- •3.1 Полипропилен қасиеттері және қолданылуы
- •3.2 Полипропиленнің негізгі қасиеттері
- •1.Шикізатты даярлау.
- •Балқыманы балқыту, гомогенизация және мөлшерлеу.
- •Пішіннің түйісуі және үрлеу түйінін ашу
- •Балқыманы пішінге үрлеу
- •Бұйымды салқындату
- •Пішінді ашу және бұйымды алып шығу
- •Бөлшектерді өңдеу
- •1. Дәнекерлену (суық дәнекерлер, күйдірілген тігістер, айқаспалы тігістер)
- •2. Толқынды беткей
- •3. Күмісті жолақтар
- •4. Көмкеру (үстеме құю, грат)
- •5. Күйдірулер
- •7. Бұйымның артық салмағы
- •8. Бұйым салмағының ауытқулары
- •9. Бұйымды нашар шешу
- •10. Жылтырлықтың жеткіліксіздігі
- •Жеткіліксіз толтырылу
- •12. Бойлық иілу
- •13. Қуыстар
- •14. Бос саңылаулар
- •15. Саңылаулар
- •Термопласт-автоматта дайындалатын бұйымдар ассортименті
- •Бақылау әдістері
- •Тасымалдау және сақтау
- •5. Термопласт-автомат операторы еңбегін қорғау және қоршаған ортаны қорғау.
- •6 Термоласт-автомат операторының қызметтік қолдану көрсеткіштері
Тасымалдау және сақтау
1. Құбырлар мен фитингтерді көліктердің кез келген түрімен, көліктің осы түрінде атқарушы, жүктерді тасымалдау ережелеріне және жүктерді жүктеу және бекітудің техникалық шарттарына сай тасымалдайды.
2. Тасымалдаулар кезінде фитингтерді соққылардан және механикалық жүктемелерден сақтау қажет, ал олардың беткейлерін сыдырулар салудан қорғау қажет.
3. Фитингтерді, олардың зақымдануларын болдырмайтын жағдайларда, жылытылмайтын немесе жылытылатын (жылыту құрылғыларына бір метрден жақын емес) қоймалық мекемелерде сақтайды.
Фитингтерді сақтауда күн сәулелерінің әсерінен қорғау қажет. ГОСТ 15150( болим 10) бойынша сақтау шарттары – шарт 1 (Л), 2 (С) немесе 5 (ОЖ4). 8 (ОЖЗ) жағдайларында 6 айдан артық емес сақтауға жол беріледі.
5. Термопласт-автомат операторы еңбегін қорғау және қоршаған ортаны қорғау.
5.1 Пішіндеуші бұйымдарды дайындау бойынша жұмысқа 18 жастан кем емес, сәйкес санаттары бар, жұмыс орнында еңбекті қорғау бойынша кіріспе және біріншілік қолдану көрсеткіштерін алған, қауіпсіздік бойынша білім тексеруінен өткен тұлғалар жіберіледі.
5.2 Қызметкер оған жұмыс үрдісінде әсер етулері мүмкін қауіпті және зиянды факторлар, жоғары температура, балқытылған полипропилен және термоқышқылдану деструкциясының ұшқыш өнімдерінің ауадағы зиянды бөліністері екендігін білулері қажет. Өндірістік мекемелердің жұмысшы аймағының ауасындағы бұл заттардың жол берілетін мөлшерлері 10 мг/м3, қауіптілік сыныбы – 4.
5.3 Термопласт-автоматтағы дайын бұйымдар айтарлықтай қыздырылады, және оларға жанасу күйікке алып келеді. Ыстық бөлшек сырттай суықтан еш айырмасы жоқ және сондықтан қауіп көзі ретінде қабылданбайды. Сонымен қатар, полипропиленнің балқуы жүреді, ол денеге тисе күйік туындатады. Сондықтан қызметкер мақта қағазды қолғаптарда жұмыс жасауы қажет.
Қоршаған ортаны қорғау
5.4 Өндіріс кезінде түзілетін қалдықтар токсикалы емес және негізінен екіншілік өңдеуге жатады. Екіншілік өңдеуге жарамсыз қалдықтар, өндірістік қалдықтарды жинақтау, тасымалдау және көму тәртіптерін қарастыратын, санитарлық тәртіпке сай жоюға жатады.
Фитингтерді тасымалдау және сақтауды пайдалануға қатысты қоршаған ортаны қорғауға арнайы талаптар қойылмайды.
5.5 Фитингтер өндірісінде ГОСТ12.1.004—ке сай өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау қажет. Өрт болған жағдайда сөндіруді өрт сөндіргіш құрамдармен, көміртегі қос тотығымен, өрт сөндіретін ұнтақтармен, шашырағыш сумен, кошмамен жүзеге асырады.
6 Термоласт-автомат операторының қызметтік қолдану көрсеткіштері
Термопласттарды қысым астында құю 2-5 разрядты пластмасса құюшылармен термопластавтоматтарда жүзеге асырылады.
