1.3Экономика саласының сипаттамасы.

Өсімдік шаруашылығы астық өндіруге маманданған, сондықтан егістік құрылысында жазғы бидайдың қатты және күшті түрлері басым. Сонымен қатар сүрлемдік жүгері, көп жылдық шөптер, арпа сияқты жем-шөп дақылдары өсіріледі (4-кесте). Дақылдардың өнімділігі 5-кестеде көрсетілген.

4-кесте

Мал азықтық егіс алқаптары

Атауы	Ауданы га.
	7	7а
Жүгері сүрлемге	780	840
Көпжылдық шөптер	330	400
Арпа	351	380

5-кесте

Ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігі ц/га (5жыдық орта есеппен)

№	Ауылшаруашылық және мал азықтық дақылдар	Өнімділігі ц/га
1	Бидай	10
2	Жүгері сүрлемге	90
3	Арпа	12
4	Көп жылдық шөптер шабындыққа	12
5	Көп жылдық шөптер көк азыққа	24
6	Жақсартылған шабындық	15
7	Түбегейлі жақсартылған жайылым	20
8	Табиғи жайылым	6

6-кесте

Мал басы

Мал түрі	Мал саны
	7 нұсқа	7а нұсқа
1.Сауын сиыр	200
2.Бұзау	400	800

2. Алаптарды ұйымдастыру.

Алаптарды ұйымдастыру дегеніміз трансформациялау және жақсарту арқылы олардың құрамы мен ара қатынасын орнату және территорияда орналастыру. Алапатарды ұйымдастырудың мақсаты топырақтың құнарлылығын сақтап және көтере отырып, жердің пайдаланылу қарқындылығын арттыру. Жобаның ортаңғы құрамдас бөлігі алаптарды ұйымдастырудың негізгіміндетіжерді қорғау және жоғары қарқындылықпен пайдалану үшін қолайлы жағдай құруға болатындай алаптардың құрамын анықтап орналастыру. Алаптарды ұйымдастырудың нәтижесі жер алаптарының жобалық құрылымы болып табылады.

2.1 Алаптардың нақты құрамын талдау және орналастыру.

Жобалау объектісінің табиғи-экономикалық жағдайлары оқып зерттеледі. Зерттелетін жобаның түсініктеме қағазының бірінші бөліміне жобалау тапсырмасынан мыналар жазылып алынады: шаруашылық туралы жалпы мәліметтер; объектінің орналасқан аймағының табиғи-климаттық жағдайлары; ауылшаруашылық өндірісі салаларын сипаттайтын мәліметтер. Контурлық ведомость толтырылады: жер пайдаланушылық планында көрсетілген алаптардың контурларының аудандары мен нөмірлері кестеге толтырылады. Алаптар түрлері бойынша контурлардың аудандары қосылады.

Жер пайдаланушылық планы рәсімделеді. Масштабы 1:25000 планды-картографиялық негізге қара түспен алаптардың ауданы, межелері және шартты белгілері, сонымен қатар алаптардың түрлері бойынша түстері көрсетіледі. Рәсімдеу тәртібі әдістемелік нұсқаулардың 5.2 бөлімшесінде келтірілген.

Жобалық сызбаның негізі ретінде жер пайдаланушылық планының көшірмесі дайындалады.

2.1.3 Жобаны құру кезіне жер алаптарының нақты құрылымы есептеледі.

Контурлық ведомосттан 1 кестеге а.ш. алаптар (жыртылған жер, жайылым, тыңайма, шабындық) түрлері бойынша аудандары жазылады. А.ш. алаптардың жалпы ауданы анықталады.

Объект территориясында орналасқан құрылыстар, су қоймалары, жолдар және т.б. басқа алаптарға жатқызылады.

А.ш.алаптар мен басқа алаптардың аудандарының қосындысы ретінде жер массивінің жалпы ауданы анықталады. Әрі қарай жер алаптарының құрылымы пайызбен есептеледі.

