- •Педагогиканың міндеттері:
- •Педагогикадағы жалпы әдіснамалық мәселелері:
- •1) Шындықтың, объективті оқиғаның кейбір үзіндісі; 2) объективті шындыққа қатысты нәтиежелер (шындық деректері), немесе сана мен таным саласына қатысты нәтиежелер (сана деректері);
- •Шарттары:
- •Жоғары білім беру
- •Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстары жүйесін ұйымдастырудың негізгі міндеттері:
- •Бірінші міндетті шешудің нәтижелері:
- •Екінші міндетті іске асыру барысында:
- •Үшінші міндеті жүзеге асыру барысында:
- •Осы процесті қалыптастыру үшін:
- •Нәтижесіне қарай топтастырылған тәрбие әдістері:
- •Осыған орай тәрбие әдістері 4 топқа ажыратылады:
- •Менеджментке қойылатын негізгі талаптар.
- •Басқару принциптері.(қағидалары)
- •Басқарудың функциялары.
- •Ақпараттық қамтамасыз ету қағидалары.
- •Педагогикалық мониторингке әсер етуші факторлар:
Бірінші міндетті шешудің нәтижелері:
дайындалған кадрлар мен нарық сұранысы арасында қолайлы теңгерімге қол жеткізіледі;
мектеп түлектерінің 50% техникалық және жұмысшы мамандықтарын таңдайды;
техникалық, кәсіптік білім беру ұйымдарын, ЖОО, мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алған түлектердің 80% еңбекпен қамтылатын болады;
уәкілетті органдардың еңбекпен қамту орындарына жұмыс іздеп келген жастарды орналастыру үлесі еңбекпен қамтылғандарының жалпы санынан 20%-ға артады;
бірыңғай база мен еңбек биржалары жұмысының нәтижесінде жұмыс орындарының 50%-ы жастармен толықтырылады;
білім беру органдары жанынан мектеп оқушыларының кәсіби бейімін үйлестіретін қызметтер құрылады;
«Іске сәт!» атты жас кәсіпкерлерді қолдауға бағытталған арнайы жобаны жүзеге асыру жалғастырылады;
жастардың ұғымында еңбек құндылығын арттыруға бағытталған «Еңбекқор» жобасын жүзеге асыру жалғасады;
жастар үшін ғылым беделін арттыру және оларды инновациялық жобаларға тартуға бағытталған «Қарқын KZ» жобасын жүзеге асыру жалғасады;
қолданыстағы бизнес-порталда жастар кәсіпкерлігіне арналған «Жас іскер» тарауы іске қосылады;
жастарды еңбекпен қамту және жеңіл несие беру арқылы жастардың кәсіпкерлік белсенділігін арттыру бойынша шараларды іске асыру жалғастырылады;
бизнестің әрбір 2-ші кәсіпорынын жас адамдар тіркейді;
3000 жас отбасы жалға берілетін баспанамен қамтамасыз етілетін болады;
Екінші міндетті іске асыру барысында:
табысты жас қазақстандықтың тұлғасын насихаттайтын «Отандастар» жобасын іске асыру жалғасады;
2020 жылға қарай үш тілді меңгерген халық үлесі 15%-ды құрайды;
жастарды профилактикалық тексерулермен (скринингтік зерттеулермен) қамту көрсеткіші артады;
жастардың кемінде 75%-ы әскери қызмет атқаруға дайын болады (аурушаңдық 2 есеге азаяды);
жастар арасында ішімдік және темекі өнімдерін пайдалану 2 есеге азаяды;
туберкулез дертіне шалдығу 20%-ға төмендейді;
дене тәрбиесімен және спортпен шұғылданатын балалар мен жасөспірімдердің саны артады;
жастар арасында салауатты өмір салтын дәріптеу үшін «Алға, Қазақстан!» жобасын жүзеге асыру жалғасады;
жастардың 55%-ы мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыруға бағытталған іс-шараларға белсенді түрде қатыстырылады;
ауыл жастарының 75%-ы интернетте жұмыс істеуді, веб-өнімдер мен жаңа бағдарламалар жасауды үйренеді;
қазақстандық жастардың 100%-ы спорт нысандарын, интернет желісін пайдаланудың шектеусіз қолжетімділігіне ие болады.
