1.6.Сурет Байланыстарды ауыстыру терезесі.

6. Жалпы өрістердің аттары дұрыс жазылғандығына көз жеткізіңіз. Егер өрістің аты дұрыс көрсетілмеген болса, тізімнен керекті атты таңдап алыңыз. Осы байланыстарға арналған деректердің толықтығын сақтап қалу үшін Обеспечение целостности данных (Enforce Referential Integrity) жалауын орналастырыңыз. Байланысқан жазбаларды өшіруге немесе өзгертуге шектеуді алып тастау үшін, сонымен қатар деректердің толықтығын сақтап қалу үшін Каскадное обновление связанных полей (Cascade Update Related Fields) және Каскадное удаление связанных полей (Cascade Delete Related Records) жалауларын орналастыру қажет. Егер Каскадное обновление связанных полей (Enforce Referential Integrity) жалауы орнатылған болса, басты кестенің кілтті өрісін өзгерткен кезде автоматты түрде байланысқан жазбалардың сәйкес мағыналары өзгереді. Егер Каскадное удаление связанных полей (Cascade Delete Related Records) жалауы орнатылған болса, басты кестедегі жазбалар өшірілсе, онда бағынышты кестелердегі байланысқан жазбалар да өшеді.

7. Создать (Create) батырмасын басыңыз.

8. Байланыстарлы өшіру немесе өзгерті үшін меңзерді байланыс сызығына орналастырыңыз, содан кейін сызықты таңдау үшін шертіңіз. Таңдалған байланыс толық болып ауысады. Байланыс сызығы таңдалғанна кейін, тышқанның оң баспасын басыңыз және керекті бөлімді таңдаңыз.

9. Деректер схемасының құрылысын сақтаңыз да оны жабыңыз.

Ауыстыру(подстановок) шеберін қолдану және бірнеше мағынасы бар өрістерді құру

Тапсырма: «Заказы» кестемен ( «КодСотрудника» өрісі) жұмыс істей отырып, ауыстыру шеберін қолданып бірнеше мағынасы бар өріс құру.

1. өрістердің типтеріне өзгерістер енгізу үшін алдымен Схема данных (Relationships) ашу керек және түрі өзгертілетін кестенің барлық байланыстарын өшіру керек.

2. «Заказы» кестені конструктор (Design) режимінде ашыңыз. «КодСотрудника»өрістің атының жанындағы менюден Мастер подстановок (Lookup Wizard) деректер түрін таңдаңыз.

3. Кестедегі мағынаны пайдалаңыз. Подстановка шеберінде Объект «Столбец подстановки» будет использовать значения из таблицы или запроса (I want the lookup column to look up the values in a table or query) ауыстырғышын қосыңыз, әрі қарай Далее (Next) батырмасын басыңыз.

4. Тізімдегі «Сотрудники» кестесін таңдаңыз да Далее (Next) кестесін таңдаңыз.

5. Доступные поля (Available Fields) тізімінен «Фамилия», «Должность» өрістерін таңдаңыз.

6. Таңдалған өрістерді Выбранные поля (Selected Fields) тізіміне ауыстыру үшін «үлкен» (>) таңбасын басыңыз – Далее (Next).

7. Подстановка үшін элементтерді сұрыптау үшін өрістердің біреуін таңдауға болады, содан кейін Далее (Next) батырмасын басыңыз. Кему ретімен сұрыптау режиміне ауысу үшін По возрастанию батырмасын басыңыз. Батырмадағы жазу По убыванию – ға ауысады. Қайтадан ауысу үшін батырманы тағы да басыңыз. Далее (Next) батырмасын басыңыз.

8. Қажет болған жағдайда өрістедегі бағаналардың енін өзгертіңіз де Далее(Next) басыңыз.

9. Сохранить несколько значений для этой подстановки? тобында Разрешить несколько значений (Allow Multiple Values) жалаушаны орнатыңыз (бұл жалауша бір уақытта бірнеше мағынаны сақтау үшін орнату қажет.) – Готово (Finish).

10. Өзгерістерді сақтаңыз.

11. Кесте (Datesheet) режиміне ауысыңыз да «Заказы» кестесіндегі деректер орналасқан сәйкес өрісті шерту арқылы Код сотрудника өрісінің кез- келген жазбасына өзгерістерді енгізіңіз. Назар аударыңыз, тапсырысты өңдеу үшін тізімдегі фамилияларына қарама -қарсы маркер қою арқылы бір немесе бірнеше қызметкерлерді таңдауға мүмкіндік беретін қызметкерлердің (фамилиясы мен қызметі) тізімі пайда болады

12. Конструктор (Design) режиміне ауысыңыз да «КодСотрудника» деректер өрісі сандық болғанына көз жеткізіңіз (оның кестелердің байланысы кезінде маңызы бар).

13. Кестедегі өзгерістерді сақтаңыз.

14. Схема данных (Relationships) ашыңыз да «Заказы» кестесінің байланыстарын қайта орнатыңыз. Назар аударыңыз «Заказы» кесте шыққан кезде схемада өзгерістер пайда болды.

15. Деректердің схемасын сақтаңыз.

16. Осы жолмен подстановка шеберімен «Товары» кестесіндегі «КодКатегории» өрісін өңдеңіз, бірақ: өрісте бір ғана мағына болуы керек (яғни, өрісте бірнеше мағына бола алмайды). Подстановка үшін «Категории_Товаров» кестесінен «Название Категории» өрісін алу керек. Жасалған жұмыстың соңында деректерді өңдегеннен кейін кестенің өрісінда бірнеше мағынаны таңдауға мүмкіндік бермейтін тізім пайда болуы керек. Сонымен қатар ( (Design) конструктор режимінде), өрістің түрі сандық болып қалғандығына көз жеткізіңіз.

17. Кестедегі өзгерістерді сақтаңыз, кестені жабыңыз, Схема данных (Relationships) –та байланыстарды қайта қалпына келтіріңіз, Схема данных – ты сақтаңыз («Товары» кестесіне енгізілген өзгерістер деректер схемасында болмауы керек, себебі өрістің бірнеше мағынасын таңдауға мүмкіндік жоқ).

Архивариус көмегімен деректер қорындағы объектілер жайлы деректерді көру (деректер қорын құжаттандыру құралдары)

Нақты деректер қорын анықтау әдістерінің бірі – архивариусты қолдану. Архивариус деректер қорындағы объектілер жайлы есеп беру үшін қолданылады. Архивариус сонымен қатар деректер қорын құжаттандыру үшін қолданылады. Алдымен есеп беруде қандай объектілер қарастырылатынын таңдау керек. Архивариус іске қосылған кезде деректер қорындағы таңдалған объекті жайлы есеп бар.

1. Работа с базами данных (Database Tools) бетбелгідегі Анализ (Analysis) тобындағы Архивариус (деректер қорын құжаттандыратын құрал) (Database Documenter) шертіңіз.

2. Архивариус (Database Documenter) сұхбат терезесінде деректер қорындағы зерттеу керек объектінің типі көрсетілген бетбелгіні шертіңіз. Деректер қорындағы барлық объектілерге есеп құру үшін Все объекты (All Object Types) бетбелгісін шертіңіз.

3. Бетбелгідегі бір немесе бірнеше объектілерді таңдаңыз. Бетбелгідегі барлық объектілерді таңдау үшін Выделить все (Select All) шертіңіз.

4. ОК шертіңіз.

5. Есепті қарап шығыңыз да, есебі бар терезелерді жабыңыз.

Деректер қорын сақтау және жабу

1. Барлық өзгерістерді сақтаңыз.

2. Microsoft Access жұмысты аяқтаңыз.