1. Инструкциясы: Барлық сұрақтарға толығымен жауап жазыңыз.

Мобилді телефонды қолдануға рұқсат етілмейді. Жауаптарыңызды анық және нақты жазыңыздар

Емтихан билеті №_22_

1. Сандық сигналдар ағының уақытша бірігуін түсіндіріңіз Жауапқа берілетін уақыт 35 мин. Берілген сұрақтарға дұрыс толық дұрыс жауап берсеңіз 10 балл.

Сандық сигналдарға жататындар: телеграфты сигналдар, деректерді тарату сигналдары, сандық тарату жүйесінің сигналдары және т.б.

Телеграфты сигнал өзінің бастапқы түріндегі тік бұрышты импульсті тізбектілікті формада бір полярлықты болып келеді. Дегенмен де телеграфты сигнал мен деректерді тарату сандық сигнлдар деректерінің жеке жағдайы болғандықтан ары қарай тек қана сандық сигналдар туралы айтамыз.

Сандық деректерді тарату тәжірибесінде бір өлшемді және көп өлшемді сигналдар қолданылады.

Сандың сигналға телеграфтық сигнал және комтіью тер өндіретін дерек беру сигналы жатады. Көптеген сигналдар сандық сигналдарға жатпайды. Олар — ака- логты немесе цздіксіз сигналдар. Аналогты сигналдар- ды сандық сигнал ретінде көрсетуге бола ма? Аналогты сигналды түрлендіру арқылы сандық сигналды алуға болады. Сандық сигналды алу үшін үш операция: дис- креттеу, кванттау және кодтау орындалады.

Дискреттеу

Аналогты үздіксіз сигналды уақыт (1-сурет), амплитуда (.2-сурет), уақыт және амплитуда арқылы (6.3-сурет), дискреттеу жолымен аламыз. Уақыт бо- йынша үздіксіз қисық сызықты өзгерісін емес, оның бір белгілі уақыт аралығындағы (Тд) амплитудалық мәндеріне сәйкес келетін санау нүктелерін қарас- тырамыз. Сонымен, біз үздіксіз процесті ондық сан тізбегі түрінде бейнелейміз. Бүл процесті цздіксіз сиг- налдарды дискреттеу деп атайды.

Ү

6.1-сурет. Сигналды 6.2-сурет. Сигналды

уацыт арцылы дискреттеу амплитуда арцылы

дискреттеу

здіксіз сигналдың санау нүктелерін белгілегенде жиілігін дүрыс таңдап алу керек, себебі сигналдардың жылдам озгерістерін байқау қажет, әйтпесе сигналды санау нүктелері арқылы қалпына келтіргенде хабардың бір бөлігі жоғалып қалуы және қалпына келтірілген сигналдың түрі бастапқы түрінен айырмашылықта

Бір өлшемді сандық сигналдар

Бір өлшемді сигналдар кеңістігі бұл- тіке, тура сызық

Сурет 1 Бір өлшемді сигналдар кеңістікгігінің мысалы

Егер уақыттың тактылы кезеңінде бір өлшемді сигналдың лездік мәнін өлшесек онда сигнал проекциясы кернеу осі немесе тоқтармен бірге сәйкес келіп ансамблмен (кенңістіктік) бір өлшемдік сигналға түседі.

2. Сандық тарату жүйесінің иерархиясы - синхронды сандық иерархия – SDH (SYNCHRONOUS DIGITAL HIERARCHY) сатысын салыңыз

Жауапқа берілетін уақыт 45 мин. Берілген сұрақтарға дұрыс толық дұрыс жауап берсеңіз 15 балл.

Синхронды сандық иеарахия сандық тарату жүйелерінің қазіргі кездегі телекоммуникация этабы дамуы кезінде бірнеше артықшылықтарымен ерекшеленеді.

SDH сигналдары құрылымын сипаттайтын халықаралық стандарттардың жақсы өңделуі әртүрлі өндірушілер қондырғыларын бірігуді қамтамасыз етеді. Бұл әртүрлі желінің операторларын өзара әсерлесуін проблемасыз шешуді жүзеге асырады.

SDH-нің негізгі сиаттамалары.

SDH технологиясы ITU-T (G.702, G.703, G.704, G.707, G.708, G.709, G.773, G.774, G.782, G.783, G.784, G.957, G.958, Q.811, Q.812), ETSI (ETS 300 147) ұсынымдарымен сипатталады. Мысалы, Солтүстік Америкалық синхронды сандық иерархиясы ANSI (American National Standards Institute) Американдық стандарттардың ұлттық интститутымен SONET стандарттары жүйесіне бағынады.

SDH сигналдары құрылымын қарастырайық.

Бұл STM-N синхронды транспортты модуль, мұндағы N сол SDH деңгейімен анықталады. Қазіргі кезде STM-1, STM-4, STM-16 және STM-64 жүйелері кеңінен қолданылады. Жүйелер 4-ке бөліне алатындай тұрғызылатындығын білу қиын емес. Олай болса, келесі 1.1—ші кестедегідей жылдамдықтар иерархиясы қалыптасқан.

Кесте 1.1 Сандық синхронды иерархия

Модуль деңгейі	Жылдамдық кбит/с
STM-1	155 520
STM-4	622 080
STM-16	2 488 320
STM-64	2 488 320

Базалы деңгейі STM-1 болып табылады. Ол өзінің циклы 125 мкс қайталау периодымен сипатталады.

Қазіргі заманғы электробайланыс жүйесінің негізінде сандық тарату жүйелерін пайдалануға негізделген цифрлық біріншілік желіні қолдану жатыр.

Заманға сай сандық біріншілік желі үш технологиялар негізінде құрылуы мүмкін: PDH (Plesiochronous Digital Hierarchy-Плезиохронды сандық иерархия), SDH (Synchronous Digital Hierarсhy-Синхронды сандық иерархия) және (1.1-сурет) ATM.

3.«Телекоммуникациялы байланыс желілері» зертханалық кешенінде зертханалық практикумға тапсырма: Талшықты-оптикалық кабельдің өткізу жолағын өлшеу.

Жауапқа берілетін уақыт 40. Есепті толық дұрыс шешсеңіз 15 бал

Барлығы: ________ баллов

Оқытушы қолы: ____________________________