Сөйлеу кемістігінің мінездемелік деңгейлері

№

Салыстыру деңгейі

1 деңгей

2 деңгей

3 деңгей

1

2

3

4

5

1

Атауы

Сөйлеу тілінің болмауы

Жалпы сөйлеудің бастамасы

Фонетико-фонематикалық және лексико-грамматикалық кемістіктің бөлшектері

2

Сөзтізбе

1.Екпінді(ой, ах)

2.Дыбысты еліктеу(ксс, тук, му)

3.Гуіл сөздер

4.Бағдарлаушы ым, мимика. Гуіл сөздердің көп мағыналылығы

1.Зат есім(қиналу: дене мүшелерін, жануарлар мен киім, жиһаз т.б) сөздерді білмеуі.

2. Сын есім(бүтіндей пән атауын, формаларын, көлемін) білмейді.

3. Етістік (мағыналас сөздерді алмастырады)

Сөз қоры қалыс, анық емес. Зат есімдер мен есімдіктер басым.

1. Зат сапасы мен белгісін сипаттуда сөз қоры аз.

2. Зат бөлшегінің атын зат атауымен шатастырады

3. Қажетті сөзді мағынасы жақын сөзбен алмастырады

4. Түстерді ажыратпайды

5. Зат атауын қозғалыс түрімен алмастырады

6. Белгі атауын алмастырылғыш сөздермен шатастырады.

3

Грамматикалық құрылым

Морфологиялық бөлшектерді емес, түбір сөздерді қолданады.

Оғаш қателіктер:

1. Септік формаларын араластырады.

2. Атау септігінде зат есімдердің сиек қолданылуы. Ал етістіктерді жеке немесе осы шақта жекеше әлде көпше түрде 3-ші жақта қолданады

3. Зат есімді сандық тұрғыда алмастыру

4. Сын есімді зат есіммен, сан есімді зат есіммен үйлестіудің болмауы.

Табанды қателіктер:

Сын есім мен зат есімнің септіктерде дұрыс қиыспауы.

4

Көмекші сөздерді қолдану

Мүлдем жоқ

---- мүлдем болмайды. Зат есімде р бастақы қалыпта қалса, ------алмасады.

Предлогтарды алмастру, айта алмау.

5

Дыбыс айту

-------------

Көптеген қателіктер, ауыстыру және араластыру.

Қойылған дыбыстрады дұрыс айтпайды. Бір дыбысты екіншісімен ауыстырады, артикуляциясы қарапайым дыбыстардың ауысуы. «Ы» дыбысын анық айтпау, «б, д, г» сөз арасында дұрыс дыбыстамау. «к, г, х, т, д, ль, й» араластырады, ауыстырады.

6

Фонематикалық елестету

Бастапқы қалыпта

Жүйесіздік(берілген дыбысқа қатысты суретті таба алмайды, бастапқы дыбысты ажырата алмайды және т.с.с)

Бұрыс қалыптасқан.

7

Дыбыстық-буындық құрылым

Бір-екі буындық күрделі сөздерді айтқанда буындары 2-3 есе кемиді.

Сөз кескінін дұрыс атағанымен, буын мен дыбыс қоюда кідіріс, буынды меңгере алмайды.

Сөздедердегі дауыссыз дыбыстарды қысқартады, буындардың кемітеді, кідіртеді.

8

Сөйлеу тілін түсінуі

Таныс жағдаяттағы әрекеттерді түсіне алады.

Кикілжің жағдаяттар тыс.

Сөздің грамматикалық өгерісін меңгеруі жоқ.

Кейбір грамматикалық құрылымды ажыратады, кейде морфологиялық құрылымға сүйенеді. Сын есім санын құрылымын түсінуде қиналады.

Қалыпты жағдайға жақын болғанмен, сөз мағынысының ауысуын жеткілікті түсінбейді.