16.Волютин дәндерін анықтауға арналған бояу әдісі Волютин қосындыларын бояу

Волютин — бұл нуклеин қышқылының туындысы – қоректі зат ретінде маңызды роль атқарады. Қоректі зат ретінде майлар, гликоген және волютин ереше орын алады. Осы қосындыларды микроскопияда ажыратып алғашқы болжамды диагноз қоюға болады, мысалы, күл ауруында. Волютин дәндерін айқын Нейссер әдісімен бояғанда көруге болады.

Волютин дәндерін Нейссер әдісі бойынша бояу:

Бояу кезеңдері:

1.Жұғын-препаратты Нейссердің сіркесу қышқылды сия көгімен бояу (2-3 мин);

2.Сумен шайып тастау;

3.Люголь ертіндісімен бояу (30 сек);

4.Бояуды төгіп тастау және везувинмен бояу (1 мин);

5.Жұғын-препаратты жақсылап шайып сүзгі қағазымен кептіру.

6.Жұғын-препаратты иммерсиялық жүйемен микроскоптан қарап, талдау

Жасуша цитоплазмасы қышқыл реакцияда болғандықтан сілтілі везувин бояуын қабылдайды және сары түске боялады. Волютин дәндері цинк ацетатын тығыз байланыстырғандықтан — қоныр-сия көк түсте, тіпті қара болады.

17.Бактериялардың қозғалуын қай әдіс зерттейді

Бактериялар протоплазмалык талшыктары арқылы козғалады. Бұл талшықтар кәдімгі микроскоппен қарағанда керінбейді де электрондық микроскоппен қарағанда өте жақсы көрінеді. Жалпы алғанда бактерия талшықтарынын. ұзындығы клетканың денесінен аспайды, тек кейбір бактерияларда ғана ол клеткадан бірнеше есе асып түседі. Бактерия клеткаларындағы талшықтардың саны түрліше болады. Егер бактерияның бір ғана талшығы болса — монотрихты, бірнеше талшығы болса — лофотрихты, талшық бактерия денесін түгел. Талшықтанудың соңғы турі бакте-риялардың басым көпшілігінде кездеседі (5-сурет). Бактерия клеткасы талшығының жиырылуынан қозғалады. Егер талшық клетканың бір ұшында орналасса бактерия тіке бағытта қозғалады да, де-несінде жаппай орналасса (перитрихты) — клетка тәртіп-сіз қозғалады. Спора түзу барысында талшьқтар түсіп қалады. Бактериялардың қозғалысына темпе-ратураның жоғарылауы мен төмендеуінің түрліше әсері бар. Сонымен қатар ортада әр түрлі улы заттардың болуы талшық-тардың қимылдау қабілетін жояды. Бактериялардың қозғалу жылдамдығы түрліше болады. Мәселен, пішен таяқшасы секундына 10 микрон, оба вибрионы — 30 микрон, ал қозғала алатын басқа түрлері осы уақытта шамамен 2—10 микрондай қашықтыққа қозғала алады.

18.Бактериялардың көбеюі қай әдіс бойынша жүзеге асады

Бактериялардың көбеюі. Бактериялар бөліну арқылы көбейеді. Бөлшу кезінде клетканың ортасынан біртіндеп қалқанша пайда болып, клетка ішіндегі заттарды екіге бөледі  Миксобактериялардың кейбір түрлерінде бұл байқалмайды. Егер таяқша тәрізді клеткалар бөлінгенде өз ара тең екі клетка пайда болса, оны изоморфты бөліну деп, керісінше, клетка бірдей тен, екіге бөлІнбей бөліктері әр түрлі болса—гетероморфты бөліну деп атайды-. Бөлінудің соңғы түрі, ересек бактерияларда байқалады. Бактериялардың кебею жылдамдығы орта жағдайларына байланысты бо-лады. Егер Сбактерияларға қолайлы жағдай туса, олардың көбеюі де тездейді. Бактериялар үшін ортада қажетті қоректік заттар болып, жылу, ортаның реакциясы, аэробты бактериялар үшін оттегі жеткілікті болса, әрбір клетканың көбеюі 20—30 минут сайын қайталанып отырады.Сондықтан көбею жылдамдығы мен сыртқы орта жағдайының арйсында тығыз байланыс, кейде тіпті тәуелділік бар деп те айтуға болады. Сөйтіп, азғана уакыт ішінде келемі 1—2 микрондай болатын бактериядан орасан көп клеткалар түзіледі. Бактериялардың көбею жылдамдығын мына мысалдан айқын кә-руге болады.ІЕгер 20 минут сайын клетка бөлінетінін ескерсек, ол бір тәулік ішінде 72 рет қайталап 272=472-1019 клетка пайда бола-ды. Егер бір миллиард бактерия клеткасының салмағы 1 милли-грамдай болса, онда 472-1019 клетка 4720 тоннаға тең келеді.