- •1 Негізгі ұғымдар мен анықтамалар
- •3 Операциялық жүйелердің даму бағыттары.
- •4 Операциялық жүйелердің даму тенденциялары
- •1 Операциялық жүйелердің жіктелігі
- •1.1 Орталықтандыру типі бойынша жіктеу
- •1.2 Ресурстарды басқару алгоритмдерінің ерекшеліктері бойынша жіктеу
- •1.3 Аппараттық платформалар ерекшеліктері бойынша жіктеу.
- •1.4 Пайдалану облыстарының ерекшеліктеріне қарай жіктеу
- •1.5 Жүйе ядросының типі бойынша жіктеу
- •2 Операциялық жүйенің функциялары мен міндеттері
- •3 Мультипрограммалау. Уақыт бөлу режимдері.
- •3. Арнай міндетті және әмбебап операциялық жүйелер. Процессорді басқару.
- •2. Процестер және басқару ағымдары. Процесс ұғымы.
- •3 Ағымдылықты қолдайтын процестер.
- •4 Орталықтандырылған архитектурадағы процестерді коммуникациялау және синхронизациялау
- •5 Процестерді жоспарлау және диспетчерлеу
- •6 Таратылған жүйеде процестерді синхрондау
- •4.Үрдістерді басқару және ұйысмдастыру. Үрдіс және ядро ұғымы. Үрдістің виртуалдық мекен-жайлық кеңістігін сегментациялау. Үрдіс мәнмәтінінің құрылымы.
- •1 Үрдістерді басқару және ұйысмдастыру. Үрдіс және ядро ұғымы
- •2 Үрдістің виртуалдық мекен-жайлық кеңістігін сегментациялау. Үрдіс мәнмәтінінің құрылымы.
- •5. Үрдістің идентификаторы мен дескрипторы. Үрдісті диспетчерлеу және уақытүйлесімдіру. Үрдістердің кезегі және приоритет ұғымы.
- •1 Үрдістің идентификаторы мен дескрипторы. Үрдісті диспетчерлеу және уақыт үйлесімдіру.
- •2 Үрдістердің кезегі және приоритет ұғымы
- •1 Сигналдар өңдеу жабдықтары
- •2 Үрдістерді басқаратын уақиғалық тітіктер. Үрдістер әрекеттестігі. Үзу жүйелері
- •3. Үрдістің біресепті және көпесепті орындалуы. Есепті көппрцессорлық шешуді басқару тәсілдері.
- •7. Енгізу-шығаруды басқару. Енгізу-шығару жүйесін басқару. Синхронды және асинхронды енгізу-шығару. Енгізу-шығаруды диспетчерлеу.
- •1. Енгізу-шығаруды басқару. Енгізу-шығару жүйесін басқару.
- •2. Синхронды және асинхронды енгізу-шығару. Енгізу-шығаруды диспетчерлеу.
- •8. Еркін және тізбекті қатынас құру тәсілдері. Енгізу-шығару ағындары. Енгізу-шығаруды қорғау тәсілдері.
- •1. Еркін және тізбекті қатынас құру тәсілдері.
- •2. Енгізу-шығару ағындары. Енгізу-шығаруды қорғау тәсілдері.
- •9. Файлдық жүйе. Файлдық жүйенің негізгі функциялары. Файлдық жүйенің құрамдары.
- •1. Файлдық жүйе. Файлдық жүйенің негізгі функциялары
- •2. Файлдық жүйенің құрамдары.
- •10. Файлдарды ұйымдастыру тәсілдері. Файлдық жүйенің менеджері. Файлдарды қорғау мен сақтау.
- •1. Файлдарды ұйымдастыру тәсілдері. Файлдық жүйенің менеджері.
- •2. Файлдарды қорғау мен сақтау.
- •11. Жадыны басқару. Жадыны бірігіп қолдану. Жадыны қорғау. Виртуалды жадыны ұйымдастыру. Беттерді аударыстыру стратегиялары. Жады қорының менеджері. Жадыны бөлу стратегиялары.
- •Жадыны басқару. Жадыны бірігіп қолдану.
- •2 Жадыны қорғау.
- •12. Виртуалды жадыны ұйымдастыру. Беттерді аударыстыру стратегиялары. Жады қорының менеджері. Жадыны бөлу стратегиялары.
- •1 Виртуалды жадыны ұйымдастыру. Беттерді аударыстыру стратегиялары.
- •2 Жады қорының менеджері. Жадыны бөлу стратегиялары.
- •13. Телекоммуникациялық қатынас құруды басқару. Қолданбалы интерфейстер және қабықшалар. Телеқатынас құрудың программалық қамтамасы. Хабарларды тіркеу, буферлеу және бағдарғылау. Қашықтан өңдеу.
- •13.1 Телекоммуникациялық қатынас құруды басқару. Қолданбалы интерфейстер және қабықшалар.
