Лекция №1
1.Қозғалыстың классикалық заңдарын орнату үшін қанша уақыт қажет болды?
А. 100 жыл В. 250 жыл С. 1000 жыл
Д. 500 жыл
2.Ғылым тарихының міндеттері:
А. Танымның даму процесін зерттеу
В. Ғалымдардың өмірі мен ғылыми қызметтерін оқып-үйрену
С. Тарихшылар даярлау
Д. Тарихи материалдарды оқып-үйрену
3. Танымның даму процесін зерттеумен айналысатын ғылым
А. Философия В. Ғылым тарихы С. Жаратылыстану Д. Тарих
4. Физикалық ғылымның дамуын зерттеумен айналысатын ғылым
А.Физика тарихы В.Ғылым тарихы
С. Жаратылыстану тарихы Д. Техника тарихы
5.Ғылымның негізгі міндеті неде?
А. Белгілі сала бойынша заңдарды ашу
В. Зерттелетін мәселенің мән-жайын зерттеу
С. Қолданыстағы заңдылықтарды зерттеу
Д. Табиғат құбылыстарын сипаттау
6. Ядролық знергетиканың қажеттіліктері
А. Изотоптарды ыдыратуға арналған арнайы құрылғылар жасау
В. Реакторлар мен үдеткіштер соғу
С. Қымбат бағалы физикалық құралдар жасау
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
7. Ғылым тарихын білу...
А. ғылымға деген сүйіспеншілік пен құрметті тәрбиелейді
В. Физиканы мектепте оқыту барысында догматизм мен формализммен күресуге көмектеседі
С. ғылыми және мәдениеттік ой-өрісін кеңейтеді
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
8. Физика тарихын зерттеу... себін тигізеді
А. оқушының ғылыми деңгейін көтеруге
В. оқушының кәсіби деңгейін көтеруге
С. дұрыс көзқарасты қалыптастыруға
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
9. Физика тарихы ... тығыз байланысты
А.Физикамен В.Астономиямен С.Тарихпен
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
10. Физика тарихын оқу барысында қарастырылмайтын мәселелер
А. Физикалық заңдардың мазмұны және қорытылуы
В. Физиканың философиядан бөлінуі
С. Ғалымдардың ғылыми көзқарастары
Д. Тарихи физикалық тәжірибелер.
11. Физика тарихының даму кезеңдері
А. Физиканың пайда болуы; Ежелгі физика; Классикалық физиканың негізгі бағыттарының дамуы.
В. Физиканың пайда болуы; Классикалық физиканың негізгі бағыттарының дамуы. ХХ ғасырда физикадағы ғылыми революцияның негізгі бағыттары.
С. Классикалық физиканың негізгі бағыттарының дамуы; Математикалық және эксперименталдық әдістердің пайда болуы; Ежелгі физика.
Д. Физиканың пайда болуы; Классикалық физиканың негізгі бағыттарының дамуы; ХVІІІ ғасырдағы ғылыми революцияның аяқталуы.
12. Физика және астрономияның тығыз байланыста екенін дәлелдейтін ғылым.
А. Астрология В.Астрофизика С. Аспан механикасы
Д. Дұрыс жауабы жоқ.
Лекция №2
1. Күн көріс куресіндегі адамның ашқан керемет жетістігі
А. Таяқ пен тастарды қолдану
В. Аспан денелерін зерттеу
С. От жаға және пайдалана білу
Д. Өсімдіктер мен жануарларды зерттеу
2. Келешек ғылымның бастапқы фоны
А. Табиғат туралы жинақталған білім және тәжірибелік дағдылар.
В. Табиғат туралы діни көзқарастар
С. Метеорологиялық құбылыстар туралы білім.
Д. Қозғалыстар және күштер туралы білім.
3. Бірінші қоныстар, қалалар, мемлекеттер қай жерде пайда болды?
А. Оңтүстік Африкада В. Солтүтік Африкада
С. Оңтүстік Америкада Д. Солтүстік Америкада
4. Бірінші күнтізбелер қай жерде пайда болды?
А. Вавилонда В. Италияда С. Қытайда Д. Египетте
5. Ғылымның нақты мекені болып ... есептелінеді.
А. Ежелгі Қытай В. Ежелгі Грекия С. Италия Д. Дұрыс жауабы жоқ
6. Бірінші ғалымдарды қалай атаған?
А.Философтар В.Астрономдар С.Тарихшылар Д.Жаратылысты зерттеушілер
7. Грек ғылымының іргетасын қалаған ғалым
А. Пифагор В. Платон С. Аристотель Д. Фалес Милецкий
8. Грек ғылымының негізін қалаушылардың идеялары
А. Материалық әлем идеясы
В. Әлемнің мәңгілігі және жасанды емес идеясы
С. Диалектикалық даму идеясы
Д. Барлық жауаптар дұрыс
9. Философиядағы идеалистік ілімнің өкілі
А. Пифагор В. Аристотель С. Фалес Д. Демокрит
10. «Апейрон» дегеніміз не?
А. Алланың күші
В. Заттардың материалистік негізі
С. Әлем туралы діни көзқарас
Д. Идеалистік бағыт
11. Ғылым тарихындағы және философиядағы мифтік тұлға.
А. Архимед В. Платон С. Ньютон Д. Пифагор
12. Пифагор философиясының негізі
А. Сандардың ерекше күші туралы ілім.
В. Жердің шартәріздесекендігі туралы ілім.
С. Материяның мәнгіліктілігі туралы ілім.
Д. Әлемнің ғылыми бейнесі туралы ілімі
13. Эмпидоклдың төрт материалдық элементтерін атаңыз.
А. От, ауа, су, жер
В. Жер,«апейрон», от, су
С. Тау, ауа, от, су
Д. Ауа, құм, су, от.
14. Физикада сақталу заңдарының негізін кім қалады?
А. Демокрит В. Эмпидокл С. Аримед Д. Фалес
15. Б.д.д. V ғасырдағы грек ғылымының орталығы.
А. Сицилия В. Рим С. Афины Д. Акрагант
16. «Атом және таза кеңістіктен басқа ештеңе жоқ, қалғанның барлығы тек ойша дүние» - бұл кімнің принципі?
А. Эмпидокл В. Демокрит С. Платон Д. Ливкипп
17. Аристотельдің ұзтазы
А. Платон В. Демокрит С. Фалес Д. Эмпидокл
18. Аристотель туылған қала.
А. Афины В. Сиракуз С. Пелле Д. Стагир
19. Аристотелдің әкесінің аты
А. Никомах В. Филлип С. Александр Д. Аминта
20. Әлемнің геоцетрлік жүйесін және әлем кеңістігінің шектеулілігі концепциясын қабылдаған ежелгі заманның белгілі ғалымы.
А. Аристотель. В. Архимед С. Демокрит Д. Платон
21. Архтмед қай қалада туылған?
А. Афина В. Стагир С. Пелле Д. Сиракуз
22. Архимедтің маңызды ғылыми жетістіктері
А. Рычаг принципі В. Ауырлық орталығы туралы ілім
С. Архимед заңы Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
23. Ғылым адамдарының арасында соғыстан бірінші зардап шеккен кім?
А. Аристотель В. Архимед С. Галилей Д. Коперник
24. «Катоптрика» шығармасының авторы
А. Галилей В. Анаксимен С. Архимед Д. Аристотель
25 Архимедтің жазған шығармаларын атаңыз
А. Псаммит В. Диоптрика С. Жүзіп жүрген денелер туралы
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
Лекция №3
1. Рим империясының құлдырау процесі және Батыс Европаның феодализмге өтуі мынандай жағдайларда өтті
А. Тайпалар арасындағы идеологиялық күрестер
В. Тайпалар арасындағы бейбітшіл келісімдер
С. Тайпалар және халықтар арасындағы әскери қақтығыстар мен қозғалыстар.
