеру науқасқа білінбей өтуі тиіс.

- 1 минут аралығындағы тыныс алу қозғалыстарының саны тыныс алу қозғалыстарының жиілігі деп аталады (ТҚЖ);

- дені сау ересек адамның тыныштық қалпындағы тыныс алу қозғалыстарының жиілігі минутына 16-20 минут;

- ТҚЖ шамамен 1:4 ЖЖЖ-на жатады;

- дене Т° 1°С артқанда ТҚЖ 4 тыныс алу қозғалысына жиілейді;

- брадипті тыныс алу – сирек, 1 минутта 16 кем тыныс алу;

- тахипті – жиі, 1 минутта 20-дан жоғары тыныс алу.

VI. Науқастың жағдайын бағалау

66. Стандарт «Су теңгерімін анықтау және есепке алу»

Мақсаты: жасырын ісінулерді анықтау, олардың динамикасын және диуретиктерді қолдану тиімділігін бақылау.

Дайындау қажет: сұйықтықтар мен несеп жинауға арналған көлемі 3л., 0,5л. мөлшерлі шыны ыдыс, су теңгерімін есепке алу парағы, қалам, температуралық парақ.

Іс-әрекеттер алгоритмі:

1. Науқасқа су ішуге және несеп жинауға арналған мөлшерлі шыны ыдыстар беріңіз.

2. Науқасқа емшараның мақсаты мен орындау техникасын түсіндіріңіз. Науқас тәулік бойы көлемі 3 литрлік ыдысқа несебін жинауы және ішкен суы мен енгізілген сұйықтығының мөлшерін есептеуі тиіс.

3. Науқасқа су-тағам мен қозғалу режимін сақтау керектігін түсіндіріңіз.

4. Науқасқа су теңгерімін есепке алу парағына жазу реті туралы ақпараттар беріңіз.

5. Науқасқа таңғы сағат 6⁰⁰-да унитазға алдыңға зәрді шығару керек екенін түсіндіріңіз.

6. Зәрдің қалған порцияларын тәулік бойы 3л. ыдысқа таңғы сағат 6°° дейін жинаңыз.

7. Өлшеу ыдысында зәрдің жалпы мөлшерін анықтаңыз. Ол тәуліктік диурез болып табылады.

8. Бөлінген сұйықтық мөлшерін есепке алу парағына жазыңыз.

Бөлінген сұйықтық

Зәрдің бөліну уақыты	Бөлінген зәрдің мөлшері, мл. (диурез)
Барлығы

9. Есепке алу парағына ішілген сұйықтық пен ағзаға енгізілген сұйықтықтың мөлшерін жазыңыз.

Енгізілген сұйықтық

Сұйықтықты қабылдау немесе енгізу уақыты	Бөлінген және енгізілген сұйықтықтың мөлшері
Барлығы:

10. Келесі күні таңғы сағат 6°°-да науқас медбикеге есепке алу прағын тапсырады.

Ішілген сұйықтық пен зәрдің тәуліктік мөлшерінің арасындағы айырмашылық ағзадағы су теңгерімінің мөлшері болып табылады.

Медбике:

- Науқастың сұйықтықты есепке алуды жүргізе алатынына көз жеткізуі тиіс.

- Науқастың зерттеуге дейін 3 күн ішінде диуретиктер қабылдамағанына көз жеткізуі тиіс.

- Науқасқа бөлінетін қалыпты зәр мөлшері қанша болуы керек екенін айтуы тиіс.

- Науқасқа енгізілген сұйықтықты есепке алуды жеңілдету үшін (тағамдардағы су мөлшерімен бірге ауыз қуысы арқылы енгізілген ерітінділер де есепке алынады) тағамдарда сұйықтықтың пайыздық мөлшерін түсіндіруі тиіс.

- Қатты тағамдардың құрамында 60-тан 80%-ға дейін су болады.

- Бөлінген сұйықтықтарды есепке алуға зәрмен бірге құсық, науқастың нәжісі де жатады.

- Медбике тәулік бойы ішілген және бөлінген сұйықтықты есептеуі тиіс.

- Бөлінген сұйықтықтық пайызы анықталады (80% - қалыпты бөлінген сұйықтық мөлшері).

Шығару пайызы =бөлінген зәрдің мөлшері х 100

Бөлінген зәрдің мөлшері

- Су теңгерімін келесі формула бойынша есепке алады: бір тәулікте бөлінген зәрдің жалпы мөлшері х 0,8 (80%) = қалыпты шығарылуы тиіс зәр мөлшері.

- Бөлінген сұйықтық мөлшерін есептелген қалыпты сұйықтық мөлшерімен салыстыру қажет.

- Есептелінген сұйықтықтан кем бөлінетін су теңгерімі нашар болып саналады.

- Есептелінген сұйықтықтан артық бөлінетін су теңгерімі оңды болып саналады.

Су теңгерімін есепке алу парағына жазуы және оны бағалауы тиіс.

Нәтижені бағалау:

80% - 5-10% - бөліну қалыпты (-10-15% - жылдың ыстық мезгілінде; +10-15% - суық мезгілде;

- су теңгерімінің оңды болуы (>90%) емнің тиімділігін және ісінудің кетіп жатқанын білдіреді (диуретиктерге реакция беру немесе жеңіл диеталар);

- нашар су теңгерімі (<70%) ісінудің артып жатқанын немесе диуретикалық дәрілер дозасының тиімсіздігін білдіреді.