- •13.2 Телеқатынас құрудың программалық қамтамасы. Хабарларды тіркеу, буферлеу және бағдарғылау. Қашықтан өңдеу.
- •14. Электрондық пошта. Операциялық жүйені инициализациялау, генерациялау және пішін үйлесімдіру. Ақпаратты тораптық қорғау программалық құралдары.
- •1. Электрондық пошта.
- •2. Операциялық жүйені инициализациялау, генерациялау және пішін үйлесімдіру.
- •3. Ақпаратты тораптық қорғау программалық құралдары.
- •15. Қорытынды. Ақпаратты-есептеу жабдықтарын басқару жүйелердің даму болашағы.
- •1 Ақпаратты-есептеу жабдықтарын басқару жүйелердің даму болашағы.
1.3 Аппараттық платформалар ерекшеліктері бойынша жіктеу.
Аппараттық құралдар спецификасы ОЖ спецификасында бейнеленеді. Бұл классификациядағы компьютерлердің әрбір типінің ОЖ-лер қасиетіне тікелей әсер ететін белгілі бір қасиеттері бар.
Дәл қазір төмендегідей ОЖ-лер тобы айтарлықтай қызығушылық тудырып отыр:
қуатты серверлер үшін ОЖ-лер;
жұмыс станциялары және дербес компьютерлер үшін ОЖ-лер;
қалта компьютерлері үшін ОЖ-лер.
1.4 Пайдалану облыстарының ерекшеліктеріне қарай жіктеу
Пайдалану облыстарының ерекшеліктеріне қарай көпесепті ОЖ-лер үш типке бөлінеді:
1. Пакеттік өңдеу операциялық жүйелері. Олар есептер пакетімен жұмыс жасайды, және процессордың бір есептен екіншісіне ауысуы тек белсенді есептің өзі процесордан бас тартқан жағдайда ғана орындалады.
2. Уақытты бөлу операциялық жүйелері. Мұндай жүйелер әрбір есепке процессорлық уақыттың қандай да бір квантын ұсынады. Бұл жерде осы операциялық жүйелерді диалогтық ретінде пайдалануға мүмкіндік беретіндей бағдарламаның жауап беру уақыты қабылдауға болатындай жеткілікті болады.
3. Нақты уақыт операциялық жүйелері. Олар қандай да бір технологиялық объекттер мен процестерді басқару үшін қолданылады. Оларда бағдарлама жауап беруге жететіндей шектелген уақыт болады.
Көптеген қазіргі заманғы операциялық жүйелер өзінде әртүрлі типтегі жүйелердің қасиеттерін үйлестіре алды. Мысалы, есептің бір бөлігі уақытты бөлу режимінде, ал бір бөлігі нақты уақыт режимінде орындалады.
1.5 Жүйе ядросының типі бойынша жіктеу
Ядро архитектурасының төменде келтірілген негізгі түрлері бар.
1. Монолитті ядро. Мұндай ядро пұрсатты режимде жұмыс істейтін және бір процедурадан екіншісіне жылдам өтуді пайдаланатын бір бағдарлама ретінде жинақталады (2.3а сурет).
2. Қабатты ядро. Бұл жағдайда операциялық жүйе компоненттері жақсы ұйымдастырылған функционалдылық пен интерфейс деңгейін құрайды. Алдыңғы жағдайдағыдай компоненттер пұрсатты режимде жұмыс істейді (2.3б сурет).
3. Микроядро. Микроядро аппаратураны басқару бойынша минимум функцияларды орындайды. Әдетте, оған машиналық-тәуелді бағдарламалар, үзілулерді өңдеу мен процестерді басқарудың кейбір функциялары қосылады. Жоғарылау деңгейдегі функциялар операциялық жүйенің мамандандырылған компоненттерін – процессор сервері, файлдық сервер және т.б. орындайды. Бұл компоненттер пайдаланушылық, пұрсатты емес режимде жұмыс істейді. Берілген архитектура «клиент-сервер» тәсіліне негізделген және кеңейтуге болатындығымен, сенімділікпен, шыдамдылықпен мінезделеді (2.3в сурет).
4. Экзоядро. Бұл архитектураның негізгі идеясы - функциялардың үлкен кітапханасын пайдалана отырып бағдарламаны құрастыру сияқты операциялық жүйені жинауға болатындығында. Нәтижесінде ол қосымшалардың қайсыбір жиынтығы үшін ең аз қажетті жинақты ғана қоса алады. Ядро архитектурасының бұл типі қазіргі уақытта әйгілі болып келеді.
Ядро архитектурасының айтарлықтай дәрежеде операциялық жүйенің барлық архитектурасына әсер ететінін айта кеткен жөн.
Сурет 2.3 – Ядро архитектурасын типі бойынша жіктеу