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
2. VІІ ғ. Арабиялық түбекте қандай маңызды тарихи құбылыс болды?
А. Құл иенушілік Рим империясының құлдырауы.
В. Жаңа феодал мемлекеттерінің пайда болуы
С. Жаңа діннің – исламның пайда болуы.
Д. Жауаптар дұрыс емес
3. Мына кезеңдерде Шығысқа ғылым дамуында жетекші роль берілген еді
А. ІV- VІ ғғ; В. VІІ –ХІ ғғ; С. Х-ХІІ ғғ; Д. ХІ-ХVғғ.
4. Европадағы дамыған феодализмның кезеңі
А. VІІ –ХІ ғғ.; В. ІV- VІ ғғ; С. Х-ХІІ ғғ; Д. ХІ-ХVғғ .
5. Ортағасырлық ғылымның хронологиялық кезеңдері
А. Ғылымның Шығыста даму кезеңі (VІІ –ХІ вв.)
В. Европалық феодалдық ғылымның даму кезеңі (ХІ-ХVвв.)
С. Тәжірибелік жаратылыстанудың пайда болу кезеңі (ХVғ.соңы - ХVІІ ғ. бірінші жартысы)
Д. Барлық жауаптар дұрыс
6.Араб халифатының астанасы
А. Хорезм В. Рим С. Афины Д. Багдад
7. Аль-Хорезми трактаттарының аудармалары қай ғасырда пайда болды?
А. ХVІІ ғ. В. ХVІ ғ. С. ХV ғ. Д. ХVІІІ ғ.
8. Металл тығыздығын «конус тәрізді құрал» көмегімен дәл анықтаған ортағасырлық Шығыс ғалымы.
А. Аль-Бируни В. Аль-Хорезми С. Аль-Хазани Д. Аль-Джабар.
9. Аль-Берунидің негізгі ғылыми еңбектері
А. Қатты денелердің тығыздығын анықтау
В. Астрономиялық бақылаулар
С. Географиялық өлшеулер.
Д. Барлық жауаптар дұрыс
10. Европаның қай елдерінде бірінші университеттер пайда болды?
А. Испания, Италия, Англия.
В. Испания, Франция, Польша.
С. Англия, Германия, Швейцария
Д. Барлық жауаптар дұрыс
11. Коперниктің, Ньютонның, Ломоносовтың ғылыми тілі?
А. Латын В. Ағылшын С. Орыс Д. Барлық жауаптар дұрыс
12. Орта ғасырдағы техниканың даму көрсеткіштері
А. Компас В. Механикалық сағат С. Көзілдірік Д. Барлық жауаптар дұрыс
13. Хорезми еңбектерімен Европа қай ғасырда таныс болды?
А. ХІІ в. В. ХІ в. С. Х в. Д. ХІІІ в.
14. Роджер Бэкон деген кім?
А. Беделді діни қырметкер В. Ғалым, танымалы монах.
С. Өнертапқыш Д. Астроном.
15. Оптикадан «Перспектива» кітабінің авторы
А. Вителло В. Р.Бэкон С. Фома Аквинский Д. Гуттенберг
16. И.Гуттенберг қай жылы кітап бастуды ойлап тапты?
А. В 1450 г. В. В 1440 г. С. В 1472 г. Д. В 1415 г.
Лекция №4
1. Қай жылдары Ф.Маргеллан жер шарын айнала саяхат жасаған?
А. 1519-1522 жж. В. 1619-1622 жж. С. 1590-1593 жж. Д. 1502-1505 жж.
2. Микеланжело, Леонардо да Винчи, Рафаэль – олар кім?
А. Ғалымдар В. Діни реформаторлар
С. Ұлы гуманисттер Д. Италиандық суретшілер
3. ХV ғасырдың екінші жартысындағы ғалымдарды атаңыз
А. Гвидо Убальдо, Порта
В. Николай Кузанский, Тарталья, Кардано
С. Рамус, Коммандино,Телезий
Д. Барлық жауаптар дұрыс.
4. Атақты «Джаконда» қай жерде жазылған?
А. Римде В. Флоренцияда С. Миланда Д. Парижде
5. Леонардо мұрасын кім талдаған және жоғары бағалаған?
А. Васко де Гама В. Профессор Вентури
С. Николай Кузанский Д. Гвидо Убальдо
6. Геоцентрлік қөзқарас неге негізделген?
А. Жұлдыздардың Жерді тәуліктік айналуына
В. Күннің шығуы мен батуын бақылауға
С. Ұзақ мерзімдік жалпы адамзаттық тәжірибеге
Д. Барлық жауаптар дұрыс.
7. Н.Коперниктің шығармасы неше кітаптан тұрады?
А. Екі В.Жеті С. Алты Д. Төрт
8. Н.Коперниктің негізгі идеясы
А. Күн жүйесінің қарапайым моделін түзу
В. Күннің шығу және бату кестесін түзу
С. Қозғалыстың салыстырмалық териясын жасау
Д. Барлық жауаптар дұрыс.
9. Салыстырмалылықтың классикалық принципін кім тағайындады?
А. Г.Галилей В. Н.Коперник С.И.Кеплер Д. А.Эйнштейн
10. Джордано Бруно кім болған?
А. Дарынды шешен және дәріскер В. Жазушы
С. Ғалым Д. Барлық жауаптар дұрыс.
11. Бруноның нағыз аты
А. Джордано В. Филиппе С. Леонардо Д. Иоганн
12. Мучениго деген кім және оның Дж. Бруноға қандай қатысы бар?
А. Дж.Бруноның пікірлесі
В. Дж. Бруномен бірге жұмыс істеген Прага университетінің профессоры
С. Дж. Бруноны жұмысқа шақырған Венециялық дворян
Д. Барлық жауаптар дұрыс.
13. Дж.Бруно ескерткіші қай қалада орналасқан?
А. Римде В. Нолде С. Парижде Д. Миланда
14. И.Кеплердің бірінші ғылыми еңбегі
А. Жаңа астрономия В. Вителлоға қосымша
С. Космографиялық құпия Д. Диоптрика
15. И.Кеплердің «Жаңа астрономия» кітабі қай жерде және қашан шықты?
А. 1609 ж., Прагада В. 1616 ж., Венгрияда
С. 1600 ж., Вейлде Д. Барлық жауаптар дұрыс емес
16. И.Кеплердің «Әлем гармониясы» кітабі неге арналған?
А. Дүрбінің ойлап табуына
В. Телескоп құрылымын бейнелеуге
С. Марс және Сатурн серіктерінің ашылуына
Д. Планеталар қозғалысының үшінші заңына.
17. «Екі әлем диологы туралы – Птолемейлік және Коперниктік» шығармасының авторы кім?
А. И.Кеплер В. Т.Браге С. Н.Коперник Д. Г.Галилей
18. Г.Галелейдің өзінің ғылыми көзқарастарынан бас тартуы қашан болды?
А. 22 маусым 1633 ж. В. 22 маусым 1638 ж.
С. 15 мамыр 1641 ж. Д. 1 қаңтар 1642 ж.
19. Г.Галилея шәкірттері
А. Торричелли және Вивиани В. Торричелли және Кеплер
С. Вивиани және Кеплер Д. Барлық жауаптар дұрыс емес.
20. Г.Галилей қашан қайтыс болды?
А. 10 қаңтар 1653 ж. В. 8 қаңтар 1642 ж.
С. 15 желтоқсан 1646 ж. Д. 15 желтоқсан 1650 ж
Лекция №5
1. Френсис Бэкон – ол кім?
А. Галилейдің замандасы В. Мемлекеттік қызметкер
С. Философ Д. Барлық жауаптар дұрыс
2. 1620 ж «Жаңа Органон» шығармасын кім жазған?
