Жоспары:
Кіріспе
І бөлім. Тарихы
Бүкіләлем тарихы
Анализ – аналог
Қазақстандағы тарихы
Қазақстандағы қазіргі заманғы аналог
ІІ бөлім. Факторлар
2.1. Әлеуметтік – экономикалық фактор
2.2. Табиғи – климатты фактор
2.3. Ғылыми – техникалық фактор
2.4. Мәдени – тарихи фактор
ІІІ бөлім. Концептуалдық идея
Қорытынды
Кіріспе
Мансард – шатыр тәріздес тұрғын үй, мансард шатыры үйдің соңғы қабатында құрылады. Парижде XVII ғасырда француз Франсуа Мансар өзінің жобаларымен осындай архитектуралы үйлерге атақтылық әкелді. 1630 жылы ол алғаш рет шатыр кеңістігін тұрғын және шаруашылық мақсатында қолданды. Сол уақыттан бастап шатыр қабаты ірі тік, иір – қиыр төбесі «мансард» атауымен аталып келеді (сәулетші есімімен). ХІХ ғасырдың басында интустриаландыру және урбанизациялаумен байланысты, мансардты үйлерде көбінесе кедей адамдар тұрды. Қазіргі заманғы құрылыста мансардты жиі қолданып келеді.
Мансардтың геометриялық пішіндері әр түрлі болуы мүмкін: үшбұрышты немесе сынған сұлба, симметриялы және ассимметриялы, бойлық осынан бір жағынан ғана немесе ғимараттың барлық ені бойымен орналасқан.
Сынған пішінді шатырдың төменгі қабаты тік еңістер береді - (60–70°), ал жоғарғы – жайпақ (15–30°).
Мансардты қабат ғимараттың барлық ауданын алуы мүмкін, немесе оның бір бөлігін, алайда, әдетте негізгі ғимарат қабырғаларының төменгі шегінде жатады. Сыртқы қабырғаларға сәйкес мансардтар жармада орналаса алады немесе олардың шетінен шығуы да мүмкін. Шектеулі шығаруда мансард қабаттары, оның төмен жатқан бөгеу консол шығаруларына арқа сүйейді, үлкен шығаруда – тіректер қосымшалары – бағаналар, қабырғалар, салпыншақтар.
Орналасу ерекшеліктері ғимарат құрылымына және төменгі орналасқан үй жайлармен байланысты. Мансардты қабаттың сәулет – құрылыс жүйесін таңдау көтеруші құралымының концтрукциясын және қоршауды құрайды. Қайта құрылатын ғимараттарда мансардты қабаттар тұрғызу барысында жеңіл конструкцияларды және есептеумен алынған жүктеме материалдарды қолдану ұсынылады.
Мансардтың көтеруші конструкциялары ағаштан, металлдық және темiр-бетонды болуы мүмкін. Мансард ағаш конструкцияларын қолдану барысында ғимараттың отқа төзімділік дәрежесімен қарастырылуы керек. Мансардтың көтеруші қоршаулары толықтай жылытылған немесе тек қана құрылғымен жылытылатын үй жайлардың шектерi, соңғы көлбеу, сынған немесе жазық төбелерде болуы мүмкін.
Артықшылықтар:
Сөз жоқ, мансард – бұл бірегей және ерекше архитектуралық шешім, бiрнеше даусыз қадiр-қасиеттер иемденеді.
Ескi ғимараттың инфрақұрылымын пайдалану;
Шатыр кеңістігін пайдалану арқылы, адам тұратын аумақ ауданының көбеюі;
Экономикалық пайда – шаршы метрдің сомасы жылытудан және безендіруден тұрады;
Құрылыс нығыздалуы мәселесінің шешеліуі;
Ғимаратқа аяқталған кейіп беру, ғимараттың сыртқы көрінісін ажарландыру;
Мансардты орнату мүмкіндігі бірінші немесе екінші деңгейде;
Шатыр арқылы жылу жоғалтудың қысқартылуы, бүкіл үйдің қыс мезгілінде энергия тұтынуының азаюы;
1 қабатты немесе коттедж үйлерге қарағанда, 40% көбірек жарық беретін мансардты терезелер арқылы, әдемі, қолайлы және жарық интерьер мүмкіндігі пайда болады.
Ауыр жүк көтеру техникасын пайдаланбай және тұрғындарды көшірусіз қондырма алу мүмкіндігі;
Қасбеттіге қарағанда, аса жылы қабатты;
Жантайған төбелер дизайнерлік шешімдерге бостандық береді;
Лофт стилін жобалау мүмкіндігі.