Құюшы білуі қажет:
- сәйкес қызметтік, жұмыстық қолдану көрсеткіштерін және технологиялық көрсеткіштерді,
- орындалатын жұмыс сапасына қойылатын талаптарды;
- шикізат және энергиялық қорларды шығындау нормасын;
- жұмыс орнында еңбекті тиімді ұйымдастыру әдістерін, қауіпсіздік техникасы, өндірістік санитарлық және ішкі тәртіпте, полимерлерді қайта өңдеуде бөлінетін зиянды заттардың жол берілетін мөлшерлерін, жарылыс және өрт қаупі бойынша мекеменің санаттылығын, өндіріс және жұмыс орнында өрттің алдын алу және сөндірудің негізгі құралдарын, полимерлердің қандайда бір түрлерін қайта өңдейтін цехтардың зияндылық санатын, қайғылы жағдайларда алғашқы көмек көрсету әдістерін. Пластмасса құюшыларға қойылатын талаптардың қысқаша тізімі бұйым өндірісінде операциялар бойынша үрдістерді жүргізудің тиімді технологилық көрсеткіштерін міндетті түрде білу, негізгі және қосымша құрылғылардың қызмет ету ұстанымдарын білу, КИП және пресс форманы, сондай-ақ оларды эксплуатациялау тәртіптерін, шығарылатын өнімдердің сапасы мен технологиялық үрдістерінің көрсеткіштерін бағылау құралдарын, технологиялық жарамсыздықтардың туындау себептері мен оларды жою әдістерін, құрылғының үздіксіз жұмыс шарттарын, шикізаттың физикалық, химиялық және технологиялық қасиеттерін, сонымен қатар жақпа және көмекші материалдарды, физико-химиялық негіздерді және бұйымды құю үрдісінің мәнін, шикізат және дайын бұйымдарға ГОСТ және ТУ-ды, шығарылатын өнімдерге талаптарды міндетті түрде білу.
Көмекші қызметкерлер арасындағы ең маңыздысы – пластмассадан бұйымдарды өндіру бойынша машиналар мен автоматтық сызықтарды реттеуші, оған келесі талаптар қойылады:
«Білуі қажет»:
Жұмысшы қолдану көрсеткішін, құрылғыларды, жұмыс жасау ұстаныман және құю машиналарын, құю прессформаларды эксплуатациялау шарттарын, технологиялық тәртіптерді, үрдістерді реттеу және түзету ережелерін, материалдарды, дайын бұйымдардың физико-химиялық қасиеттерін, оларға ГОСТ және ТУ-ды, технологиялық тәртіптің мүмкін болатын бұзылыстарын, олардың көріністерін, себептерін, алдын алу және жою шараларын, дәнекерлу ісінің негіздерін, технологиялық құжаттаманы.
«Орындай алуы қажет»: құю машиналарын түзету және реттеуді жүргізуді, жеке түйіндер мен бөлшектердің істен шығу себептерін анықтау, құю пішіндерін орнату мен түзетуді жүргізуді, құю машинасының түйіндерін жүргізілген түзетуден кейін сынау, реттелген машинада бұйымды сынап дайындауды жүргізу, реттеуші журналын және басқа да қажетті құжаттамаларды жүргізу, құю машинасын іске қосуға қажетті дәнекерлеуші құралдарды, жабдықтарды, құрылғыларды дайындау, және оларды қолдана білу, апаттық жағдайларды ескерту, технологиялық нормаларынан ауытқуларды, құрылғы жұмысындағы ақауларды уақытылы алдын алу және жою, қорытынды-өлшеуші құрылғыларды пайдалану, құрылғыны жөндеу жұмыстарына дайындау, механизмдерді майлауды жүргізу, еңбек өнімділігінің өсуіне ықпал ететін еңбектің алдыңғы қатарлы әдістерін қолдану. Құюшылармен орындалатын операциялар:
- автономдық тәртіпте құрылғы жұмысын бақылау, бөлшектерді шешу, арматуралар мен бастырма белгілерді жартылай автоматты тәртіпте орнату;
- технологиялық үрдіс көрсеткіштерін бақылау;
- бұйым сапасын бақылау;
- машина бункеріндегі шикізат санын бақылау және жергілікті пневмотранспортты іске қосу немесе қолмен жүктеу;
- құю жүйелерін қолмен алып тастау, бұйымдарды тарада есептеу және орнату;
- тараны қаптау үшін дайындау;
- этикетка немесе сертификатты толтыру және оны тараға орналастыру;
- қапталған өнімді жүктеу орнына шығару.
Операциялардың бұл тізімі, олардың қайталанулары құю пішінінің конструкциясына, кезекшіліктегі жұмысшы айналымдар санына, қаптау әдісіне, тара бірліктері сандарына байланысты. Осылайша, құю жүйесінің түріне байланысты, құюшы дайын бұйымнан құйғыштарды алып тастайды, немесе құйғыштарды қолымен ажыратады, не болмаса құрылғы жұмысын автоматтандырылған сепарацияда бақылайды (жазу кезінде құйғыштың ажырауымен пішін).
