8. What is the motherboard? Аналық тақша дегеніміз не

Аналық тақша (Плата материнская; motherboard) — орталық процессор, жедел жад микросхемалары, кеңейту қуыс- орындары және есептеу Машинасының басқа да кейбір жүйелік сыңарлары орналастырылған негізгі мөрлі тақша. Кез келген компьютердің негізгі құрамдас бөлігі. Ӏшкі байланыстарды басқарады және басқа құрылғылармен үзілімдер арқылы әрекеттеседі. Кейде бас немесе жүйелік тақша деп те аталады.

Аналық тақта ағылшынша motherboard) сонымен бiрге mainboard атау ағылшынша қолданылады - бас тақта; с енг. ана, ана, негiз ) - бұл (ОЗУ орталық процессор, контроллер және ОЗУ, жүктеушi ТСҚ, енгiзу-шығарудың негiздi интерфейстерiнiң контроллерлерi шындығында) дербес компьютердiң негiзгi компоненттерiн бекiтiлген күрделi көп қабатты баспа тақта. Әдеттегiдей, аналық тақта қосуы үшiн USB, PCI және PCI-Expressтiң шиналарын әдетте қолданылатын қосымша контроллерлердiң қосуы үшiн (слоттар ) тiркеуiштер болады.

Аналық тақтаға қойылған негiзгi компоненттер:

Орталық процессор chipset ағылшынша) жүйелiк логиканың жиыны - ОЗУға және шеттегi құрылымдардың контроллерлерiне Цпу қосу қамтамасыз ететiн микросхемалардың жиыны

Бейнекарта Видеокарта; video card) — бейнекамера, бейнемагнитофон немесе кез келген басқа композит сигнал көзінен алынатын бейнемәліметтерді өңдеп, дисплей экранына шығаруға мүмкіндік беретін, компьютерлік графикамен және бейнемәліметтермен жұмыс істеуге арналған құрылғы.

Саундбластер (дыбыстық карта) (саундбластер (звуковая карта); sound blaster) - дыбыстық сигналды файлға жазуға, кейін оны қайта ойнатуға мүмкіндік беретін электрондық құрылғы (тақша); creative labs фирмасы 1989 жылы шығарған, кейіннен компьютерлердің дыбыстық тақшаларының стандартына айналған. Көптеген мультимедиалық программалар компьютерде осындай дыбыс тақшаларының болуын талап етеді.

Желілік карта ағылш. Network Interface Card, NIC) — компьютерді желіге қосатын құрылғы. Бұл құрылғы сондай-ақ желілік тақта немесе желілік тілдесу тақтасы NIC) деп те аталады.Компьютерге орнатылған желілік тақта желіге қосылым орнатуға мүмкіндік береді. Басқа желілік тақталардың көмегімен басқа компьютерлермен арада бөлек, тұрақты жұмыс істейтін қосылым қамтамасыз етіледі. Желілік тақталардың көпшілігі желінің белгілі бір тұрпатына арналған, бірақ олардың кейбіреулері бірнеше желіге қызмет көрсете алады. Желінің ең кең тараған тұрпаты –Ethernet; бұл компьютерлердің өзара әрекеттесуінің желілік стандарты, онда коаксиалды сым немесе өрілген қос сым пайдаланылады. 

12.Мәліметтер қорын басқару жүйесі ( СУБД ) – мәліметтермен жан – жақты қатынас құра отырып, олардың өңделуін қамтамасыз ететін база құру мен сүйемелдеуге арналған бағдарламалық кешен ( комплекс ).

Microsoft  Access 97/ 2000 СУБД – сы Windows 98/ 2000 ортасында жұмыс істейтін, жаңа буынға жататын реляциялық мәліметтер қорының вуы – разрядты басқару жүйесі болып табылады. Оның Windows – технолгиясының барлық жақсы қасиеттерін сақтай отырып, тұтынушының жайлы жұмыс істеуіне бағытталған, өте қолайлы графикалық интерфейсі бар. Access  кестелер, формалар, сұраныстар, басылымдар макростар және модульдер сияқты мәліметтер қорының объектілерімен жұмыс істейді.

