Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
4 нуска толық ответтері.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
2.47 Mб
Скачать

Жауаптары:

  1. Қазақстандағы этно - саяси бірлестіктердің қалыптасуы.

Қазақ халқының қалыптасуы б.з.б. ІІ мыңжылдықтан басталады. Халықтың қалыптасуына дейін қазақ жерінде бірнеше андрондық тайпалар өмір кешті.Олар:сақтар,үйсіндер,қаңлылар және т.б.Кейін Қазақстанға шығыстан келген ғұн тайпаларының жергілікті тайпалармен араласуының нәтижесінде монғолоидтық белгілер дами бастайды. Маңғыт, барлас сияқты түркіленген жаңа этникалық топтар пайда болды. VI ғасырда Қазақстан жері түгелдей құдіретті бір түтас мемлекет – Түркі мемлекеттерінің құрамына кірді. Осы мемлекттердің ішінде қазақтардың халық болып қалыптасуына, әсіресе екі мемлекеттің тарихи рөлі ерекше болған.Олар:Қарахан және Қыпшақ мемлекеттері.Бірақ ХІІІ ғ. моңғол шапқыншылығы болады. Ол қазақ жеріндегі халық болып қалыптасу үрдісін 150 - 200 жылға кешеуілдейді. Шыңғыс ұрпақтары өсіп, жаңа үлестік жер алғанда жергілікті ру - тайпалар да бөліске түсті.Алтын Орда,Ақ Орда,Моғолстан,Әбілқайыр хандықтары пайда болады.Кейінірек, XV ғ. Керей мен Жәнібек Әбілқайыр хандығынан бөлініп, Қазақ хандығы пайда болады.

  1. Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай батырлардың тарихи портретін жасаңыз.

Жоңғар шапқыншылығына қарсы күресте аянбай шайқасып, ерен ерлік көрсете білген батырлардың бірі – Қаракерей Қабанбай Қожағұлұлы болатын. Оның шын есімі Ерасыл. Ол 1691 жылы туып 1769 жылы қайтыс болған қазақтың атақты қолбасшы батыры. Қабанбай батыр жоңғарлармен болған шайқастарда 1724 жылы Түркістанды қорғауға, 1725 жылы Алакөл, 1729-1730 жылдары Аңырақай, Бұланты түбіндегі ұрыстарда қазақ жасақтарын басқарған. Осындай ірі шайқастарда Қабанбай өзін тамаша тапқыр, асқан айлакер ретінде көрсете жүріп, қазақ жасақтарын ұрысқа бастап, жеңіске жетеді. Осыған орай, Абылай хан Қабанбай батырды елден ерекше «Дарабоз» деп ардақ тұтқан. Ер Қабанбайдың даналығы, би болғандығы туралы елде тараған аңыз- әңгімелер көп.

Қанжығалы Бөгенбай Ақшаұлы 1680 жылы туылған. Ол әрі шешен, әрі батыр, қолбасшы және қазақ халқын жоңғар басқыншыларынан азат ету жолындағы азаттық күресті аса көрнекті ұйымдастырушы. 1710 жылы жоңғар шапқыншылығына қалай төтеп беру мәселелерін талқылаған Қарақұм маңында жиын болды. Осы сәтте Бөгенбай батыр халқын қалмақтарға шабуыл жасауға ұрандап, оларға ұлттық рух береді. Сөйтіп, олар бір жеңнен қол, бір жағадан бас, бір ауыздан сөз шығарып туған елі мен жерін қорғауға серт беріседі. Бөгенбай батырға риза болған халық оны бүкіл қазақ жасақтарының қолбасшысы деп жариялады. Сондай-ақ, Қытай мен қазақ елдерінің бейбіт қарым-қатынасын орнатуына зор үлес қоса білген Бөгенбай батыр 1778 жылы 81 жасында қайтыс болды.

Ендігі кезекте ерекше бөліп айтатын батыр тұлғаның бірі – Шапырашты Наурызбай Құттымбетұлы. Ол 1706 жылы туып, 1781 қайтыс болған атақты батыр, жоңғарларға қарсы күресті ұйымдастырушы ұлы қолбасшы. Наурызбай батыр дене бітімі адамзат баласында сирек кездесетін ерекше жаралған адам болған. Оған қатысты тарихи деректерде: «Мүсіні қолмен құйғандай, жауырыны қақпақтай, бойы биік, денесі тік, белі жіңішке. Өзі ақын, әнші, күйші де болған» деп айтылады. Шынымен де Шапырашты Наурызбай «Төрелер күйі» авторының бірі болған. Ол Аңырақай шайқасына қатысып, жиырма үш жасында белгілі қалмақ батырлары Шамал хан мен Қаскелеңді жекпе-жекте жеңіп, батыр атанған. Осылайша, Наурызбай батыр қазақ халқының тәуелсіздігі мен болашағы үшін аянбай күресе білді.

  1. 1920-1930 жылдардағы Қазақстан мәдениетіне арналған кестені толтырыңыз.