Пластикалық құбырлар өндірісі
Пластикалық бұйымдардың танымалдылығы және өндірістің тұрақты кеңейтілуі олардың құнды эксплуатациялық қасиетерімен негізделеді:
Коорзияға бой алдырмау және жоғары химиялық тұрақтылық;
Агрессивті орталармен жұмыс жасау қабілеттілігі;
Ұзақ қызмет мерзімі;
Бұл құбырлар катодты қорғанысты қажет етпейді;
Майлы жинақталулар себебінен құбыр диаметрінің тарылу мүмкіндігін жоққа шығару;
Материалдың төмен жылу өткізгіштігі жылулық шығындарды төмендетеді және құбыр беткейінде түзілетін конденсат мөлшерін азайтады;
Сұйықтықтың қатуы кезінде пластикалық құбыр өткізгіштің бұзылу мүмкіндігі металдық құбырлармен салыстырғанда төмен;
Полимерлік материлдардың шағын салмағы монтаж бойынша жұмысты жеңілдетеді, әсіресе тарылған жағдайларда жұмыстар жүргізу кезінде.
Пластикалық құбырлар өндірісіне арналған құрылғы
Полимерлерден құбырлар дайындаудың технологиялық үрдісі аса күрделі емес, сондықтан оны меңгеру шамамен бір ай уақытты алады. Өндірістің негізі ретінде пластикалық құбырлар өндірісіне арналған құрылғы – экструдер қызмет атқарады.
Бұл құрылғының жұмысы экструзия әдісіне негізделеді – құбырларды балқытылған пластмассалы грануляттан шығару.
Экструдерлердің келесі түрлерін ажыратады:
Шнектік, қызмет ұстанымы бойынша еттартқышқа ұқсас, полимерлерден құбыр дайындауда кеңінен тараған құрылғы түрі болып табылады;
Шнексіз, олардың негізгі жұмысшы мүшесі диск, полимерлер қоспасынан дайындалатын құбырлар өндірісінде қолданылады;
Құрамдастырылған, өз құрылымында шнек және дискіні қамтиды.
Пластикалық құбырлар өндірісі бойынша желі технологиялық үздіксіз тұйық айналымды қамтамасыз етеді. Гранулирленген полимерді экструдер бункеріне жүктейді. Онда гранулалар сақиналы қыздырғыштар мен шнектің айналмалы қозғалыстарын құрушылар көмегімен балқиды. Еріген полимер экструзиондық ұштыққа түседі, онда, ішкі жоғарғы қысым арқасында, болашақ құбырдың пішінделуі жүзеге асырылады.
Вакуумдық калибрлеу аймағында құбырдың сыртқы диаметрін пішіндеу, қабырға қалыңдығы бойынша реттеу және оның біріншілік салқындатылуы жүзеге асырылады.
Құбыр бір салқындатылған камерадан келесісіне толық суығанынша өтеді, желінің бүкіл ұзындығы бойынша құбырдың жылжуы, арнайы тармақтармен жабдықталған, созылғыш құрылғымен қамтамасыз етіледі. Созушы құрылғыдан кейін кесетін құрылғы орналасады, оның көмегімен құбырдың қажетті ұзындықтағы кесінділері алынады.
Тапсырыс беруші талаптарына сай құбырларды бухталар түрінде немесе өлшегіш кесінділермен жеткізеді.
Ұзындығы мен тармақтар санының дұрыс есептерінен құбырды оның қабырғаларын зақымдамай созу байланысты. Канализациялық пластикалы құбырлар өндірісі логикалық бақылаушымен жүзеге асырылады, ол желінің барлық жүйелерінің үзіліссіз қызмет етулерін бақылайды және мақұлдайды.
Сапасын бақылауға тасымалдау және сақтау шарттары
Дайын құбыр келесі геометриялық мөлшерлердің бақылауына ұшырайды
Құбырдың сыртқы диаметрі;
Қабырға қалыңдығы
Құбыр кесінділерінің ұзындығы;
Дөңгелектілігі.
Сапасын тексеру арнайы зертханаларда дайындалған партиядан таңдалып алынған бақылау үлгілерінде жүргізіледі. Геометриялық көрсеткіштердің нормативтік көрсеткіштерге сай болуларында зертхана қызметкерлері өнім сапасын куәлендіретін құжат береді және оны тұтынушыға жолдайды.
Сапасын сақтауды қамтамасыз етудің маңызды сәті пластмассалық құбырларды сақтау мен тасымалдау шарттарын ұстану болып табылады
Өнімдер қоймада көлденең қалыпта қыздыратын құрылғылардан алшақта тікелей күн сәулелерінің түсуінен қорғаныс астында сақталуы қажет.
Екі айдан артық уақыт сақтуда штабель биіктігі екі метрден артық болмауы қажет, екі айға дейін – үш метрден. Құбырларды бір жылға дейін сақтауға болады, жарамдылық мерзімі – 2 жыл.
Құбырларды жабық кез келген көлікпен тасымалдауға рұқсат етіледі. Олар қаталған болулары, ал олардың ұштары тұйықтағыштармен қорғалған болулары қажет, бұйым ұзындығы 5,5 м аспауы қажет, ал өнім катушкаларының салмағы қаптамасымен бірге – 1,25 т аспауы қажет.
