4 What types of software, objectives and characteristics?

4Бағдарламалық қамтамасыз ету, мақсаттар мен сипаттамаларын қандай түрлері?

Бағдарлама – магниттік тасымалдаушыда файл түрінде сақталып, қолданушының бұйрығы бойынша компьютер зердесіне жүктеліп, орындауға арналған машина тіліндегі нұсқаулар жиыны. Компьютердегі бағдарламалық жасақтама құрамын бағдарламалық конфигурация деп атайды. Бағдарламалар арасында, физикалық буындар мен блоктар арасындағы сияқты байланыс бар – көптеген бағдарламалар өзінен төмен деңгейдегі басқа бағдарламаларға сүйеніп жұмыс істейді . Қолданбалы программалар Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының нақты бір мақсаттық мәселелерін шешуге арналған программалық жабдықтама деп аталады. Көбінесе мұндай програмамларды қосымшалар деп атайды. Бағдарламалық қамтамасыз ету (БҚ) -компьютерде ақпаратты автоматтандырып өндеуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін бағдарламалар жиынтығы. Мақсаты мен жүзеге асыратын қызметтеріне қарай кез келген бағдарлама екі топқа бөлінеді Жүйелік (Жалпы) Қолданбалы Жүйелік бағдарламалық жасақтама (ЖБЖ) – ЭЕМ барлық ресурстарын басқаруды, пайдаланушымен интерфейсін ұйымдастыруды қамтамасыз ететін бағдарламалық құралдардың жиынтығы. Қолданбалы бағдарламалық жасақтама — әртүрлі мәселелік аумақтардағы қоданбалы есептерді шешуді жасақтайтын жеке қолданбалы бағдарламалар мен қолданбалы дестелерден тұратын бағдарламалық жасақтама түрі Жүйелік (Жалпы) Драйверлер Сервистік бағдарламалар  Утилиталар  Операциялық жүйелер мен олардың пайдалану интерфейсі  Қолданбалы интегралданған ҚПЖмәселелік бағытталған ҚПЖ Жалпы (әмбебап) мақсаттағы бағдарламалар  Жалпы (әмбебап) мақсаттағы бағдарламалар Мәтіндік редакторлар Графиктік редакторлар Электрондық кесте Оқыту және ойын программалары Арнайы мақсаттағы бағдарламалар Графикалық процессорлар (Corel Draw, Adobe PhotoShop); Баспа жүйелері (Page Maket, Quark XPress); Видеомонтаж редакторлары (Sony Vegas Pro) Аудиомонтаж редакторлары (Sound Forge) Операциялық жүйе Операциялық жүйе (operating system) — компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын, экранды, диск- жетектерді пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық жүйенің басқаруымен іске қосылатын басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа. Интерфейс (inter—өзара, face—бет жағы) – программалық жабдық пен жұмыс істейтін адам арасындағы сұхбат жүргізу шарттары мен келісімдер жиыны. Операциялық жүйе Міндеттерді атқару бойынша: Бір міндетті Көп міндетті Бірнеше адам пайдаланатын Пайдалану бойынша: Бір адам пайдаланатын

5. What are the main unit of the personal computer and their functions Негізгі дербес компьютердің бірлігі және олардың функциялары

Дербес ЭЕМ-нің (ДЭЕМ) элементтік базасы болатын электрондық компоненттері ақпарат өңдеудің белгілі бір функциясын немесе оны есте сақтау ісін атқарады. Мұндай компоненттер интегралдық схемалар деп аталады. Интегралдық схема металдан не пластмассадан жасалған қорапқа салынған жартылай өткізгішті кристалдан тұрады. Жіңішке жіп секілді арнайы сымдар осы кристалды қораптың шеткі тұяқшаларымен жалғастырылады.

Жартылай өткізгішті кристалл көбінесе өте таза кремнийден жасалады, оны жасауда вакуумдық бүрку, тырналау, қоспаларды иондық түрде енгізу, дәлме-дәл фотолитография және де басқа жоғары сапалы технологиялар қолданылады. Осындай күрделі технология нәтижесінде кристалда электр схемасына біріктірілген “электрондық молекулалар” жасалады. Олар бір кристалл көлемінде (5*5мм) жүз мыңнан аса бір-бірімен байланысқан “электрондық молекулаларды” құрастырып, өте күрделі ақпарат түрлендіру жұмыстарын орындай алады.

Интегралдық схемаларды жасау, тексеру, олардың сапаларын бақылау - барлығы да автоматтандырылған, оның үстіне оларды сериялық түрде шығару да меңгерілген. Интегралдық схемаларды шығаруды баспаханалардағы кітапты көбейтіп шығарумен салыстыруға болады. Олар өздерінің атқаратын функцияларына қарай ЭЕМ-нің әртүрлі тетіктерінің-шифраторлардың, сумматорлардың, күшейткіштер-дің түрлеріне байланысты бөлек-бөлек топтарға жіктеліп, сериаларға бөлініп шығарылады.

Бұл схемалардың интегралдық (біріктірілген) деп аталу себебі-олардың бір кристалы күрделі логикалық функциялардың белгілі біреуін орындай алады, содан соң олардан транзисторлар мен диодтардан құрастырылатын сияқты машина қондырғылары оңай жасалады.

ДЭЕМ біріңғай ақпараттық жүйеге біріктірілген техникалық электрондық құрылғылар жиынынан тұрады. ДЭЕМ құрамына кіретін құрылғыларды олардың функционалдық қызметіне қарай екіге бөлу қалыптасқан, олар: жүйелік блок және перифериялық, яғни шеткері құрылғылар.

Жүйелік блок мыналардан тұрады:

- микропроцессор;

- оперативті (жедел) есте сақтау құрылғысы;

- тұрақты есте сақтау құрылғысы;

- қоректену блогы мен мәлімет енгізу-шығару порттары;

Ал шеткері құрылғылар құрамына:

- мәлімет енгізу құрылғылары;

- мәлімет шығару құрылғылары;

- мәлімет жинақтауыштар;

ДЭЕМ-нің мүмкін болатын ең минималды құрамына жүйелік блок, бір-бірден енгізу, шығару құрылғылары және ақпарат жинақтауыш құрылғы кіреді. ДЭЕМ-дегі шығарылатын есептер түрлеріне қарай оның минималды конфигурациясын қосымша шеткері құрылғыларды қосу арқылы кеңейтуге болады.