Үшінші міндеті жүзеге асыру барысында:
мемлекеттік жас қызметкерлердің үлесі мемлекеттік қызметкерлердің жалпы санының 30%-ын құрайды;
өкілетті органдарға өту үшін дауысқа түсетін жастардың үлесі 15%-ға жетеді;
«Жастар» ғылыми-зерттеу орталығының базасында жастар ортасында өтіп жатқан процестерді зерттеу және болжау бойынша аймақтық зерттеу зертханаларының желісі құрылады;
әрбір ұйымның іс-шараларына сәйкес жастар ұйымдарын қаржыландыру, соның ішінде «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ АҚ арқылы қаржыландырудың жаңа үлгісі енгізіледі;
республикалық жастар ұйымдарының бөлімшелік желісі бар;
жастар ұйымдарының қызметіне олардың 29% атсалысатын болады;
әлеуметтік жобаларды жүзеге асыратын жастар ұйымдарының үлесі 24%-ды құрайды;
жастардың радикалды көңіл-күйлері 3 есеге азаяды;
жастармен атаулы жұмыс жүргізу енгізіледі.
Мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыруда бұл шаралар орталық және жергілікті органдар тарапынан ескерілуі және олардың қызметін бағалау белгісі ретінде қызмет етуі керек.
Жоғары оқу орнындағы қоғамдық ұйымдардың студент жастарды тәрбиелеудегі рөлі. Жастар - Қазақстан Республикасының он төрт жастан жиырма тоғыз жасқа дейiнгi азаматтары. Бүгінде Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жастар саясаты - мемлекет жүзеге асыратын және жастарды қолдауға бағытталған әлеуметтiк-экономикалық, саяси, ұйымдастырушылық және құқықтық шаралар жүйесi ретінде қарастырылады. Мемлекеттiк жастар
саясатының жүзеге асырылатын ортасының бірі - жастар ұйымы, оның негiзгi мақсаты әлеуметтiк, мәдени, бiлім беру мiндеттерiн және жастардың құқықтарын, заңды мүдделерiн қорғауға бағытталған өзге де мiндеттердi шешу,
рухани және өзге де қажеттiлiктерiн қанағаттандыру болып табылатын, мүшелерi (қатысушылары) жастар өкiлдерi болып табылатын заңды тұлғалар қауымдастығы (одағы), қор, сондай-ақ қоғамдық бiрлестiк нысанында құрылған
коммерциялық емес, мемлекеттік емес ұйым.
Тәрбие қағидасы – тәрбиешілер міндетті түрде сақтайтын, тәрбиені ұйымдастырудың аса маңызды ережелері, бастапқы ережесі.Табиғилылық қағидасы тәрбие табиғи және әлеуметтік-мәдени үдерістердің өзара байланысының ғылыми түсінігіне және балаларды тәрбиелеуде олардың жеке тұлғалық және жас ерекшеліктерін ескерудің қажеттігіне негізделеді.
Мәдени сәйкестілік қағидасы тәрбие жалпы адамзаттық құндылықтарға негізделетіндігін, жалпы адамзаттық құндылықтарға сай дәстүрлер мен ұлттықмәдени нормаларға және аймақтық ерекшеліктерге сәйкес құрылады.
Мақсаттылық қағидасы мақсатты талаптың айқындығын, ұжымдық сұранысқа нақты есеп жасауды, тәрбие қызметінің басты түрлерін дұрыс таңдауды қарастырады.
Гуманистік бағыт қағидасы әрбір жеке тұлғаға құрметпен қарайтын, оның бостандығын және әлеуметтік құқын мойындайтын гуманистік идеяны және бағытты бірінші орынға қояды; педагогтың білім алушыларға және
тәрбиешілерге өздерін-өздері дамытуға жауапкершілікті субъекті ретінде қарауын, сондай-ақ, субъектінің-субъектіге көңіл бөлуі.