А. Р.Декарт В. Г.Галилей С. Ф.Бэкон Д. Дұрыс жауабы жоқ
3. Алғашқы рет жаратылыстану ғылымына қызығушылар үйірмесі қайда ұйымдастырылған?
А. Римде В. Лондонде С. Миланда Д. Парижде.
4. Париждік ғылым академиясын тағайындау туралы өкімге қол қойылған күн.
А. 28 қаңтар 1724 ж. В. 25 қаңтар 1725 ж.
С. 20 ақпан 1923 ж. Д. 20 наурыз 1730 ж.
5. Адам-журнал, ғалымдардың хат арқылы хабарласуын ұйымдастырушы
А. Бэкон В. Мерсенн С. Галилей Д. Дұрыс жауабы жоқ.
6. Бірінші ғылыми журналдар қай жылы шықты?
А. 1652 ж. В. 1665 ж. С. 1612 ж. Д. 1670 ж.
7. ХVІІ ғ. физиканың негізгі проблемасы
А. Ғылыми зерттеу әдістерін табу В. Математикалық әдістерді қолдану
С. Қозғалыс заңдарын анықтау Д. Дұрыс жауабы жоқ
8. Р.Декарттың 1664 ж жазған шығармасы
А. Жаға органон В. Ұлы өрлеу
С. Философия бастамасы Д. Дұрыс жауабы жоқ.
9. Әлемнің гелиоцентрлік жүйесінің негізін қалаушылар
А. Дж.Бруно В. Н.Коперник С. И.Кеплер Д. Барлық жауаптар дұрыс
10. Аристотельдің қандай көзқарасын Галелей теріске шығарды?
А. Дененің түсу жылдамдығы массаға тәуелді емес
В. Дененің түсу жылдамдығы массаға пропорционал
С. Дененің жылдамдығына ауа кедергісі әсер етеді
Д. Дененіңжылдамдығы оның түсу уақытына пропорционал.
11. Г.Галилейдің ашқан жаңалықтары
А. Горизантал лақтырылған дененің қозғалу траекториясын анықтады
В. Бірқалыпты үдемелі қозғалыс заңы С. Күштер әсерінің тәуелсіздік заңы
Д. Барлық жауаптар дұрыс
12. Э.Торричелли физика тарихына ... адам ретінде енді
А. ауасыз кеңістіктің бар екендігін көрсеткен
В. параболаға жанама сызу әдісін ойлап тапқан
С. атмосфералық қысымның бар екенін дәлелдеген
Д. Барлық жауаптар дұрыс
13. Математик, философ Б,Паскальдің физикалық жаңалықтарды ашуы
А. Гидравликалық престің теориясы В. Паскаль заңы
С. Қатынас ыдыстар заңы Д. Барлық жауаптар дұрыс
14. Голланд философы Спиноза нені жасап шыңаратын?
А. Астрономиялық телескоптарды В. Оптикалық шыныларды
С. Ауа насосы Д. Микроскоптар
15. ХVІІ ғ. голланд ғалымдары
А. Левенгук, Снелиус, Паскаль
В. Спиноза, Гильберд, Декарт
С. Снелиус, Спиноза, Левенгук
Д. Торричелли, Спиноза, Гилберт.
16. Электр және магнитизм саласының зерттеушісі У.Гильберт кім болып істеген?
А. Оптикалық шынылар жасап шығарушы
В. Кеме соғу инженері
С. Шіркеу қызметкері
Д. Ағылшын патшайымының дәрігері
17. Ауа насосын кім алғаш рет жасаған?
А. О.Герике В. У.Гильберт С. Р.Бойль Д. Э.Торричелли
18. Гюйгенстің толкындық оптикадан бірінші ғылыми шығармасы
А. «Жарық туралы трактат» В. «Диоптрика»
С. «Түстерге қатысты тәжірибелер мен ойлар»
Д. Барлық жауаптар дұрыс
19. Сатурнның сақиналары мен серіктерін кім ашты?
А. Г.Галилей В. И.Кеплер С. Э.Галлей Д. Х.Гюйгенс.
20. Ұлы Ньютонның туылған күні
А. 21 желтоқсан 1645 В. 22 желтоқсан 1645 г.
С. 20 желтоқсан1634 г. Д. 25 желтоқсан 1643 г.
21. И.Ньютонның қайсы кітабі 1704 ж шықты?
А. «Оптика»
В. «Табиғи философияның математикалық бастамалары»
С. «Апокалипсис» Д. «Хронология»
22. Қай жылы И.Ньютон Лондондағы Ақша сарайдың директоры болды?
А. 1689 ж. В. 1688 ж. С. 1695 ж. Д. 1699 ж.
23. И.Ньютонның «Табиғи философияның математикалық бастамалары» атты белгілі еңбегі неге арналған?
А. Классикалық физиканың негіздеріне
В. И.Ньютонның математикалық идеяларына
С. Философия мен жаратылыстанудың өзара қатынасына
Д. Барлық жауаптар дұрыс
24. Ғылымның алтын қорына кірген И.Ньютонның кітабі
А. «Табиғи философияның математикалық бастамалары»
В. «Механика немесе қозғалыс туралы ғылым»
С. «Оптика» Д. Барлық жауаптар дұрыс
Лекция №6
1. ХVІІІ ғ. ірі оқиғаларды атаңыз
А. Англиядағы кәсіптік өндірістегі төңкеріліс
В. Жаңа тәуелсіз мемлекет АҚШ пайда болуы
С. Ұлы француз революциясы
Д. Барлық жауаптар дұрыс
2. Бірінші жіп иіретін машинаны кім ойлап тапты?
А. Эмилия дю Шатлэ В. Джеймс Уатт С. Джон Уайятт
Д. Дұрыс жауабы жоқ
3. Бірінші бу машинасын кім ойлап тапты?
А. Джеймс Уатт В. Джон Уайятт С. Эмилия дю Шатлэ
Д. Дұрыс жауабы жоқ
4. Ұлы математик және жаратылыстанушы Эйлердің атын атаңыз
А. Даниил В. Леонард С. Джеймс Д. Джон.
5. «Гидравлика» кітабының авторы
А. Бильфингер В. Эйлер С. Крафт Д. Бернулли
6. Араласқан ыстық және суық сулардың температурасын анықтауға арналған бірінші калориметриялық формулалардың бірін кім жазған?
А. Крафт В. Бильфингер С. Бернулли Д. Герман.
7. Петербург ғылым академиясының «Комментарий» журналы қай жылдан бастап жарияланды?
А. 1722 ж. В. 1728 ж. С. 1730 ж. Д. 1720 ж.
8. М.Ломоносов шет елде неше жыл оқып келді?
А. 3 В. 6 С. 5 Д. 1
9. Лагранж теңдеуі ... қолданылады.
А. атомдық физикада В. термодинамикада
С. электродинамикада Д. Барлық жауаптар дұрыс
10. Фаренгейт қай елде өмір сүріп жұмыс істеген?
А. Польшада В. Германияда С. Англияда Д. Испанияда
11. Швед астрономы Цельсидің термометрі қай жылы пайда болды?
А. 1732 ж. В. 1750 ж. С. 1742 ж. Д. 1725 г.
12. Термометр негізінде қанда йфизмкалық құбылыс жатыр?
А. Денелердің жылулық ұлғаюы
В. Бөлшектердің бейтарап қозғалуы
С. Сұйықтардың аққыштығы
Д. Барлық жауапары дұрыс
13. М.Ломоносовтың ілімі бойынша жарық дегеніміз не?
А. Эфирдің толқындық қозғалысы
В. Электромагниттік толқын
С. Денелердің химиялық құрылысымен байланысты құбылыса
Д. Дұрыс жауап жоқ
14. Қай ғасырда түрлі жарық көздерінің жарық күшін өлшей бастаған (фотометрияның дамуы)?
