Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
4 нуска толық ответтері.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
2.47 Mб
Скачать
  1. Бірінші орыс революциясы жылдарындағы Қазақстандағы қоғамдық – саяси қозғалыстың дамуына талдау жасаңыз.

Бірінші орыс революциясы кезінде ұлттық зиялы қауым өкілдері қазақ ауылының саяси өмірге тартылуын тездетті.Олар, атап айтқанда, Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов және басқалар еді. Қазақ зиялыларының көшбасшылары халықтың саяси жағынан көзін ашу үшін оның бойында білімге деген құлшынысты ояту, сауатсыздықты жою қажет екенін түсінді. Қазақ зиялыларының бүкіл қызметі осы мақсатқа арналды деуге болады.

1905 жылы желтоқсанда Орал қаласында бес облыстан келген қазақ халқы делегаттарының съезі өтті. Ондағы мақсат кадеттер үлгісімен қазақтың саяси партиясын құру еді. Ол партия қазақ халқының ұлттық мүдделерін қорғауға тиісті болатын. 1906 жылы Семей қаласында қазақтардың съезі шақырылды. Онда қабылданған негізгі бағдарламада дін бостандығы, қазақ тілінің қолданыс аясын кеңейту мәселелері қамтылды. Съезге қатысушылар сонымен қатар қазақ балалары үшін мектеп, медреселер мен университет ашу, Қазақстанға Ресейдің ішкі жағынан шаруаларды қоныс аудару үрдісін шектеу талаптарын да көтерді.

  1. М.Дулатовтың қоғамдық-саяси қызметіне баға беріңіз.

Міржақып Дулатов (1885–1935) – Алаш қозғалысының қайраткерi, көрнекті қазақ ақыны,жазушы, педагог, қоғам қайраткерi. Педагогикалық курстарды бiтiрген соң ауыл мектебiнде мұғалiм болып iстедi, орыс және батыс жазушыларының шығармашылығын өздігінше оқып үйрендi. М. Дулатовтың өмірі мен шығармашылығы «Алаш» партиясы мен «Алашорда» үкiметiмен тығыз байланысты. Ол «Алаш» партиясы мен «Алаш орда» үкiметiнiң бағдарламалық құжаттарын дайындауға қатысты, А. Байтұрсынов пен бiрге құқықтық мемлекет қағидаларын жасады. Ол халық тарихында бiрiншi рет ашыққандарға көмек

беру қорын ұйымдастырды.М. Дулатов өз әңгімелері мен өлеңдерң жарияланып тұрған бiрiншi қазақ журналы «Айқаптың» жұмысына белсене араласты. 1917–1919

жылдары «Қазақ» газетiнiң редакциясында, кейiнiрек «Ақ жол», «Еңбекшi

қазақ» газеттерiнде жұмыс iстедi. Қазақ мемлекеттiк универ ситетiнде ұстаздық

еттi. Саяси лирика шығармаларын жазған М. Дулатов Пушкин,

Лер монтов, Шиллер шығармаларын қазақ тiлiне аударумен де айналысты.

1910 жылы жария ланған қазақ әдебиетіндегі бiрiншi роман «Бақытсыз

Жамалдың» авторы. «Оян, қазақ!» атты өлеңдер жинағы үшiн ақын бiр

жарым жылын түрмеде өткізеді. «Азамат» өлеңдер жинағы мен «Терме» атты

көркем-публицистикалық жинағымен де танымал. М. Дулатов Абай шығармашылығы, Ш. Уәлиханов, А. Байтұрсыновтардың мұралары, қазақтар

мен қырғыздардың шығу тегi жөнінде зерттеу мақалаларын да жазды.

1928 жылы М. Дулатов тұтқындалып, 10 жыл бас еркiнен айыруға үкiм

етiлдi. Екi жыл түрмеде өткізіп, соңынан Соловецк лагерiне жер аударылды.

Сонда 1935 жылы қайтыс болды. Қайтыс болғаннан кейiн ақталды.

21-билет

  1. Қазақ халқының қалыптасу процесінің аяқталуы.

  2. Хіх ғасырдың екінші жартысындағы қазақ даласындағы мұсылман мектептері мен медресселердің жағдайы.

  3. 1917-1918 Жылдардағы Қазақстандағы ұлттық автономиялар кестесін толтырыңыз.

Құрылған уақыты

Басшылары

Саяси бағыттары

Қоқaн aвтономиясы

1917 жылы қараша

Aлаш автономиясы

1917жылы желтоқсан

М.Тынышбаев,кейiн Мұстафа Шоқай

Әлихан Бөкейханов

Кеңес өкіметін нығайту үшiн ескi буржуазиялық мемлекеттiк аппаратты қиратып,

басқарудың жаңа, кеңестiк мемлекеттiк органын құру

Тәуелсіз,эволюциялық жолмен дамитын,ұлттық мемлекет құру