11.Дерекқор, деректер базасы (франц. base,грек. basіs – негіз) – ұзақ мерзімге сақтауға (әдетте, компьютердің жадында), өңдеуге және күнделікті қолдануға арналған деректердің (мәліметтердің) реттелген жиынтығы. Жазба деректерді реттелген жүйеге келтіру адамзат мәдениетінің ажырамас белгісі болып табылады. Компьютерлікдерекқордың негізін түрлі кестелер,каталогтар, телефондық кітаптар,күнтізбелер, карталар мен атластар, әртүрлі картотекалар, анықтамалықбасылымдар, құжаттар, т.б. құруы мүмкін. Ақпарат қорын бір жерге шоғырландыру (ЭЕМ-нің жадында) ақпараттардысақтауды әрі оны толықтырып отыруды қамтамасыз етеді; ал орталық ЭЕМ-мен желілік байланыс арқылы ақпаратты тұрақты әрі жылдам алуға болады.Компьютерлік дерекқор деректерді сақтауды, реттеуді, іздеуді және ЭЕМ-нің сыртқы құрылғыларына жіберуді қамтамасыз ететін белгілі бір файлдықжүйеге сүйенеді. Пайдаланушылар мен дерекқор арасындағы қарым-қатынас дерекқорды басқару жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Басқару жүйесіпайдаланушының сұранысын қабылалады да файлдық жүйеге қажеттібұйрықтар беріп, ақпараттық хабарды пайдаланушының қолдануына ыңғайлы түрге келтіріп береді. Дерек алмасу бірлігі ретінде арнаулы жазуөлшемі қабылданған. Әр жазудың құрамында өзіндік тақырып немесе осы жазуды іздейтін кілт («кілттік сөз») болады. Жазу тақырыптары дерекқордың мазмұны іспетті анықтамалық кестелергебіріктіріледі. Кілттер мен анықтамалықкестелер жасау дерекқордағы ақпараттарды іздеу мәселесін толықтай автоматтандыруды қамтамасыз ететін формальдық ережелерге бағынады. Дерекқорға өзгерту енгізу әрі толықтырып отыру компьютерлік желі әкімгерлері арқылы орындалады

9. HCl ерітінісінің түсінігіне анықтама беріңіз? Give a definition of HCI?

Give a definition of human-computer interface

HCI (адам-компьютер өзара іс-қимыл) адам компьютерлермен мен көлемі компьютерлер немесе адам табысты өзара іс-қимыл үшін әзірленген емес, қандай қарым-қатынас қалай зерттеу болып табылады. ірі корпорациялар мен академиялық мекемелер саны едәуір енді HCI оқиды. Тарихи және кейбір ерекшеліктермен, компьютерлік жүйе әзірлеушілер компьютерлік оңай-ақ пайдалануға баса назар аударды жоқ. Көптеген пайдаланушылар компьютер бүгін компьютерлік мейкерлер әлі күнге дейін өз өнімдерін қабылдау жеткілікті назар аударып емес, дау болады, бұл «ыңғайлы». Алайда, компьютерлік жүйе жасаушылар компьютерлер, жобалау және жасау өте күрделі өнімдер болып табылады деп мәлімдейді және компьютерлер қамтамасыз ете алады қызметтеріне сұраныс әрқашан ease-of-use.One маңызды HCI факторы сұраныс түрлі пайдаланушыларға түрлі қалыптастыру болып табылады outdriven деп еді тұжырымдамалар немесе психикалық модельдері олардың өзара туралы және оқыту мен білім мен дағдыларды сақтау жолдары әр түрлі (сияқты түрлі «танымдық стильдер», мысалы, «миы-солға» және «мидың оң жағындағы» адам). Сонымен қатар, мәдени және ұлттық айырмашылықтар рөл ойнайды. HCI зерделеу немесе жобалау Тағы қарау алдыңғы зерттеу нәтижелері қолданылмауы мүмкін, ол үшін жаңа өзара іс-қимыл мүмкіндіктерін ұсына отырып, тез пайдаланушы интерфейсі технология өзгерістер болып табылады. Соңында, пайдаланушы олар бірте-бірте жаңа interfaces.Human-компьютерлік өзара іс-қимылды (HCI) меңгеруге ретінде параметрлерін өзгерту зерттеу және адам және компьютерлік қызмет жоспарланған жобалау болып табылады. HCI адам-компьютерлік қызметін қолдау және орындауға өнімділігі, қауіпсіздігі мен ойын-сауық пайдаланады және әуе қозғалысын басқару, ядролық өңдеу, кеңселер мен компьютерлік ойындар, соның ішінде компьютерлік жүйелердің әртүрлі түрлері, қолданылады. HCI жүйелері, оңай қауіпсіз, тиімді және жағымды болып табылады.