А. ХVІІІ ғ. В. ХVІІ ғ. С. ХІХ ғ. Д. ХVІ ғ.
15. Фотометрияның негізін қалаушылар
А. Бугер, Лагранж В. Ламберт, Эйлер
С. Бугер, Ламберт Д. Эйлер, Лагранж
16. 1670 жылы шыққан «Фотометрия» кітабын кім жазған?
А. Ламберт В. Бугер С. Гюйгенс Д. Лагранж
17. «Оптикалық трактатта» Бугер қандай фотометриялық түсініктерді енгізді?
А. «Жарқырау» В. «Жарық ағыны»
С. «Жарықтану» Д. Барлық жауаптар дұрыс
18. «Электр» терминін кім енгізді?
А. Гильберт В. Уолл С. Ломоносов Д. Рихман
19. Бірінші электр тәжірибелері ... өткізілген
А. жеке үйлерде
В. көпшілік салондарда және патша сарайларында
С. Ғылыми қоғам отырыстарында
Д. Барлық жауаптар дұрыс
20. Ресейде электр жайлы жариялымдардың авторы кім?
А. Ломоносов В. Рихман С. Гильберт Д. Ньютон
21. Айналмалы таразы - сезімтал құралды кім және қай жылы құрастырды?
А. Кавендиш, 1770 ж. В. Рихман, 1772 ж.
С. Кулон, 1784 ж. Д. Эпинус, 1759 ж.
Лекция №7
1. «Механика туралы трактатты» кім жазған?
А. Луи Пуансо В. С.Пуассон С. П.Л.Чебышев Д. Д.М.Ляпунов
2. Неміс математигі К.Ф.Гаусс усынған теориялық механика әдісі
А. Кіші квадраттар әдісі
В. Сипаттамалық функцияны табу әдісі
С. Оптика-механикалық аналогиялар әдісі
Д. Дұрыс жауабы жоқ
3. Т.Юнг толқындық оптика бойынша қандай құбылыстарды зерттеген?
А. Интерференция және дифракция
В. Интерференция және поляризация
С. Дифракция және поляризация
Д. Дифракция және дисперсия
4. Т.Юнгтың негізгі еңбегі қалай аталады (1807 г.)?
А. «Динамикадағы жалпы әдіс жайлы»
В. «Көздің көру процесін бақылау»
С. «Сәулелер жүйесінің теориясы»
Д. «Табиғи философиясынан лекциялар»
5. Т.Юнг «Британ энциклопедиясы» журналына неше мақала жазған?
А. 30 В. 90 С. 10 Д. 60
6. «Жарық поляризациясы» терминін оптикаға кім еңгізген?
А. Гюйгенс В. Малюс С. Т.Юнг Д. Френель
7. Френель ... негізін қалаушы
А. геометриялық оптиканың
В. классикалық механиканың
С. молекула-кинетикалық теориясының
Д. классикалық толқындық теориясының
8. Фраунгофердің ашқан жаңалығы
А. «Фраунгофер сызықтары»
В. Параллель сәулелердегі дифракция
С. Дифракциялық тор ойлап табу
Д. Барлық жауаптар дұрыс
9. Тістік барабанды қолданып өткізілген тәжірибелер нәтижесінде 1949 ж Физо жарық жылдамдығын нешке тең деп алды?
А. 310000 км/с В. 312000 км/с С. 313000 км/с Д. 315000 км/с
10. Электроскоп жапырақшалары қандай материалдан жасалған?
А. Папирос қағазынан В. Саманнан
С. Алтын қаңылтырдан Д. Барлық жауаптар дұрыс
11. Электрофор машинасын кім ойлап тапқан?
А. Гальвани В. Вольта С. Петров Д. Эрстед
12. Ғылымда электр жайлы революциялық төңкеріліс қашан болды?
А. ХVІІІ ғ. соңында В. ХVІІІ ғ. басында
С. ХІХ ғ. басында Д. ХVІІІ ғ ортасында
13. «Жануарларда электр» бар екендігі жайлы қорытынды жасаған ғалым
А. Био В. Вольта С. Гальвани Д. Савар
14. Вольтов бағанасы деген не?
А. Электр тогының бірінші жасалған көзі
В. Электр тогының тұйықталған тізбегі
С. «Жануарлардағы электр» көзі
Д. Дұрыс жауабы жоқ
15. Эрстедтің ашқан жаңалығы
А. Ток өтіп жатқан өткізгіш айналасында магнит өрісі пайда болатындығын байқаған.
В. Магнит тілшелерін ашты
С. Токтың магнит полюсіне әсер ету заңын ашты
Д. Барлық жауаптар дұрыс
16. Физиканың жаңа саласын «Электродинамика» деп атаған ғалым
А. Максвелл В. Эрстед С. Вольта Д. Ампер
17. А.Ампер ... айналысқан
А. оқытушылықпен
В. электродинамикамен
С. ғылымдарды классификациялаумен
Д. Барлық жауаптар дұрыс
18. «Термоэлектрлікті» кім ашқан?
А. Т.Зеебек В. Д.Генри С. М.Фарадей Д. Х.К.Эрстед
19. Бірінші электр қозғалтқыш қашан іске қосылған?
А. 1821 ж. В. 1813 ж. С. 1825 ж. Д. 1815 ж.
20. М.Фарадейдің негізгі еңбегі қалай аталады?
А. «Электрлік конфликттің магнит тілшесімен әсерлесуіне қатысты тәжірибелер»
В. Тек тәжірибеден шығарылған электромагниттік құбылыстар теориясы»
С. «Электр бойынша экспериментальдық зерттеулер»
Д. Барлық жауаптар дұрыс
21. Магнит өрісін күш сызықтары кескіндеу әдісін кім енгізген?
А. М.Фарадей В. А.Ампер С. А.Вольта Д. Л.Гальвани
22. Материяның жаңа формасы – өріс, қай ғалымның атымен байнысты?
А. М.Фарадей В. А.Ампер С. Дж.Максвелл Д. Л.Гальвани
Лекция №8
1. Дененің жылулық сипаттамаларын атаңыздар
А. Меншікті жылусыйымдылық В. Ұлғаю коэффициенті
С. Жылуөткізгіштік Д. Барлық жауаптар дұрыс
2. Жылу өткізгіштіктің математикалық теориясы мазмұндалған Ж.Фурье жұмысы
А. «Жылудық аналитикалық теориясы»
В. «Оттың қозғағыш күші жайлы ойлар»
С. «Анналы» Д. Барлық жауаптар дұрыс
3. Ғалымдардан кім теплород теориясын қолдаған?
А. Б.Клапейрон В. Ж.Фурье С. С.Карно Д. Барлық жауаптар дұрыс
4. С.Карно қайдай ауырудан қайтыс болды
А. Холера В. Чума С. Туберкулез Д. Инфаркт
5. Термодинамикаға С.Карно қандай әдісті енгізді?
А. Таралу әдісі В. Циклдер әдісі
С. Диаграммалар әдісі Д. Квадраттар әдісі
6. Трипос деген не?
А. Ғылыми зерттеулерге арналған мекемелер
В. Физикалық прибор
С. Ғылыми дәреже ізденушілері үшін емтихан
Д. Лабораториядагы қосымша бөлме
7. ХІХ ғ. ортасында ғылымның дамуана не итермеледі?
А. Өндірістің қарқын дамуы
В. Темір жолдардың соғылуы
С. Кемеде және ауада жүзудің пайда болуы
Д. Барлық жауаптар дұрыс
8. Физикалық зерттеулердің ұжымдық әдістерін ұйымдастырудың жаңа формасы
А. Физикалық лабораториялыр
В. Оқу орындары
С. Діни семинариялар
Д. Дұрыс жауап жоқ
9. Алғашқы зерттеу лабораториясы қайда пайда болды және оны кім ашты?