Этникалық қағида этникалық мәдениет негізінде жалпы ұлттық мәдениеттің гүлденуіне ықпал жасайтын мәдниет жасаушы ортаны қалыптастыруды, азаматтық келісім және үйлесімдікке, қоғамдық қатынаста табысқа жетуді қарастырады.
Бiрлiк талабы мен сабақтастықты қамтамасыз ету қағидасы – мұғалiмдердiң мектеппен, мектептен тыс мекемелермен, отбасымен Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым достастығын құру, тұлға дамуының барлық сатыларында тәрбие сапасын көтеру.
Тәрбиенің үздіксіздік қағидасы жеке тұлға ғұмырының барлық кезеңдерінде оның жан-жақты дамуын болжайды: оның шығармашылық әлеуетінің үдемелі баюын және күш-қуаты мен қабілетін толық пайдаланып, кәсіби шеберлігі мен мәдени өсуін мөлшерлейді.
Әлеуметтік өзара іс-әрекеттер тиімділігі қағидасы түрлі ұжымдардағы білім беру жүйесінде тәрбие жүргізуді болжайды және білім алушылардың қарым-қатынас сферасын кеңейтуге, әлеуметтік-мәдени конструкциялық
үдерістерді дербес анықтауға, барабар коммуникация жасауға жағдай туғызып,жалпы әлеуметтік бейімделуін, өзін-өзі көрсете білуін қалыптастырады.
Әлеуметтік барабар қағидасы ұйымдастырылатын тәрбие үдерісінің әлеуметтік ортаға тәрбие мазмұны мен тәсілдерінің сәйкестігін талап етеді. Тәрбиенің міндеттері нақты әлеуметтік-экономкалық жағдайларға бағытталады
және балалардың әртүрлі әлеуметтік міндеттерді жүзеге асыруға болжамдық дайындығын қалыптастыруды мөлшерлейді.
Демократияландыру қағидасы тәрбиеші мен тәрбиеленушінің өзара іс-әрекеттеріне, педагогикалық бірлестікте, ынтымақтастыққа және бірлескен авторлыққа негізделген жүйені шамалайды. Ол сондай-ақ, педагогикалық
басшылық, өзін-өзі басқару, бірлесіп басқару және жеке реттеу жүйесінің құрылымына кіретін өзара байланысты, өзара келісуді болжайды. Бұл қағида студенттерді еркіндік, жеке адамгершілік рухында тәрбиелеуді қарастырады.
Вариативтілік қағидасы білім беру мекемелерінде жүзеге асырылатын кең таралымды, көп үлгідегі тәрбие бағдарламаларын мөлшерлейді, білім алушының жеке тұлғалық дамуының дербес траекториясын анықтауды көздейді.
Жоғарғы оқу орындарындағы тәрбие жұмысының түрлері. .Тәрбие жұмысында жұмыстың қандай түрі тиімді?
Бұл оқушылардың жас ерекшелігіне, мұғалімнің ісінің дайындығы, мектептің мүмкіншілігіне байланысты. Бұл сұрақты мектеп ұжымы шешді. Тәрбиелеу системасында А.С.Макаренко “Тәрбиелеу балалар ұйымында жүргізілді” онда басқарушы мамандар (еңбек, театр, ауыл шаруашылығы).
Бүгінгі педагогикалық шыңдалған әдістер әртүрлі жастағы балалар ұйымын қарастырады. Олар клубтың жұмыстарға қатысады. Таганры қаласында бұл мектеп. №29, 37, 38 т.б. педагогикалық шығармашылықта классификациялық жұмыс түрінің тәрбие жұмысына ешқандай әрекеті жоқ. Бір жағынан, тәрбие формасы – бұл ұйымның тәрбиелену процесінің варианты. Кей жағдайда педагогикалық шығармашылықта ұыйымдасқан тәрбие жөнінде түсінін беріледі.
Жарыстар – жұмыстың негізгі мазмұны болады. Олардың түрлері: КВН, олимпиада, спартакиада, викторина т.б.
Іс-шара мұғалімнен қажеттілікті талап етеді, балалар бар нәрсені пайдаланады.