HCI адамдарды қолдау әдістері мен тәсілдерін ашу назар аударады, ал Software Engineering, бағдарламалық қамтамасыз ету шешімдер өндіру назар аударады. HCI дизайнерлер әрқашан тиімді пайдаланушы өзара іс-қимыл үшін HCI юзабилити және пайдаланушы тәжірибесі мақсаттарға қарастыру. белгілі бір комбинациялары сыйыспайтын болып табылады, өйткені, барлық юзабилити және пайдаланушы тәжірибесі мақсаттары әр интерактивті компьютерлік жүйеге қатысты қолданылмайды. HCI дизайнерлер, сондай-ақ әлеуетті контекст, қойылған міндеттерге және компьютерлік жүйе пайдаланушылар қарастыру. Techopedia Адам-компьютер өзара іс-қимыл (HCI) Адамдар пайдаланушы интерфейсі арқылы компьютерлер өзара іс-қимыл түсіндіреді. Бұл, мысалы, тінтуір, пернетақта және басқа перифериялық құрылғылар сияқты, бағдарламалық қамтамасыз ету, осындай компьютерлік мониторда көрсетіледі қандай, сондай-ақ аппараттық кіреді. Нәтижесінде, HCl ерітіндісінің зерттеу пайдаланушы қанағаттандыруға назар аударады. кедей интерфейс қиын пайдаланушылар тіпті қарапайым жүйелерді игілігін көру үшін жасауға болады, өйткені адам машина өзара іс-қимыл үшін Назар аударыңыз, маңызды болып табылады. корпоративтік немесе зауыттық параметрінде, кедей пайдаланушы интерфейсі неғұрлым ауыр consequences.Usability болуы мүмкін және мынадай сияқты пайдаланушы тәжірибесі мақсаты ақпараттандыру, барлық HCI дизайн үшін маңызды болып табылады: Тиімділігі: Орталық өзара іс-қимыл дизайн және операцияларға тиімділігін, соның ішінде нақты компьютерлік жүйе критерийлер арқылы, қауіпсіздік, коммуналдық және оқыту / сақтау. Пайдаланушы тәжірибесі: қанағаттандырарлық, жағымды, ойын-сауық, пайдалы, ынталандыру, эстетикалық, шығармашылық қолдау, марапаттау, көңілді және эмоциялық орындалу жүйесін жасауға бағытталған.

10,Give a definition of human-computer interface

Конец формы

Начало формы

Бит дегеніміз - "0" мен "1" мәндерінің біреуін ғана қабылдай алатын ақпарат өлшемінің ең кіші бірлігі Компьютердің жадында сақталатын информацияның барлық түрлері - сөздер, сандар, суреттер, компьютер жұмысын басқару программалары - бәрі де екілік сандар тізбегі түрінде жазылады. Сондықтан есептеу техникасында 0 мен 1-ден тұратын екілік сан таңбалары арнайы терминмен бит деп аталады. Бит - ағылшын тіліндегі bit (binary digit - екілік таңба) деген қысқарған сөз. ЭЕМ-де қолданылатын символдық таңбаларды бейнелейтін сегіз разрядты екілік санды "байт" (ағылшынның byte деган сөзінен) деп атау келісілген. Сонымен 1 байт бір-бірімен қатарласа тізбек түрінде орналасқан 8 биттен тұрады, мысалы, Е - 10000101, е - 10100101, / - 00101111, 8 - 00111000 т.с.с. Ассемблер тіліндегі мәндер түрлері

Мәндер өздерінің көлеміне байланысты келесі түрлерге бөлінеді: Байт - 8 бит Сөз – 2 байт, биттер (разрядтар) 0-ден 15-ке дейін нөмірленеді, нольдік разряды бар байт – кіші байт деп аталады., 15-ші разряды бар байт үлкен байт деп аталады. Қоз сөз – 4 байт-32 бит, үлкен сөз, кіші сөзден тұрады. Төрт сөз – 8 байт-64 бит, үлкен қос сөз, кіші қос сөзден тұрады.

Мәндер логика құрылысына байланысты келесі түрлерге бөлінеді:

1.таңбалы бүтін мән – 8, 16, 32 биттен тұратын екілік жүйедегі берілген таңбалы мән. Таңба белгісі 7, 15, 31 разрядтарда орналасады. Бұл разрядтардағы ноль саны мәннің теріс екенін білдіреді. Теріс сандар қосымша код арқылы беріледі.

Мәндердің берілу аралығы: 8 разрядтық (1 байт) – 128-ден + 127-ге дейін 16 разрядтық (2 байт) – 32768-ден + 32767 дейін 32 разрядтық (4 байт) – 231 ден + 2 32 – 1

2.Таңбасыз бұтін мән – 8, 16, 32 биттен тұратын таңбасыз екілік жүйеде берілген мән. Мәндердің берілу аралығы: Байт – 0+255 Сөз – 0+65535 Қос сөз – 0+2 32 – 1

3.Жадты көрсету мәні 2 түрден тұрады: Жақын аралықтағы түрі – 32 разрядты логикалық адрес, сегменттің ығысу адресін көрсетеді. Алыс аралықтағы түрі – 48 разрядты логикалық адрес, 32 разрядтық ығысу адресінен және 16 разрядтық селектордан тұрады.