А. Страсбург университетінде, Кундт
В. Геттинген университетінде, В.Вебер
С. Массачусид институтінде, Э.С.Пикерген
Д. Сорбон, профессор Жамен
10. Ресейде бірінші физикалық лабораториясын кім ұйымдастырды, қай жылы?
А. В.П.Авенариус, 1870 ж. В. Д.А.Лачинов, 1867 ж.
С. Ф.Ф.Петрушевский, 1865 ж. Д. А.Г.Столетов, 1870 ж.
11. Эфир деген не?
А. Жарық толқындары таралатын гипотикалық орта
В. Тез оталатын зат
С. Радилтолқындардың таралу процесі
Д. Барлық жауаптар дұрыс
12. Өрістің электромагниттік теориясын тағайындап, кім оптиканы электромагнитизммен біріктерді?
А. Кавендиш В. Фарадей С. Гельгольц Д. Максвелл
13. Максвелдің бірінші еңбектері
А. «Серпімді денелердің тепе-теңдігі туралы» В. «Түстер бойынша тәжірибелер»
С. «Фарадейдің күш сызықтары туралы» Д. Барлық жауаптар дұрыс
14. Максвелдің бас еңбегі «Электр бойынша трактат» қашан шыққан?
А. 1879 ж. В. 1884 ж. С. 1860 ж. Д. 1873 ж.
15. Табиғатты тану процесін жаңа, жоғары сатыға көтерген Маквелдің электродтнамикасы қалай аталады?
А. Максвелл электродинамикасы
В. Электромагниттік өріс теориясы
С. Максвелл теориясы
Д. Барлық жауаптар дұрыс
16. Өмірінің соңында Маквелл қандай ауыруға шалдықты?
А. Рак В. Туберкулез С. Холера Д. Чума
17. Электромагниттік өріске бірінші анықтама берілген Максвелдің еңбегі қалай аталады?
А. «Фарадейдің күштік сызықтар туралы»
В. «Жарықтың динамикалық теориясы»
С. «Түстер бойынша тәжірибелер»
Д. «Электр және магнитизм бойынша трактат»
18. Г.Герц кімнің шәкірті болған?
А. Максвеллдің В. Гельмгольцтің С. Кирхгофтың Д. Вебердің
19. «Электр күшінің сәулелері туралы» Г.Герцтің жұмысы неге арналған?
А. Электромагниттік толқындардың таралуы, поляризациясы, шағылуы және сынуы
В. Антеналардың толқын шығару теориясы
С. Атомдар мен молекулалардың жарық шығаруының классикалық теориясы
Д. Қатты смоладан айна және призма жасау
20. П.И.Лебедев ғылыми диссертациясын қай жерде қорғаған?
А. Москвада В. Страсбургте С. Берлинде Д. Петербургте
21. Радионың ашылу күні
А. 7 мамыр 1882 ж. В. 5 мамыр 1890 ж. С. 7 мамыр 1895 ж. Д. 8 мамыр 1897 ж.
22. А.С.Поповтың құрылғысында когерер деген не?
А. Газдық разрядтарды тіркеуші
В. Электромагниттік толқындарды қабылдауға арналған құрал
С. Электромагниттік тербелістер детекторы
Д. Телеграфтауға арналған құрылғы
23. Сымсыз байланыстың ашылу біріншілігін А.С.Поповпен кім бөлісіп жүр?
А. Американдық физик – Г.Маркони
В. Француз физигі – Э.Бранли
С. Ағылшын физигі М.Фарадей
Д. Дұрыс жауабы жоқ
24. Өзінің ашқан жаңалығын қорғауға арналған «Котлин» газетінде А.С.Поповтың мақаласы қашан шықты?
А. 20 шілде 1897 ж. В. 20 қаңтар1897 ж.
С. 15 шілде 1896 ж. Д. 20 мамыр 1895 ж.
Лекция №9
1. «Жердің салыстырмалық қозғалысы және жарық тасмалдаушы эфир» атты мақаланы 1881ж кім жазған?
А. Э.Морли
В. А Майкельсон
С. Гельмгольц
Д. Максвелл
2.Салыстырмалық теориясының негізін қалаушы?
А. Лоренц
В.Эйнштейн
С. Пуанкаре
Д. Лармор
3. «Жарық құблыстарына Жер қозғалуының әсері туралы» мақалада Майкельсон тәжрибесне түсніктеме беріп талдаған ғалым?
А. Энштейн
В. Гельмгольц
С. Лоренц
Д. Фуко
4. Заттың электрондық теориясын құраушы
А. Лоренц
В. Гельмгольц
С. Энштейн
Д. Фуко
5. Евклидттік емес геометрияның негізін қалаушылар
А. К. Ф. Гаусс
В. Н.И. Лобачевский
С. Я. Больяй
Д. Аталған барлық ғалымдар
6. А .Эйнштейннің докторлық диссертациясының тақырыбы
А. “Молекулардың мөлшерін жаңадан анықтау “
В. “Қозғалыстағы ортаның электродинамикасы “
С. “Капилярлық құблыстардың салдары”
Д. “Жарықтың пайда болуы және түрленуіне қатысты бір эвристикалық ой“
7. А. Эйнштейн нешінші жылы кванттық теорияны құрды
А. 1905ж
В. 1907ж
С. 1909ж
Д. 1912ж
8. А.Эйнштейнге қандай еңбектері үшін Нобель премиясы берілді
А. Ампер молекулярлық токтардың бар екендігін дәлелдегені үшін (Эйнштейн-де-Гааза эффекті)
В. Жалпы салыстырмалық теориясы үшін
С. Арнаулы салыстырмалық теориясы үшін
Д. Масса және энергия арасындағы қатнасты ашқаны үшін
9. А.Эйнштейн 1933 ж. Германиядан неге кетіп қалды?
А. Басқа институтқа шақырылуына байланысты
В. Денсаулығына байланысты
С. Нацистердің келуіне байланысты
Д. Барлық жауаптар дұрыс
10. Салыстырмалық теория бойынша А.Эйнштейннің негізгі жұмысы қалай аталады?
А. «Қозғалыстағы ортаның электродинамикасы жайлы»
В. «Молекулардың мөлшерін жаңадан анықтау»
С. «Капилярлық құблыстардың салдары»
Д. «Жарықтың пайда болуы және түрленуіне қатысты бір эвристикалық ой»
11. Масса мен энергия арасындағы қатынасты негіздеу үшін Эйнштейн эксперименттің қай түрін қолданған?
А. Критикалық В. Оқу С. Ойша Д. Виртуалдық
12. Келесі жұмыстардың авторы кім? «Кеңістік пен уақыт түсініктерінің эволюциясы», «Қазіргі физикадағы уақыт, кеңістік және себептілік түсініктері»
А. П.Ланжевен В. А.Эйнштейн С. Г.Лоренц Д. А.Пуанкаре
13. А.Эйнштейн «Салыстырмалылық принциптері және оның салдары туралы» мақаланы қашан жариялады?
А. 1909 ж. В. 1905 ж. С. 1907 ж. Д. 1906 ж.
14. Салыстырмалылық теориясын дамыту барысында А.Эйнштейн ... негізделген.
А. Фуко тәжірибесіне В. Лоренц жұмыстарына
С. Майкельсон-Морли тәжірибесіне Д. Барлық жауаптар дұрыс
15. «Кеңістік және уақыт» фундаменталды жұмыстың авторы
А. Г.Минковский В. А.Эйнштейн С. М.Планк Д. Г.Лоренц
16. Салыстырмалылық теориясын қабылдамаған ғалымдар
А. Д.Д.Томсон, А.К.Тимирязев, И.Штарк
В. Ф.Ленард, М.Планк, И.Штарк
С. А.К.Тимирязев, Г.Лоренц, Н.Кастерин
Д. Д.Д.Томсон, Г.Минковский, Н.Кастерин
Лекция №10
1. Катодтық сәулелердің материалдық табиғатын кім дәлелдеді?