Мансард қабаты ғимаратының барлық көрінісі ықшамды және біткен көрінеді. Бұл оған ескі ағылшындық реңк пен әлдебiр париждiк әсер туғызады.
Мансард артықшылықтары негіздерін қортындылай келе, мансард бұл шын мәнінде ерекше, сонымен қатар креативті адамдар таңдайтын тұрғын үй. Бұндай үйлерде немесе пәтерлерде тұрушылар өз кеңістіктеріне ерекше дүние туғызуға құмар, мысалға алар болсақ, ыңғайлы студия немесе шеберхана ұйымдастыратын, шығармашылық адамдар таңдайды
Кемшіліктер:
Тұрғын жайдың пайдалы ауданының ысырабы;
Қабырғаның биіктігін төмендететін жантайған төбелер;
Қиын және жылу және гидроизоляциялауды талап ету;
Құрылысшылардың саралауының әсері және жобалаушылардың шекті нәтижесі;
Мансардтың ерекше құрылымы жантайған төбелер есебінен, кейбір архитектуралық ойлардың жүзеге асуына кедергі болады. Мысалы, арақабырғалар мен бөлмеара есіктерін қондыруда мәселелер болуы мүмкін;
Мансард құрылысында стандартты терезелерге қарағанда қымбатырақ тұратын терезелерді қолдану қажет;
Қыс мезгілінде қар шатыр бетінде және терезелерде шоғырлануы мүмкін. Ал, төбені тазалау оңай болмағандықтан, арнайы мамандарды шақырту қажет болады.
І бөлім. Тарихы
Бүкіләлем тарихы
Анализ – аналог
Қазақстандағы тарихы
Қазақстандағы қазіргі заманғы аналог
Бүкіләлем тарихы
Үй төбесіндегі шатыр кеңістігін адамдар ежелден бері тұрғын үй кеңістігі ретінде қолданып келеді. Бірақ, ең алғашқы және сәтті шыққан туынды, ХVІІ ғасырдағы атақты архитектор Франсуа Мансарға тиесілі. Ол үй төбесінің жоғарғы бөлігін тек қана тұрғын кеңістігіне емес, сондай-ақ қарапайым түр беруді ойлап тапты. Франсуа Мансардың құрметіне бұл құрылыстар – мансард деп аталып кетті.
«Мансар Франсуа»
Мансард тарихы XVII ғасырдан бастау алады. Людовик XIV қаланың тарихи бөлігінің тұтастығын ойлап, үйлерді күйге келтіруге тиым салды. Алайда Парижде жер телімінің бағасы жылдан жылға тезірек өсіп тұрды, сол орайда тапқыр буржуалар, сарай архитекторы Франсуа Мансардың атақ – даңқын пайдалана отырып, шатыр кеңістігінің тұрғындар кеңістігіне айналуы, жаңа қабатты тұрғызу болып табылмайтынын айтып, Людовикті көндірді.
1635 жылы Ф. Мансар алғаш рет вальм төбесіне тұрғын кеңістігін, Блуа хан сарайында қайта құруды жасады. Мансард алғашқы сәттен бастап – ақ, дәл қазіргідей студенттер, суретшілер және әртістердің баспаналары болды. Мансарға дейінгі француз архитекторларының биік француз шатырларын тұру кеңістігі үшін қолданғанына қарамастан, тек қана ол әсерлі әдемілік беретін жетістік үшін қолданды. Ол алғашқыларының бірінің шатырын әдемі терезелерімен жабдықтады және шатыр кеңістігін онша атақты емес қонақтар үшін дайындады. Бұл ой Парижде кеңінен тарады. Тұрғын мансардын иемдену сәнге айнала бастады, ең бастысы өте тиімді. Париж қаласының билігі үй иелеріне салықты қабаттарға байланысты сала бастады. Бірақ шатыр қабат болып есептелмеді, сондықтан ол үшін ақша алмады.
Париж мансардтарының тарихы ең алдымен, ең арзан мансард қабаттарынан үй жалдауға мәжбүр болған кедей суретшілердің есімдерімен байланысты. Соңғы бірнеше жылдықта «мансард» француз сөзі біздің сөздік қорымызға мықтап сіңісіп кетті, ал қазіргі таңда iскерлер тобы мансард құрылысы туралы бизнестің ең қарқынды дамыған түрі деп есептейді.