Тәрбие жұмысының ұйымдық формасы:
· Тәрбиелік нақты шешімдерді табады.
· Оқушылар қоғалысына қолданылады.
· Оқушылардың қызығушылықтарын қанағаттандырады.
· Жеке дамуының негізін, танымдық қабілетін қалаушы.
Мұғалімнің таңдаған тәрбиелеу формасы, тәрбие мақсатымен, оқушылар жасымен, класс жұмысының тәрбие жұмысымен, класс дәстүрімен байланысты бөлу қажет. Тәрбие жұмысының жоспарлануы класстағы басқа жұмыс түрлерімен байланысып, бірігіп бір мақсатқа бағытталуы тиіс. Тәрбие жұмысының көптүргілігі балаларда әртүрлі қызығушылықтар тұдырады.
Жұмыс түріне көңіл аударылып, оқу ісімен байланысады. Бір бағыттағы жұмыс түрі тиімсіз. Оқушыны белсендіретін, оның ойынан шығатын тажырмалар жұмыс мазмұнын жеңілдтеді сынып жетекшісіне де тиімді болады.
Әртүрлі жұмыс түріне мысал келтірейік.
· Ауызша журнал.
· Не? Қайда? Қашан?
· Фанетикалық проектінің конкурсы
· Ғылымдық конференциялар.
· Білгілер турнирі
· Викторина, білім аукционы.
· Шешілмеген жұмбақ кеші.
· Әлем жұмбақтары.
· Ғылым аудандары.
Аяқтамаған әңгіме.
(Маған жаңа башмак сатты әкелді. Сондықтан мен ауыстыратын аяқ киім әкелгенім жоқ. Кезекшілерге кіре берісте бос қапты көрсеттім. Шар ештеңе байқаған жоқ. Мен күні бойына…)
(оқушылар тәрбиесі 1990 №1)
(Аяқталмаған тезис.
Онсыз өмірді сүру мүмкін емес….
Өмірді сүру жаман ақ…
Егер адамның кемшілігін көрсең)
Жалын тәрбиеде театрлық ойындарды қолдану қажет. Сцена қайылады, оқушылар бақылау арқылы өз жолдастарының қателіктерін табады. Содан соң сол тақырыпта қайталағанда актерлер қатені азайтады. Оқушы-көрермендер, екі сценаны салыстырып балалардың бойындағы қатені табады. Осылай мәдениетке деген көзқарас бейімделіп, практикалық жұмыс түрі жалғасады.
· Кітап жөнінде диспуты.
· Өзін-өзі тәрбиелеу жөнінде әңгіме (“Өзінді” таны содан соң әлемді танисың)
· Тренинг – мідениетті әңгімелесу.
Эстетикалық тәрбие
· Музыкалық қонақ жай.
· Орысша романс неші.
· Поэзия сағаты.
· Экскурсиялар (табиғатқа саяхат, қала көшегері, музейге саяхат)
· Май шаммен әңгіме
· Өнер мейрамы.
· Қолжазба журналдары.
Тәрбие формасын таңдау мыналарға байланысты:
· Тәрбиенің пинциптері.
· Материал жұмысы.
· Тәрбиелеу жұмысы
· Жасына байланысты қызығушылық.
· Оқушылардың даму деңгейі.
· Балалар ұйымының түрі.
· Мұғалімнің шеберлігі
· Мектептің техникалық, материалдық мүмкіншілігі.
Жоғары мектептегі тәрбие жұмысының мазмұны. Тәрбие жұмысының мазмұны.
-Жеке басының ғылыми дүниетанымын қалыптастыру(қоғамда әр адам еңбек етуге міндетті.Алайда еңбекке әр түрлі көзқарастың қалыптасуы мүмкін.Баланың еңбекке ынталы түрде қатынасуы немесе қалай болса солай,нем кетеді деген пиғылды қарауы мүмкін).
-Оқушыны адамгершілік тұрғыда тәрбиелеу(жеке бастың қасиеті-мінез-құлықта қалыптасып,тұрақты орын алған іс-әрекет).
-Оқушының эстетикалық талғамын қалыптастыру