А. Плюкер
В. В.Крукс
С. Гольдштейн
Д. К.Рентген
2. Қандай зат Х-сәулелерді ұстап қалуға қабылетті?
А. Темір
В. Қорғасын
С. Эбонит
Д. Ағаш
3. Х-сәулелері магнит өрісінде ауытқиды ма?
А. Ауытқымайды
В. Ауытқиды
С. Кейде ауытқиды
Д. Кейде ауытқымайды
4.Советтік физиканың негізін қалаушылардың бірі, К.Рентгеннің шәкірті
А. Лоренц
В. Гельмгольц
С. Эйнштейн
Д. Фуко
5.Өз атымен аталған сәулелерді ашқаны үшін К.Рентген қай жылы Нобель премиясын алды?
А. 1905 ж.
В. 1901 ж.
С. 1912 ж.
Д. 1909 ж.
6. Физикадан бірінші Нобель премиясының лауреаты
А. Р.Бор
В. П.Кюри
С. А.Беккерель
Д. К.Рентген
7. Беккерель мен Пуанкаренің есімдері?
А. Вильям
В. Анри
С. Пьер
Д. Джон
8.Д.Д.Томсон және В.Томсон атомның қандай моделін ұсынған?
А. Электромагниттік модель
В. Тамшылық модель
С. Планетарлық модель
Д. Дұрыс жауап жоқ
9. Д.Д.Томсонға 1906 ж. қандай зерттеулер үшін Нобель премиясы берілді?
А. Катодтық сәулелерге қатысты е/m қатынасын анықтағаны үшін
В. Атом моделін ұсынғаны үшін
С. Электронды-сәулелік түтікшені ашқаны үшін
Д. Газ арқылы токтың өтуін зерттегені үшін
10. Екі рет Нобель премиясының лауреаты болған бірінші ғалым
А. М.Склодовская-Кюри
В. П.Кюри
С. К.Рентген
Д. Д.Д.Томсон
11. Б.Б.Голицын қандай түсінік енгізді?
А. Сәуле шығару температурасы
В. Жылулық сәуле шығару
С. Абсолют температура
Д. Дұрыс жауап жоқ
12. М.Планктың «Жылулық сәуле шығару теориясы» кітабінің орыс тіліне аудармасы қай жылы шықты?
А. 1933 ж.
В. 1935 ж.
С. 1927 ж.
Д. 1938 ж.
13. Қандай ғылыми жаңалығы үшін 1912 ж. М.Планкқа Нобель премиясы берілді?
А. Әрекеттер кванттарын ашқаны үшін
В. Абсолют қара денені ашқаны үшін
С. Сақталу заңдарын ашқаны үшін
Д. Дұрыс жауаптары жоқ.
14. ХІХ ғ. аяғы мен ХХ ғ бірінші бесжылдығында әлемнің физикалық тұрғыдан түсіндірілуі?
А. Үздіксіз процестерде дискреттіліктің байқалуы.
В. Өзгермейтін атомдар туралы түсініктердің құлдырауы
С. Ньютон зандарының өзгермейтіндігі туралы көзқарастардың өзгеруі
Д. Берілген үш жауапта дұрыс
15. Радиоактивті сәулелердің күрделі құрамын кім анықтаған?
А. Ф.Содди
В. В.Кауфман
С. М.Планк
Д. Э.Резерфорд
16. Бірінші элементар бөлшектерді есептегішті жасаған адам
А. Э.Резерфорд
В. Г.Гейгер
С. Л.Пуанкаре
Д. П.Л.Капица
17. Ядролық физиканың дамуына себепші болған Э.Резерфордтың ашқан жаңалығы
А. α-бөлшектердің ашылуы
В. Газдар электризациясының ашылуы
С. Элементтердің жасанды түрленуінің ашылуы
Д. Барлық жауаптар дұрыс емес
18. Э.Резерфорд еңбектері
А. «Темірдің жоғары жиілілікті зарядтармен магниттелуі»
В. «Радиоактивтілік»
С. «Уранның сәуле шығаруы және одан пайда болған электр өткізгіштік»
Д. Аталған еңбектердің барлығы
19. Атомдық кванттық физикаға жол ашқан Н.Бор мақаласы
А. «Нейторонды қармау және ядроның құрылымы»
В. «Металдардың электрондық теориясын талдау»
С. «Атомдар мен молекулалардық құрылымы туралы»
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
20. Бірінші атом реакторы қайда және қашан құрылды?
А. АҚШ, 1942 ж.
В. КСРО, 1945 ж.
С. Данияда, 1941 ж.
Д. Германияда, 1943 ж.
Лекция №11
1.Россияда революциядан кейінгі ашылған бірінші ғылыми мекемелер.
А. Мемлекеттік оптикалық институт.
В. Нижегородтық радиолаборатория
С. Рентгенорадиологиялық институт
Д. Аталған үш жауабы дұрыс
2. АГЗО деген не?
А. Аэрогаздық зерттеулер орталығы
В. Орталық авиациялық мемлекеттік институты
С. Орталық аэрогидродинамикалық институт
Д. Дұрыс жауабы жоқ
3.АГЗО кім басқарған?
А. Н.Е.Жуковский В. П.Н.Лебедев
С. П.П.Лазарев Д. А.Г.Столетов
4.Физико-техникалық институтының базасында құрылған ғылыми институттар
А. Радий институты
В. Химиялық физика институты
С.КСРО ҒА атом энергиясы институты
Д. Барлық жауаптар дұрыс
5. Совет ғылымының қалыптасуы келесі жағдайларда өтті.
А. Блокада
В. Азаматтық соғыс
С. Қаржы тапшылығы
Д. Барлық жауаптары дұрыс
6.Блокада кезінде совет ғалымдары ... қол үзді.
А. физикалық қондырғылар алу қөздерінен
В. шетелдік ғылыми әдебиеттерден
С. ақпараттар көзінен
Д. Барлық жауаптары дұрыс
7.Кім және қашан триод электронды лампаны ойлап тапқан?
А. Американ радиотехнигік Ли де Форест, 1907 ж.
В. Совет өнертапқышы А.С.Попов, 1907 ж.
С. Совет радиотехнигі И.Г.Фрейман, 1913 ж.
Д. Барлық жауабы дұрыс
8.Орыс физиктерінің ІІІ съезді қайда өтті?
А. Москвада В. Төменгі Новгородта
С. Петроградта Д. Страсбургта
9.Теориялық физика жалпы физикадан қашан бөліне бастады?
А. ХХ ғ. басында. В. ХІХ ғ. басында
С. ХІХ ғ. аяғында Д. ХІХ ғ. ортасында.
10.Я.И.Френкель жазған оқулықтар
А. Статистикалық физика В. Электродинамика
С. Толқындық механика Д.Барлық жауаптары дұрыс
11.«Физикалық ғылымның жетістіктері» жүрналы қай жылы тағайындалды?
А. 1915 ж. В. 1920 ж. С. 1918 ж. Д. 1933 ж.
12. П.П.Лазарев қай журналдың басылуын ұйымдастырды?
А. «Жаратылыстанудың заманауи проблемалары»
В. «Физикалық ғылымның жетістіктері»
С. «Электр»
Д. Аталған барлық жауаптары дұрыс
13.В.К.Аркадьевтің монографиясы
А. «Металдардағы электромагниттік процестер»
В. «Теориялық физикаға кіріспе»
С. «Магнит өрісіндегі электрондар жолы»
Д. Жауаптардың барлығы дұрыс
14.А.А.Глаголева-Аркадьеваның құрастырған рентгеностереометр құралы неге арналған?
