5 Билет 20 ғ басындағы өндіріс орындарындағы жұмысшыллардың әлеуметтік жағдайы.

XX ғ басында қазақ өлкесинде жұмысшылардың әлеуметтік жағдайы өте ауыр еді. Әсіресе қазақ жұмысшаларының жағдайы сын көтермейтіндей дәрежеде болды. Ол жұмыстың ең ауыр түрлерін және жалақа аз төленген бөліктерде істеді. Өйткені қазақ жұмысшыларының кәсіби мамандықтары болмады, көпшілігі маусымдық жұмыстарға жалданды. Өндіріс басшылары мен жергілікті патша әкімшілігі қазақ жұмысшыларының орыс тілінде еркін сөйлей алмайтындықтарын пайдаланып, үнемі олардың азаматтық әрі әлеуметтің құқықтарын бұзып отырды. Кәсіпорындар техникалық кауіпсіздік талаптарын орындамады, құрал жабдықтармен қамтылмаған күйде жұмыс істеді.Оның үстіне еңбекші халыққа шетел мамандары да астамшалық көрсетіп отырды. Мұның бәрі жұмысшылардың өз жағдайларын жақсарту үшін күреске шығуға итермеледі.

6 Билет Қазақ интеллигенциясының қалыптасуы: әлеуметтік құрамы, білімі,жағдайы.

ХІХ ғ екінші жартысы-ХХ ғ басында қазақстаның әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуда болған өзгерістер қазақ халқының рухани өміріне терең әсер етті. Саяси,экон-қ экспансиямен қоса, құлдыққа салушылардың мәд-ті күштеп танылды. Патша өкіметінің кертарпа саясаты халыққа білім халыққа білім беру саласына мейілінше айқын аңғарылды. Отаршыл билік қазақ халқының мүдделер мен құқықтарын иелемей, оның рухани дамуын тежеді.Қаз-ң әлеу-к экон-қ жіне саяси өмірде қарастырылып отырған кезеңде орын алған соңғы құбылыстар қазақ қоғамының қоғамдық санасындағы елеулі өзгерістерге әкеп соқты.Мұндай өзгерістер ұлттық сана-сезімді оятуға жағдай жасады,қазақ қоғамында жаңа идеялардың,ой-пікірлер мен көзқарастардың қалыптасуын анықтап берді.Отаршылдық режим жағ-йы патша өкіметінің бағындырылған халық жөніндегі кемсітушілік саясаты тежеп отырды.Сол кезеңдегі рев-қ оқиғалар барысын қазақ халықының мүддесі жолындағы күресте ұлттық интеллигенция саяси белсенділігімен таныла бастады. Ұлттық зиялы қауым өкілдері өз ойлары мен көзқарастарын түрлі баспа сөз беттерінде жариялай бастады.ХХ ғ басында ұлттық интеллигенция көшбасшысы ретінде Әлихан Бөкейханов танылды. Саяси күреспен қатар қазақ инт-сы ағартушылық қызметті де кеңінен өрістетті.ХХ ғ бас-ғы қазақ инт-сы дәрігерлердің,саяхатшылардың,судьялардың,ақын-жазушылардан қаралып,мұның өзі қазақ ғылымының орнығып,алғашқы қадамдар жасауы үшін Ә.Бөкейханов,А.Байтұрсынов,М.Дулатов,Х.Досмұхамедов,М.Тынышбаев,Ж.Ақбаев ж.б. қыруар істер тындырды.

Билет 7 Ресейдің 1 және 2 мемлекеттік думаларына қазақстардың қатысуы.

XIX ғ. аяғы мен XX ғ. басында қазақ даласында Ресейдің саяси партияларының филиалдары ашыла бастады. 1905-1906 жылдары сол кездегі қазақ қалаларында «Кадет», «Народная свобода», «Социал демократтар» және т.б. партиялар ресми түрде тіркеліп, өздерінің үгіт- насихат жұмыстарын жүргізіп тұрған. Ішкі Ресейдегі толқулардың екпіні қазақ қалаларын да шарпып, патшаға қарсы ереуілдер мен шерулер Орал, Перовск, Ақтөбе, Петропавл, және т.б. қалалардағы өнеркәсіп орындарында, теміржол жұмысшылары арасында жиі болып отырды. Міне, осындай кезде мем­лекеттік Ду­маға сайлау болатыны туралы заң шыққаны қазақ арасына да жетеді. Мемлекеттік Дума сайлауы Қазақстанның бүкіл аумағында төтенше жағдай талаптарымен өткізілді. Мұның өзі оразан үлкен өлкенің бүкіл қазақ халқын кемсітуге әкеп соқты,бұл орайда өкімет орындарының озбырлығы ерекше болды, олардың басты мақсаты қазақ халқының өкілдерін патшалық ресейде алғашқы рет құрылған заң шығарушы өкімет органдарына жібермеу болатын. «Ақмола облысындағы сайлауда полициялық озбырлықтың кең құлаш жайғаны сонша, Оған қарсы айтылған шағымдар Мемлекеттік Думада талқыланды». 1-Мем-к Д қазақ өкілдерінен 4 депутат: А. Бірімжанов (Торғай облысы), А. Қалменов (Орал облысы), Ә. Бөкейханов (Семей облысы), Ш. Қосшығұлов (Ақмола облысы) сайланды. II Мем-к Д Қазақстаннан мына азаматтар сайланды: Ақмола обл-н— Ш.Қосшығұлұлы, Торғай обл-н – А. Бірімжанов, Семей обл-н – Т. Нүрекенов, Сырдария обл-н – Т. Алдабергенұлы, Жетісу обл-н — М. Тынышбаев, Орал обл-н – Б. Қаратаев.