Podstawy rachunkowości

Dr Joanna Bereżnicka

Joanna_bereznicka@sggw.pl

Pokój: 14, b. 7

Dyżur: piątek 12-13

Zaliczenie: na ostatnim wykładzie - test jednokrotnego wyboru, max 15 pytań

Literatura:

- Ustawa o rachunkowości -> tekst ujednolicony na stronie sejmu albo http://aktyprawne.poznajpodatki.pl/inne-ustawy/ustawa-o-rachunkowosci-2013/

- Bereżnicka, Franc-Dąbrowska „Podstawy rachunkowości”

- Irena Olchowicz „Podstawy rachunkowości”

- „Rachunkowość dla nie finansistów”

- Sawicki „Podstawy rachunkowości”

29.02.2016

Rachunkowość dotyczy przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo - żyjący organizm. Do jego funkcjonowania potrzebny jest kapitał (pieniądze, rzeczy). Kapitał ten trzeba uruchamiać, przekazując go w różne miejsca, by osiągnąć zysk. Zysk, sukces to pomnożenie kapitału własnego, czyli powiększenie go w stosunku do stanu wyjściowego.

Konsekwencją funkcjonowania podmiotu są różne procesy. Najważniejsze procesy to kategorie przychodów i kosztów. Konsekwencją przychodów i kosztów jest efekt finalny - wygospodarowanie zysku.

To wszystko to rachunkowość.

Rachunkowość to system ewidencyjny zjawisk i procesów, wyrażanych w mierniku pieniężnym, które pozwalają na ocenę sytuacji finansowej i majątkowej.

Rachunkowość gromadzi informacje wyrażone w mierniku pieniężnym, pozwalające ocenić sytuację finansową i majątkową przedsiębiorstwa.

Główny cel rachunkowości - zaprezentowanie wiernego i jasnego obrazu sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorstwa oraz ustalenie wyniku finansowego.

Rachunkowość musi gromadzić dane w ujęciu pieniężnym i rejestrować je w księgach rachunkowych - to filar księgowości. Księgowość to zasadnicza składowa rachunkowości.

W księgowości prowadzona jest dokumentacja poparta dokumentami. Zatem nie ma żadnej niepotwierdzonej dokumentem kwoty = prawdziwy obraz.

Bierzemy kredyt - potwierdzeniem jest umowa, przelew itp. Na tej podstawie wpisane są kwoty.

Księgi rachunkowe - zbiory ksiąg obejmujące:

- Dziennik

- Księga główna

- Księga pomocnicza

- Zestawienie obrotów i sald

- Inwentarz

Księgi rachunkowe:

--> Dziennik - wykorzystywany do zapisywania dokumentów, które jednostka otrzymała lub przekazała innym podmiotom. Zapisy w dzienniku są chronologiczne.

--> Księga główna - wykaz, zestawienie kont służących zapisywaniu informacji, które dotyczą przedsiębiorstwa. Są tu zapisy w ciągu całego roku.

Konto księgowe - to urządzenie służące do ewidencji zjawisk i procesów przedsiębiorstwa w ujęciu systematycznym. To np. zapis: tego dnia wpłynęła kwota 100 zł. Musimy dodać informację skąd u nas ta kwota - pokazać źródło tych pieniędzy. Bo np. jeśli ta kwota jest pożyczona z banku, będzie to informacja o zadłużeniu przedsiębiorstwa! Zatem to prawdziwy obraz.

--> Księga pomocnicza - zbiór kont (urządzeń księgowych) pomagające uszczegółowić zapisy dokonane w księdze głównej. Np. mamy 200 tys. Zł pożyczonych od banków X, Y, Z. W księdze głównej jest ogólna kwota i pokazane zadłużenie. Tutaj to szczegółowa informacja - z którego banku jaka kwota.

Ktoś nie płaci -> podwyższa się ryzyko finansowe dla banku -> bank zwiększa odsetki.

--> Zestawienie obrotów i sald:

- Obrót - informacja o ruchu pieniądza w obie strony

- Saldo -różnica między zwiększaniem a zmniejszaniem środków pieniężnych - porównanie wpływów i wydatków.

--> Inwentarz - wykaz wszystkich składników majątku oraz źródeł ich finansowania. To szczegółowa informacja czym przedsiębiorstwo dysponuje. Np. Mamy 10 magazynów. W księdze głównej jest ogólna informacja dla wszystkich razem. W inwentarzu mamy dla każdego oddzielnie pełną informację.

Rachunek kosztów - filar rachunkowości, pozwalający na ustalenie wyniku finansowego i analizę kosztów. Informacje czerpie z księgowości. Pozwala odpowiedzieć na pytanie - Czy można gdzieś zredukować koszty ?

Sprawozdawczość - trzeci filar rachunkowości. To informacja, która jest kompendium wiedzy na temat sytuacji finansowej i majątkowej. Odbywa się poprzez publikację sprawozdań finansowych.

Sprawozdanie finansowe obejmuje:

- Bilans majątkowy - „fotografia” majątku jednostki. Informacja jakim majątkiem dysponuje jednostka w określonym momencie. Przeważnie ustalany na 31 grudnia każdego roku. 1 stycznia może to już być nieaktualna informacja. To obowiązkowy element sprawozdania.

- Rachunek zysków i strat - zawiera informację o przychodach, kosztach i efektach (wynikach finansowych) funkcjonowania przedsiębiorstwa. Pokazuje sytuację finansową podmiotu - jakie były źródła korzyści (przychodów), czy była to działalność statutowa jednostki czy jakaś inna, itp. To informacja o efektach w ostatnim roku. To obowiązkowy element sprawozdania.

- Rachunek przepływów pieniężnych - informacja o ruchu pieniądza w okresie ostatniego roku. To nieobowiązkowy element sprawozdania. Po co to skoro o zysku mówi rachunek zysków i strat? Ponieważ zysk ≠ środki pieniężne. Dlatego, że zysk ma charakter memoriałowy! Zostaje obliczony w momencie występowania dokumentów potwierdzających kwoty. Rachunek ten mówi, ile pieniędzy fizycznie mamy, na co wydawaliśmy i z jakiego tytułu były wpływy (ruch pieniądza).

Zasada memoriału:

31.12.2015 - jednostka sprzedała produkty za 200 tys. Zł - jest na to faktura.

Na fakturze jest napisane, że płatność nastąpi 14 stycznia. Ta kwota będzie już uwzględniona w wyniku finansowym na 31.12.2015 r., mimo, że w kasie tych pieniędzy nie ma.

Wynik finansowy = środki pieniężne tylko w przypadku sprzedaży gotówkowej natychmiastowej.

Te 3 filary rachunkowości są ze sobą ściśle połączone.

Księgi rachunkowe prowadzą: spółki kapitałowe, jednostki wykorzystujące pieniądze publiczne (np. fundacje) oraz przedsiębiorstwa o rocznych obrotach min. 1,2 mln € rocznie.

Reguluje to prawo bilansowe (ustawa o rachunkowości).

Inni prowadzą ewidencje na potrzeby podatkowe.

Ewidencje bilansowe i podatkowe mogą być różne - zatem niektóre jednostki prowadzą trzy ewidencje - bilansową, podatkową oraz na podatek VAT.

Rachunkowość musi przeprowadzać inwentaryzację - sprawdzenie stanu rzeczywistego majątku. Wszystkie składniki majątkowe muszą być wycenione.