А. Температура ауытқуынның газ қысымына тәуелділігін анықтау үшін.
В. Металдардағы электромагниттік процестерді зерттеуге
С. Оқтың денеге ену тереңдігін анықтау үшін
Д.Көру және есіту органдарының өзара әсерлесу әрекеттерін зерттеу үшін
15.Белгілі физиктер, К.А.Тимирязевтің достары
А. Д.Д.Томсон В. А.Г.Столетов
С. П.Н.Лебедев Д. Барлық жауаптары дұрыс
16.Өмірінің соңғы жылдарында А.К.Тимирязев қай кафедраны басқарды?
А. Теориялық физика кафедрасын
В. Физика тарихы кафедрасын
С. Жалпы физика кафедрасын
Д. Барлық жауаптар дұрыс емес
17.Л.И.Мандельштамның балалық шағы қайда өтті?
А. Одессада В. Москвада
С. Стасбургта Д. Петроградта
18. Л.И.Мандельштамның радиотехника саласында ашқан жаңалығы
А. Кристалл детекторын ойлап тапқан.
В. Антенна мен тербелмелі контур арасындағы әлсіз байланыстың қасиеттері туралы
С. Электромагниттік тербелістер генераторы – электр ұшқынның ашылуы
Д. Дұрыс жауабы жоқ
19. 1954 ж. А.Ф.Иоффе қандай институт ұйымдастырды?
А. Атом энергиясы институты
В. Петербургтық технологиялық институт
С. Биофизика институты
Д. Жартылай өткізгіштер институты
20. А.Ф.Иоффе неше жасқа жетуге 2 апта қалғанда қайтыс болды?
А. 85 В. 75 С. 80 Д. 70
21. Петроградта Атомдық комиссияны кім ұйымдастырған?
А. Д.С.Рождественский В. С.И.Вавилов
С. А.Ф.Иоффе Д. Л.И.Мандельштам
22.С.И.Вавиловқа, П.А.Черенковқа, И.Е.Таммға, И.М.Франкқа 1946 жылы қандай премия берілді?
А. Мемлекеттік премия
В. Нобель премиясы
С. Жаратылыстану әуесқойлар қоғамының премиясы
Д. Барлық жауаптар дұрыс
23.Ұлы ғалымның туылғанына 300-жыл толу қарсаңында «Исаак Ньютон» монографиясын кім жазды?
А. В.К.Аркадьев
В. Д.С.Рождественский
С. А.К.Тимирязев
Д. С.И.Вавилов
Лекция №12
Кванттық механиканың калыптасу кезеңі.
А. 1925-1930жж.
В. 1920- 1930жж.
С. 1922- 1932 жж.
Д. 1925- 1935жж.
Е. 1922-1930жж.
2. Питер Зееман кім?
А. Франциялық ғалым
В. Ағылшын теоретигі
С. Неміс физигі
Д. Голландық физик
Е. Дұрыс жауап жоқ
3. 3ееман және Лоренц қай жылы Нобель сыйлығын Зееман эффекті үшін алды.
А. 1906 жылы
В. 1910 жылы
С. 1902 жылы
Д. 1905жылы
Е. 1904 жылы
4. «Фотон» терминін кім енгізді?
А. А.Комптон
В. Н.Бор
С. Г.Крамерс
Д. О.Шотерн
Е. Ж. Фурье
5. Де Бройль 1923 жылы жарық көрген мақаласы
А. «Квант, газдардың кинетикалық энергиясы»
В. «Толқындар мен кванттар»
С. «Жарық кванты, дифракция және интерференция»
Д. «Барлық жауап дұрыс»
Е. «Квант теориясының зерттеулері»
6. Де Бройльдің докторлық диссертациясы А. «Квант теориясының зерттеулері»
В. «Толқындар мен кванттар»
С. «Жарық кванты, дифракция мен интерференция»
Д. «Кванттар, газдардың кинетикалық теориясы.»
Е. Дұрыс жауап жоқ
7. Электрондардың толқындық теориясын ашқаны үшін де Бройльге ... берілді.
А. Мемлекеттік сыйлық. В. Нобель премиясы
С. Мемлекеттік төс белгі Д. Мемлекеттік медаль
Е. Дұрыс жауабы жоқ
8. Индия физигі Бозенің аты.
А. Шакур В. Эдвин С. Шатьендранат Д. Артур Е. Джон.
9. Кванттық теорияның математикалық моделін кім жасады?
А. Паули В. Бор С. Гейзенберг Д. Эренфест Е. Крамерс
10. Уленбек пен Гаудсмиттің енгізген жаңа фундаментельды түсінік.
А. Кванттық сан В. Спин С. Толқындық процесс Д. Квантталу Е. Барлық жауаптар дұрыс емес
11. «Спин» деген жаңа фундаментальды түсінік қай жылы енгізілді?
А. 1915 ж. В. 1925 ж. С. 1922 ж. Д. 1932 ж.
12. Электронның күйін сипаттайтын кванттық сандар
А. Басты кванттық сан В. Азимуталдық кванттық сан
С. Екі магниттік сан. Д. Кванттық сан Е. Барлық жауаптар дұрыс.
13. 1925 ж. ... пайда болған жылы деп саналады.
А. Гейзенбергтің және Дирактің кванттық механикасының
В.Бозе-Эйнштейн Жаңа статистикасының
С. Паули принципініңгипотезы спина
Д. спин гипотезасысың Е. Барлық жауаптар дұрыс.
14. В. Паули қай елде туылған?
А. Швейцарияда В. Германияда С. Данияда Д. Италияда Е. Америкада
15. Жаңа нейтрино-бөлшек туралы гипотезаны кім ұсынған?
А. Гейзенберг В. Планк С. Паули Д. Борн Е. Дирак
16. Э.Шредингердің 1927 ж шыққан кітабы.
А. «Толқындық оптика бойынша мақала» В. «Квантталу меншікті мән проблемасы ретінде» С. «Микромеханиканың макромеханикаға үздіксіз өтуі» Д. «Гейзенберг-Борн-Иордан механикасының менің механикаға қатынасы» Е.Дұрыс жауабы жоқ.
17. 1933 ж. .кванттық механиканың негіздерін құрғаны үшін Нобель премиясы ... берілді.
А. Э.Шредингер мен Диракқа В. М.Борн мен Э.Шредингерге
С. П.Дирак пен В.Гейзенбергке Д. Бор мен Борнға Е. Бұрыс жауабы жоқ.
18. М.Борнның өмір сүрген жылдары
А. 1882-1960 жж. В. 1882-1970 жж. С. 1886-1972 жж. Д. 1880-1950 жж.
Лекция №13
Тема лекции: Развитие ядерной физики
План лекции
1. Начало атомной энергетики. Открытие изотопов
2. Расщепление ядра
3. История открытия нейтрона
4. Протонно-нейтронная модель ядра
5. Космические лучи. Открытие позитрона
6. Ускорители
1. Начало атомной энергетики. Открытие изотопов
В 20-х годах ХІХ столетия возобновились исследования по ядерной физике. В Кембридже продолжил исследовния над положительными лучами Д.Д.Томсон. Он работал с разрядной трубкой, в которой катод имел форму металлического цилиндра. В закатодную часть трубки пропускали узкий пучок положительных лучей, падающий на экран или фотопластинку. Пучок проходил между полюсами электромагнита, снабженного железными пластинками, служащими обкладками конденсатора. При включении тока в обмотку и подаче электрического напряжения на пластины каналовые частицы подвергались действию параллельных электрического и магнитного полей. Все частицы обладающие одинаковым удельным зарядом е/m, но разными скоростями, оставляли на пластинке след в виде отрезка параболы (метод парабол). По виду этих парабол можно было судить об удельном заряде частицы и таким образом определить ее природу.
