5.Бактерия спорасының қызметі

Бактерияның споралары өте төзімді келеді және ұзақ  уақыттар бойы тіршілігін жоғалтпайды (20-30 жыл бойы, кейде одан да көп жыл). Бактерияларда жақын уақыттарға дейін жыныстык көбею белгісіз болып келді. Тек соңғы кездері жүргізілген зерттеулердің, әсіресе генетикалық талдаудың (анализдің) негізінде бактерияларда жыныстық процесстің болатындығы анықталды. Ол екі клетканың бір-бірімен тікелей түйісуінің нәтижесінде жүреді. Мұндай клеткалардың бірінен (аталықтың қызметін аткаратын, донар клеткасынан) арнайы өсінді (көпірше) пайда болады, ол арқылы аталық клетканың материалы (ДНК), реципиент-клеткасына (аталықтың қызметін атқаратын клеткаға)  өтіп құйылады. Мұны капуляциялық процесс деп атайды.

6.Жағындыны дайындау кезеңдері

Күрделі бояу әдістері әртүрлі химиялық құрамы бар бірнеше бояулармен бояу қатарын қолдану, яғни нәтижесінде бактериялық клетканың құрылымдарын ажыратуға болады.

Грам әдісімен бояу

Бояу кезеңдері.

1. Жұғын-препаратты генцианвиолетпен бояу (2 мин, фильтр қағазы арқылы);

2. Бояу сүзгі қағазын алып тастау, қалған бояуды төгу;

3. Жұғын-препаратты Люголь ертіндісімен бояу (1 мин);

4. Люголь ертіндісін төгіп тастау және 96% спирттің бірнеше тамшысын тамызу (30-40 сек, шыныны сәл қозғау);

5. Спиртті сумен жақсылап шайып тастау;

6. Сулы фуксинмен бояу (2 мин);

7. Сумен жақсылап шайып тастау, сүзгі қағазымен құрғату;

8. Жұғын-препаратты иммерсиялық жүйе көмегімен микроскоптан қарау.

Барлық бактериялар Грам әдісімен боялуы бойынша бөлінеді: грам оң сия көк-күлгін түсте және грам теріс – қызыл түсте. Осылай боялу қабілеті бактерияның химиялық құрамына байланысты. Грам оң бактериялардың жасуша қабырғасында ароматты және күкіртті аминқышқылдары жоқ, липидтер аз, ал грам теріс бактерияларда, керісінше, аталған заттар көп мөлшерде кездеседі. Сонымен қатар, грам оң бактерияларда рибонуклеин қышқылының магний тұздары бар, олар грам теріс бактерияларда жоқ. Осы заттар генцианвиолет, йодпен және ақуыздармен бірге тұрақты химиялық кешен құрайды, спиртпен түссіздендіргенде жойылмайды. Грам теріс бактерияларда бұндай кешен құралмағандықтан, спиртпен жылдам түссізденеді. Бірақ спиртпен өңдеу уақытын шектеу қажет, берілген уақыттан көп түссізденсе кешен бұзылуы мүмкін. Сондықтан келесі сулы фуксин бояу түсін қабылдайды. Ал егер берілген уақыттан аз спиртпен түссіздендірілген болса грам теріс бактерияларды ажырату қиынға соғады.

7.Қарапайым бояу әдістері

1.Жұғынды дайындау. Ол үшін майсыздандырылған әйнекше бетіне су немесе физиологиялық ерітінді тамызып, оған бактерологиялық ілмекпен зерттеу затын немесе микроб дақылын қосып араластырып, диаметрі 1,5см мөлшерде жұқалап біркелкі етіп жағып шығады. Жағынды дайындаудың басқа әдістері бар.

а)операция кезінде немесе өліктен кесіп алынған ағзам бөлшектерінен әйнекше бетіне тигізіп препарат дайындау-таңбалы жағынды мазок-отпечаток

б)қақырықтан екі әйнекшенің ортасында езіп препарат дайындау

2.Құрғату-препараттағы обьектілер фиксацияланған кезде бүрісіп қалмауы үшін қажет. Ең оптималды жағдай – ол бөлмелік температурада толық құрғатып шығу. Ал жылдамдату үшін құрғату қолданылады.

3.Фиксациялау-микробты әйнекшеге жабыстыру және оларды өлтіру үшін қажет. Өлі микроб зерттеушіге қауіпсіз және бояуды жақсы қабылдайды.