Спектрдегi сызықтардың қабаттасуын қалай ескеруге болатынын түсіндiрiп берiңiз.
Сапалық спектрлiк талдау кезiнде сызықтардың қабаттасуына өте-мөте баса көңiл бөлген жөн. Өйткенi спектрлiк сызықтардың қабаттасуы-талдаудағы қате көздерiнiң бiрi. Сондықтан спектрограммаларды талдап шешу кезiнде басқа, кейде тiптi элементтiң сезгiштiгi төмен, бiрақ (қабаттасудан бо с) оған басқа элемент сызығы қабаттасып кедергi келтiрмейтiн сызықтар пайдаланылады; немесе талдауды дисперсиясы үлкен аспаппен жүргізедi. Қатенiң тағы бiр көзi- үлгінi кездейсоқ былғап алу нәтижесiнде спектрде анықталатын элементтердiң «соңғы» сызықтарының пайда болуы.
Спектрлiк талдау қондырғысында электр доғасы қандай қызмет атқарады (функциясы қандай)?
Бұл жұмыста екi зат үлгісiне сапалық талдау жүргізу ұсынылады. Бiр зат үлгісi үшін оқытушы көрсеткен нақты бiрнеше элементтiң бар немесе жоқтығын анықтау керек. Мысалы, түстi металл қоспасын Al, Sn, Pb, Zn элементтерiн анықтау.
Егер зат үлгісi ұнтақ түрінде болса, онда ол төменгi көмiр электродтың үңгісiне салынады, ал жоғарғы көмiр электрод конус тәрiздi етiп ұшталады (5.1-сурет). Осы жағдайда электродтардан қосылатын сызықтарды ескеру үшін таза көмiр электродтары спектрiн де суретке түсіру керек.
Басқа да зат үлгісi үшін толық сапалық талдау жүргізу керек, яғни үлгіде мүмкін болғанша көбiрек элементтiң бар екендiгiн тексеру керек.
Талдау
жүргізiлетiн зат үлгілерiнiң, темiр және
таза көмiр электродтарының-спектрлерi
Гартман диафрагмасы арқылы ИСП-28
спектрографында фотопластинкаға (тип
I, «микро») суретке түсірiледi. 
Атомдық спектрлерде қандай заңдылықтар байқалады?
19-ғ. екiншi жартысында жүргізiлген зерттеулер нәтижесiнде әрбiр химиялық элементтiң атомдарының буы белгiлi бiр қолайлы жағдай жасалып қоздырылғанда сызықтық спектр деп аталатын жеке сызықтар жиынтығынан тұратын сызықтық спектр шығаратындығы; және де әрбiр химиялық элемент атомдарына тек осы элементке тән нақты сызықтық спектр сәйкес келетiндiгi тағайындалды. Сонымен, заттың сапалық және сандық құрамын оның сызықтық спектрiн зерттеу арқылы анықтаудың физикалық тәсiлi-спектрлiк талдау негiздерi қаланды (Киргхоф, Бунзен, 1859). Химиялық элементтердiң сызықтық спектрлерiн зерттеу нәтижелерiн талдаудан спектрлерде сызықтар ре тсiз, қалай болса солай емес, заңдылықпен орналасады деген қорытынды жасалды. Ендi осы заңдылықтарды тағайындау және бұларды түсіндiру мiндетi алға қойылды.
Сутегiнiң сызықтық спектрiн егжей-тегжейлi зерттеп, швейцариялық мектеп мұғалiмi И.Бальмер (1885) спектрде сол кезде белгiлi тоғыз сызықтың толқын ұзындықтарын мына формула бойынша
(6.1)
табуға болатындығын тапты; мұндағы В=364,6 нм, ал n=3,4,5,... бүтін мәндерiн қабылдайды. (3.1) формуланы Швед ғалымы И.Ридберг (1890) басқа түрде жазуды ұсынды:
(6.2)
мұндағы
-спектрлiк
сызықтың толқындық саны, см-1,
-толқын
ұзындығы, R-тұрақты
шама, Ридберг тұрақтысы деп аталады;
n=3,4,5,...
(6.2) формула өте жоғары дәлдiкпен тәжiрибеге
сәйкес келетiн нәтижелер бередi.
(6.2)
формула қамтитын сутегi атомының
спектрлiк сызықтар тобы Бальмер
сериясы
деп аталады. Осы формулаға қарағанда
n-нiң
мәнi ұлғайған сайын көршiлес сызықтардың
толқын ұзындық айырмасы кеми бередi,
спектрлiк сызықтар арасы жақындай
түседi. Ең
соңында, n
болғанда Бальмер сериясының шекарасы
немесе
пайда болады.
Спектрдiң ультракүлгін бөлiгiндегi бiр топ сызықтар Лайман (1906) сериясы деп аталады:
СутегiспектрiнiңжақынинфрақызылбөлiгiндеПашен (1908) сериясыдепаталатынбiртопсызықбар. Бұлармынаформуламенөрнектеледi:
Бұданбасқаспектрдiңалысинфрақызылбөлiгiндеүшсериябар.
Олар:
Брэкетсериясы
(1922):
Пфунд
сериясы (1924):
Хэмфри
сериясы (1953):