В отличие от катодных лучей каналовые лучи оказались положительно заряженными ионами газа, находящегося в разрядной трубке. Анализируя различные газы Томсон получил интересный результат для неона. В этом случае получались две параболы различной интенсивности. Более резкая линия соответствовала массе 20, более слабая – массе 22. Сотрудник Томсона Френсис Астон построил первый масс-спектрограф. В первых же экспериментах получил изотопы неона 20 и 22, хлора 35, 36, 37, 38, криптона, ртути, и других элементов. Масс-спектрограф другой конструкции был построен в США Демпстером в 1918 г. Демпстер работал в Чикаго в райерсоновской лаборатории, в которой работал Роберт Эндрюс Милликен, известный своими опытами по определению заряда электрона и фотоэффекту. За эти исследования Милликен в 1923 г. получил Нобелевскую премию.
Следует отметить, что вывод Милликена о существовании электрического заряда, дробные части которого не наблюдаются, оспаривался группой венских физиков. Они утверждали, что им обнаружены «субэлектроны», имеющий заряд, меньше элементарного. Дискуссия о субэлектронах длилась с первого опыта Милликена в 1911 г. по 1925 г., но победу одержал Милликен. Гипотеза «кварков» - частиц, обладающих дробным зарядом, - экспериментально до сих пор не подтвердилась. Правда в последние годы наметились определенные сдвиги в решении проблемы «кварков». Многие косвенные экспериментальные факты говорят в пользу «кварков». Но пока выделить их в свободном состоянии не удается.
Для окончательного решения вопроса о возможности выделить «кварки» в свободном состоянии, так же как и для решения многих других тайн физики элементарных частиц, создаются еще более мощные ускорители, более совершенные ЭВМ. Специалисты возлагают большие надежды на эти совершенные приборы и ожидают скорой разгатки тайн «кварков».
2. Расщепление ядра
Открытие изотопов стабильных элементов, уточнение измерений элементарного заряда были первыми достижениями послевоенной физики (1917-1918). В 1919 г. было сделано новое открытие – искусственное расщепление ядра. Открытие это было сделано Резерфордом в Кембридже в Кавендишской лаборатории.
Резерфорд изучал столкновение α-частиц с легкими атомами. Столкновение α-частиц с ядрами таких атомов должны их ускорять. Так, при ударе α-частицы о ядро водорода оно увеличивает свою скорость 1,6 раза. Ядро отбирает у α-частицы 64% ее энергии. Такие ускоренные ядра легко обнаружить по сцинтилляциям, возникающим при ударе их об экран из сернистого цинка. Их действительно наблюдал Марсден в 1914 г. Резерфорд продолжил опыты Марсдена. Их результаты были опубликованы в 1919 г. в четырех статьях под общим названием «Столкновение α-частиц с легкими атомами».
Путем многочисленных опытов Резерфорд показал, что в результате столкновений получаются частицы с максимальным пробегом. Было открыто явление расщепления ядер азота при ударах быстрых α-частиц и впервые вызказана мысль, что ядра водорода представляют собой составную часть ядер атомов. В последствии Резерфорд предложил термин «протон» для этой составной части ядра. 3 июня 1920 г. Резерфорд прочитал так называемую Бакерианскую лекцию под названием «Нуклеарное строение атома». Сообщая в этой лекции о результатах своих исследований по столкновению α-частиц с ядрами атомов и о расщеплении ядер азота Резерфорд сделал предположение о возможности существования ядер с массой 3 и 2 и ядер с массой ядра водорода, но с нулевым зарядом. Им была высказана гипотеза существовании нейтрона и тяжелого изотопа водорода. Она была высказана на основе предложенной М.Склодовской-Кюри гипотезы, что ядра амотов состоят из ядер водорода (протонов) и электронов. Это представление объясняло характеристические ядерные числа А и Z. Однако такие характеристики ядра, как массовое число А и заряд Z, оказались недостаточными. Еще в 1924 г. Паули предложил, что ядро обладает магнитным моментом, влияющим на движение орбитальных электронов.
В 1930 г. выяснилось, что ядро азота подчиняется статистике Бозе, хотя оно состоит из 21 частицы (14 протонов, 7 электронов). Этот факт получил в науке название азотной катастрофы. Опыты, проведенные в 1927 г. показали, что полная энергия β-лучей меньше разности энергий исходного и конечного ядер, т.е. часть энергии, испускаемая ядром при β-распаде, исчезает. Получается вопиющее противоречие с законом сохранения энергии. Решение проблемы азотной катастрофы и загатки β-спектров было дано на основе представлений о существовании в природе нейтральных частиц – тяжелой, названной нейтроном, и легкой – названной по предложению Ферми нейтрино, т.е. маленьким нейтроном.
3. История открытия нейтрона
История открытия нейтрона начинается с безуспешных попыток Чедвика обнаружить нейтроны при электрических разрядах в водороде. Резерфорд, как мы знаем, осуществил первую искусственную ядерную реакцию, бомбардируя ядра атома α-частицами. Этим методом удалось осуществить искусственные реакции с ядрами бора, фтора, натрия, алюминия и фосфора.
В 1930 г. Вальтер Боте и Г.Беккер бомбардировали бериллий α-частицами полония. При этом они обнаружили, что берилий, а также бор испускают сильно проникающее излучение. 11 января 1932 г. Ирен и Фредерик Жолио-Кюри доложили на заседании Парижской Академии наук результаты исследований излучения, открытого Боте и Беккером. Они показали, что это излучение «способно освобождать в водородосодержащих веществах протоны, сообщая им большую скорость». Эти протоны были ими сфотографированны в камере Вильсона. В следующем сообщении, сделанном 7 марта 1932 г., Ирен и Фреде рик Жолио-Кюри показали фотографии следов протонов в камере Вильсона, выбиваемых из парафина бериллиевым излучением. Результаты Жолио-Кюри поставили под угрозу закон сохранения энергии. Если попытаться интерпретировать опыты Жолио-Кюри, исходя из наличия в природе только известных части: протонов, электронов, фотонов, то объяснение появления длиннопробежных протонов требует рождения в бериллии фотонов с энергией в 50 МэВ. При этом энергия фотона оказывается зависящей от вида ядра отдачи, используемого для определения энергии фотона. Эту коллизию разрешил Чедвик. Он помещал бериллиевый источник перед ионизационной камерой, в которую попадали протоны, выбитые из парафиновой пластинки. Распологая между парафиновой пластинкой и камерой поглощающие экраны из алюминия Чедвик нашел, бериллиевое излучение выбивает из парафина протоны с энергией до 5,7 МэВ. Для сообщения протонам такой энергии фотон должен сам обладать энергией 55 МэВ. Но энергия ядер отдачи азота, наблюдаемая при таком же берилиевом излучении, оказывается равной 1,2 МэВ. Чтобы передать азоту такую энергию, фотон излучения должен иметь энергию по меньшей мере 90 МэВ. Закон сохранения энергии несовместим с фотонной интерпритацией бериллиевого излучения.
Чедвик показал, что все трудности снимаются, если предположить, что бериллиевое излучение состоит из частиц массой, равной примерно массе протона, и нулевым зарядом. Эти частицы он назвал нейтронами. Чедвик опубликовал статью о своих результатах в «Трудах Королевского общества» за 1932 г. Однако предварительная заметка о нейтроне была опубликована в номере «Nature» 27 февраля 1932 г. В дальнейшем И.Ф.Жолио-Кюри в ряде работ подтвердили существование нейтронов и их свойство выбивать протоны из легких ядер. Они установили также испускание нейтронов ядрами аргона, натрия и алюминия при облучении α-лучами.