Эквивалент доңғалақтың диаметрлері және тістер саны:

түзітісті конусты беріліс үшін

айналматісті конусты беріліс үшін

2. Конустық тісті доңғалақтар ілінісіндегі күштер.

Түзутісті конуты берілісте:

Шеңберлік күш

Радиал күш

Өстік күш

Нормаль күш

Айналматісті конуты берілісте:

Шеңберлік күш

Шестерня үшін:

радиал күш

өстік күш

Доңғалақ үшін:

радиал күш

өстік күш

«+» белгі – айландырушы момент және тістің винттік сызығы бірдей болғанда, «–» белгі – бірдей болмағанда алынады (сурет).

Егер конус төбесіннен қарағанда тіс сызығы сағат стрелкасы бойынша бұрылса, онда мұндай тіс сызығы бағыты оң (а– сурет), егер қарама-қарсы болса – сол деп есептеледі (б– сурет).

Сурет. а – оң бағытты; б – сол бағытты

Түзу тісті конустық берілісті контакт кернеуге есептеу

Екі тістің контактындағы ең үлкен кернеу екі цилиндрлардың сызықтық контакты үшін формуласымен анықталады, яғни

Қисықтықтың келтірілген радиусы эквивалент доңғалақтардың орташа диаметрі бойынша анықтауға болады

мұндағы , – эквивалент доңғалақтардың ілініс полюсіндегі эвольвенталар қисықтық радиусы.

Беріліс саны мен тригнометриялық қатынастарды ескерсек

Немесе

Тістің ұзындығы бойынша меншікті жүктеме

мұнда – жүктеменің шоғырлану коэффиценті; – жүктеменің динамикалық коэффиценті.

– тіктісті конусты беріліс беріктігінің цилиндрлікпен салыстырғанда төмендейтінін сипаттайтын тәжірибелік коэффицент, .

Қиғаш- және айналматісті конусты доңғалақтар үшін 5.3– кесте бойынша анықталады

5.3- кесте - Қиғаш- және айналматісті конусты доңғалақтар үшін және коэффицентерінің мәндері

Қаттылық
	1,22 + 0,21·u	1,13 + 0,13·u	0,81 + 0,15·u

Жобалу есептеу үшін () формуланы түрлендіреміз.

Конусты беріліс үшін негізгі габарит өлшемдері және , ал жүктеме жетектегі біліктегі моментпен сипатталады. Осы параметрлерді () формулаға енгізіп және түрлендірулерден кейін мынаны аламыз

Конусты доңғалақтың сыртқы бөлгіш шеңбер диаметрінің алдын ала мәні

мұндағы – келтірілген серпімділік модул,

егер тісті доңғалақтар материалдары болат болса МПа, онда МПа;

– конусты доңғалақ білігіндегі айландырушы момент, Н·мм;

- мүмкіндік контакт кернеу, МПа.

u – есептеліп жатқан тісті беріліс сатысының беріліс саны ( );

– конусты доңғалақ беріктігін төмендететін тәжірибелік коэффицент. Түзутісті конусты доңғалақтар үшін .

- тіс тәжі енінің коэффициенті. аралығында алу ұсынылады. болғанда кіші мәндері алынады. Кеңінен қолданылады.

- жүктеменің шоғырлану коэффиценті,

Кеңінен таралғаны . Онда

, ,

Конусты берілісті иілу кернеу бойынша есептеу

мұндағы - шеңберлік күш, Н

– нормаль модуль. Түзутісті конусты доңғалақ үшін тең, ал қиғаш- және айналматісті конусты доңғалақтар тең;

- тіс формасының коэффиценті, тісті доңғалақтардың эквивалент тістері саны және құралдың жылжыту коэффициенті тәуелділігінен анықталады;

– конусты доңғалақ беріктігін төмендететін тәжірибелік коэффицент. Түзутісті конусты доңғалақтар үшін .

Қиғаш- және айналматісті конусты доңғалақтар үшін 5.4- кесте бойынша анықталады

5.4- кесте - Қиғаш- және айналматісті конусты доңғалақтар үшін және коэффицентерінің мәндері

Қаттылық
	0,94 + 0,08·u	0,85 + 0,043·u	0,65 + 0,11·u