1-кесте Жер экспликациясы (жобаны құру кезіндегі нақты)

Өл-шем бір лікт ер	Жер дің барлы ғы	оның ішінде алаптардың түрлері бойынша
		А.ш. алаптардың барлығы	оның ішінде						Басқа алап тар
			Жырт жер	тыңай ма	шабындық		жайылым
					бар лығы	жақ сар тыл ғаны	бар лығы	жақ сар тыл ғаны
га	5908	5892	4879	181	--	--	832	--	16
%%	100	1,00	82,58	3,06	--		14,08		0,27

2.1.3Ауылшаруашылық алаптарды орналастыру сипаттамасы беріледі. Мұнда келесідей кеңістіктік жағдайлар сипатталады:

- жер массивіндегі а.ш. алаптар түрлерінің орналасқан жерлері,

- а.ш. алаптардың орналасу ықшамдылығы,

- а.ш. алаптарының негізгі массивінің шаруашылық орталығынан (елді мекеннен) қашықтығы.

2.1.4 Жердің жарамдылық категориясы бойынша картасы жасалады. Жарамдылық категориясы жердің әрбір учаскесін белгілі бір алап түріне пайдалану мүмкіндігін сипаттайды және топырақтық, эрозиялық, мелиоративтік, геоботаникалық және басқа зерттеулер материалдары бойынша олардың табиғи қасиеттері негізінде анықталады.

Жер – кадастрының классификациясы бойынша жердің келесі жарамдылық категориялары ерекшеленеді:

• I – жыртылған жерге жарамды, жерлер;

• II – шабындыққа жарамды, жерлер;

• III – жайылымға жарамды, жерлер;

• IV – ауылшаруашылық алаптарға жарамсыз, жерлер;

• V - бүлінген жерлер;

Жердің жарамдылық категориясының картасы топырақ картасының негізінде жасалады. Топырақ картасының схемасында әрбір топырақ контурларына жарамдылық категориясы белгіленеді, ол жобалау тапсырмасындағы топырақ картасының легендасында көрсетілген. Схемада жарамдылық категорияларықара түспен рим цифрларымен белгіленеді. Жарамдылық категориясының картасын рәсімдеу кезінде I жарамдылық категориясының жерлері ашық-қоңыр түспен, II категория ашық – жасыл, III категорияның жерлері ашық–сұр түспен боялады. Ол А4 форматтағы парақта рәсімделіп, сурет ретінде Зерттелетін жобасының түсініктеме қағазында тіркеледі.

2.1.5 Жарамдылық категориялары бойынша а.ш. алаптарының сапалық сипаттамасы беріледі. А.ш. алаптарының әрбір контурының сапасы жердің жарамдылық категориясының картасы бойынша анықталады. Ол үшін жобалық сызбаға (жер пайдаланушылық көшірмесінің калькасына) жарамдылық категориясының межелері қоңыр түспен түсіріледі. Ауылшаруашылық алаптарының (жыртылған жер, жайылым, тыңайма, шабындық) ауданы олардың жарамдылық категорияларына байланысты 2 кестенің графаларына жазылады.

2-кесте Жарамдылық категориясы бойынша ауылшаруашылық алаптарының сапалық сипаттамасы

А.ш.алап тарының түрлері	Контурлар нөмірі	Контур лардың ауданы, га	I –категория жыртылған жерге жарамды, жерлер	III– категорияжайылымға жарамды, жерлер
Жыртылған жер	1 2 3 5 6 7 9 11 12 13 15 16 17 18	305 490 457 349 334 324 172 355 346 330 369 393 366 289	+ + + + + + + + + + + + + +	- - + - - + - - - + - - - +
Жайылым	4 8 10 14	344 134 181 354	- - + -	+ + - +

2-кесте Жарамдылық категориясы бойынша а.ш алаптарының сапалыық сипаттамасы