4.Тізбек – байт, сөз, қос сөзден тұрады, көлемі 4 Гбайт-қа дейін болуы мүмкін.

5.Разрядтық аумақ – разрядтарлың тізбегі

Конец формы

Бит және байт бастауыштары
Ондық Шамасы SI 10001 k кило- 10002 M мега- 10003 G гига- 10004 T тера- 10005 P пета- 10006 E екса- 10007 Z зетта- 10008 Y йотта-	Екілік Шамасы IEC JEDEC 10241 Ki киби- K кило- 10242 Mi меби- M мега- 10243 Gi гиби- G гига- 10244 Ti теби- 10245 Pi пеби- 10246 Ei ексби- 10247 Zi зеби- 10248 Yi йоби-

Байт (Б) (ағылш. Byte, B) — дерек көлемін өлшеу бірлігі. Сегіз биттен тұратын топ.

1)Байт (ағылшынша byte) — ЭЕМ-дегісимволдық таңбаларды бейнелейтін сегізразрядты екілік сан тізбегінен тұратын, адрестелетін мәліметтерді өлшеуге арналған ең кіші бірлік. Компьютержадының бір ұясында бір Байт мәлімет сақталады. Бір Байт бір-бірімен қатарласа тізбек түрінде орналасқан 8 биттен, яғни екілік сан таңбаларынан тұрады. Мысалы,компьютерде “Е” әрпі 10000101, кіші “е” әрпі 10100101, “/” таңбасы 00101111, “8” саны 00111000 түрінде өңделеді. Бір Байт тек бір символды бейнелейтін ақпарат өлшеу бірлігі болғандықтан, оның көмегімен 256 символды (28=256) өрнектеуге болады. Компьютер жадының көлемі осы Байт бірлігімен өлшенеді. Ол үшін Байт бірлігінің еселік түрлері:килобайт — Кб (1 Кб=1024 Б=210Б.),мегабайт — Мб (210 Кб), гигабайт — Гб (210Мб) қолданылады. Мысалы, ЭЕМ-нің шапшаң жадының көлемі 32 Мб болса, онда 32Һ210 Байт (символ) ақпарат сақталынады. Ал, ЭЕМ-нің сыртқы жадында (магниттік дискілерінде) 1—8 Гб және одан да көп ақпарат сақтауға болады. Мысалы, 400 беті бар, әр бетінде 50 қатар, ал әр қатарда 50 таңба болатын кітаптың көлемін Байт арқылы есептесек, онда 400Һ50Һ50 = 1000000 Байт = 1 Мб (яғни көлемі 1 Гб дискі 1000 кітапты есте сақтай алады). Қатар орналасқан төрт Байт бір машиналық сөз болып есептеледі, ол 32 биттен тұрады. 64 биттен немесе 8 Байттан тұратын мәліметтер бірлігі екі еселенген машиналық сөз деп аталады. Компьютер осы машиналық сөздер тізбегін өңдейді.[1] 2)Байт (Byte) — 1) ақпарат мөлшерінің бірлігі немесе 8 битке (екілік цифр) тең компьютердегі жад. Айтарлықтай ірі ақпарат бірлігі: 1 килобайт (Кбайт) 1024 байтқа тең, ал 1 мегабайт (Мбайт) 1042 Кбайтқа тең; 2) адрес иемдене алатын ең аз бірлік. Әрбір байт мәліметтердің бір таңбасына — әріпке, цифрға немесе символға сәйкес келеді. Байттар — компьютердің қуатын өлшеудің немесе оның дискілердегі сақтауыш құрылғысының сыйымдылығының стандартты бірлігі. Өңделетін ақпараттыңнысаналық көлемі (жаңа есептеу құралдарында) — секундына 100 килобайт, өндеу көлемі — ақпараттың әрбір байтына 50—55 арифметикалық операция; 3) сегіз биттен және бір бақылау битінен түратын машиналық сөздің стандартты бөлігі. Әрбір байт компьютерде біртұтас бүтін ретінде өңделеді.

Мега (гр. megas – үлкен) — бірнеше есе көбейтілген деген мағынаны білдіретін күрделі сөздің алғашқы жүрнағы. Белгіленуі: М. Мысалы 1 МВт = 106 Вт (бір мегаВатт миллион Ваттқа тең