2.10. Н.М. Амосов және онын сауықтыру жүйесі

Ленин премиясының лауреаты, социалистік Еңбек Ері, белгілі хирург, кибернетика ғылымының. маманы, ғалым, Киев қаласындағы қан тамырымен жүрек хирургиясы институтының бұрынғы директоры.

Денсаулық пен өмірде бақытты болудың ең жоғары деңгейінде болу үшін мына төмендегі принциптермен кеңестерді қатан, сақтап жүру керек дейді ол.

1. Көптеген аурулармен адамдардың ауруына табиғат та, қоғам да кәнілі емес, тек адамның өзі ғана кәнілі. Адамның жиі-жиі ауыратыны оның жалқаулығына байланысты. Кейде ойланбаған нәрселерден ауру пайда болатыны бар.

2. Медицинаға иек артып сенуге болмайды. Медицина көптеген ауруларды ойдағыдай емдегенімен, адамды аурудан толық түрде айықтырып жібермейді. Медицина адамды денін сау етіп өзін ұстауға үйрете алмайды. Дәрігерлердің қоршауына түспеу керек. Олар әлсіз адамдарды үлкен ойға қалдырып,

53

адамға заман ақырды орнатады. Олар аурудың үстіне ауру қосып береді. Ақы төлей алмайтын вексель беретіні дс сөзсіз.

3. деніңіз сау болу үшін өзіңіз көп және тұрақты түрде еңбек етуіңіз керек. Еңбекті еш нәрсемен алмастыруға болмайды. Адам өз бақытына өзі ғана жете алады. Адам өзіне қажетті денсаулықты өзі ғана жасай алады. Қартайған сайын денсаулықты сақтау көп еңбек етуді керек етеді. Ауру неғұрлым қатерлі болса, соғұрлым көп еңбектенуді қажет етеді.

4. Әр түрлі әрекеттің шамасы, жасалған іс-қимылға сәйкес келуі керек. Ынталандыру — белгілі мақсатпен, уақытпен өтеді де нақтылы қорытынды береді. Денсаулық адамның ең басты мақсаты, егер денсаулықты бүгін ойламасаң ертең-ақ жолдасың өлім болады. Шыныққан адамды өлім де қорқыта алмайды.

5. Денсаулық болу үшін біркелкі бес жағдай қажет. 1) физи-калық жүктің жағдайы; 2) тамақты тежеп ішу; 3) денені шынық-тыру; 4) уақыт бойынша дұрыс дем алу; 5) бақытты өмір — қимыл. Физикалық қимылсыз денсаулықты қамтамасыз ете алмайсың. Күнделікті тұрмыста тыныштық болмаса адам бақытты болмайды. Бақыт болмаса, ашықсаңда, неше түрлі қимыл жасасаңда денсаулықты сақтай алмайсың.

6. Күніне 20-30 минут жаттығу жасап отырсаң, табиғат сондай кешірімді де болады. Егер физкультурамен жаттығу уақытын екі есе етіп ұзартсаң өте жақсы.

7. Тамақ мөлшерін тежеу керек. Әр қашанда өзіңнің массаңа бақылау жасап отыру керек. Ол үшін бойыңның ұзындығынан 100 алып тастасаң меншікті салмағыңыз шығады.

8. Әр қашанда денеңізді босатып жүрген дұрыс. Ол үшін ерік қажет, ерік әр адамда әр түрлі болады.

9. Бақытты өмір сүру керек. Денсаулық бақыт екені өзінен-өзі белгілі. Денсулыққа үйреніп кеткеннен кейін, денсаулықтың не екенін байқамай да қаласыз. Ауру — бақытсыздық екенін өзінен-өзі белгілі.

54

III. Денешынықтыру - денсаулық тіреп

Барлық табиғат көрінісі дәрі-дәрмектің қоймасы

М.Л.Мудров

3.1. Денешынықтыру

Арнаулы түрде жүргізілген ғылыми зсрттеулердің қорытын-дыларына қарағанада, спортшылар әлемде кездеслейтін рекорд-тарды жасайды. Оның себебі арнаулы түрде жаттығу мен ағзаның ерекше әсерінен екені анықталды. Адам ағзасында шск жоқ екені байқалды. Әдетте жай уақытта жасай алмайтын нәрселерді қиналған, күйзелген кезде адам тез жасайды да өзі қайран қалады. Адам ағзасы - 86 градуекд жететін суықтыққа +50 градус ыстыққа шыдай алады. Мұндай жағдайға шыдау үшін арнаулы жаттығулар жасау керек.

Денені шынықтыру дегеніміз — кез келген физикалық жатгығу. Оның белгілі заңдылықтары мен принциптері болады. Осы принциптер мен зандылықты сақтай отырып, адам айналаны қоршаған сыртқы орта факторларының зиянды әрекетін жеңе алады.