Біздің уақытымызға дейін Мезон-Лаффиттің керемет туындыларының бірі сақталып келеді. Осы сарайда Франсуа Мансар қолтума пiшiнді құрылымдар беру және әдемі терезелермен жабдықтау арқылы шатыр кеңістігін қолданудың негізін қалады. Ең басынан – ақ ұлы архитектор әдемілікті емес, экономиялық пайдалылығын көбірек ойлады.
«Париж мансарды»
Тұрғын үйдің ыңғайлы және қымбат емес жаңа тәсілін сатып алу бүткіл әлемге кеңінен тарай бастады. Бірнеше жылдардан соң бұндай құрылыс түрлері Ресей шекарасы келіп жетті. Алайда, алғашқы кезеңдерде беделді тұлғалар мансардты тұрғын жайларды өздерінің дәрежелеріне тең емес деп, шатыр кеңістігін үй қызметкерлеріне арнады.
Мансард үйлердің барлығы дерлік бос емес болған кездері болды. Бірақ кеңестік Ресейде олар қайтадан өздерінің маңызын тапты. Алғашында адамдар саяжайлардың төбе қабаттарын жер метрлерін үнемдеу мақсатында пайдаланса, бертін келе мансардтты үйлер көптеген таңғажайып жеке жайлардың ажырамайтын бір бөлігі болып келеді. Қазір таңда үй жайлардың осындай түрлері барынша көкейтесті жобалардың бірі болып келеді.
Анализ – аналог
Германиядағы қала сыртындағы үй интерьері:
Бұл неміс үйінің қасбетіне қарап, бірден ертегі әлеміндегі жұмбақ үйлерге ұқсататынымыз айдан анық. Шатырдың ерекше дизайны бірден көзге түседі. Кірпіш қабырғалардың аппақ бояуы, шатыр жабынынына бейтарап өң беріп, мерекелік көңіл – күй сыйлап, кереғар әсерлілік түс бояуымен ғана емес, фактурасымен де көркем.
Ерекше қасбет терезелердің орналасуына да әсер береді, француз стиліндегі төртбұрышты алтысекциялық терезе ойықтарының, 1 қабаттағы доға тәріздес терезелермен үйлесіміне сөз жоқ. Сұр қақпақтар қала сыртындағы үйлердің ажарын әсерлі толықтырып тұр.
Гүлзарлар шектері мен жиектерді безендіру валун тастарымен орындалған, Валун тастары ландшафтты дизайнға тек реттіліктті ғана емес, табиғатқа жақындықты білдіреді.
Үй интерьері:
Кіреберіс және дәліз ақ түспен орындалған
Жеңіл теңіз стилистикасының жарық және балғын бейне қосындысымен орындалуы қала сыртындағы үйдің кіреберісінен – ақ сезіледі. Аппақ түспен әшекейленген кеңістік, ашық түсті жиһаздар, кіреберістегі дөңгелек иллюминатор – терезелер, қабырғадағы теңіз пейжазы – кіреберістің орналасуы, жеңіл және жарқын түсті бейнедегі неміс үйінің ажарын айқара ашып тұр.
Кіреберіске кірген сәттен бастап –ақ салмақты функционалдылықты жүктейтін қарапайым, әрі ашық кеңістікке көреміз, ал қонақ бөлмеге кірген кезде, ас бөлмесімен мен асхананы да көреміз. Кеңістікті ашық етіп жоспарлау кеңшілік ісерін сақтап қалуға көмектеседі және жеңіл, әрі бостандық әсерін сезіндіреді.
Бейтарап түстердегі зығыр қаптауымен жасалған жұмсақ жайлы диван және кресло қонақ бөлмеде демалыс аймағын сезіндіреді. Ұзын емес үстел әсерлі функионалдылығымен интерьерге өзіндік үндестігін қосып тұр. Үстел аяқтарының аппақ түсті болуы ағаштан жасалған еденде қарама-қарсы болып, айқын көрінеді.
Көпфункционалды кеңістіктің жарықтандыру жүйесіне де барынша көңіл бөлінген. Негізгі жарықтандырудан басқа – аспалы шамдар және толықтай дизайнерлік шешіммен еден шамдары орнатылған. Жарықтандыру құрылғыларының көше шамдары секілді қолтума орындалуы, интерьердегі қонақ бөлме аймағына романтизмнің және кейбір эксцентрліктің әсерін береді.
Асхана бөлмесі үстелі иілген аяқты аппақ үлгіде және жұмсақ зығыр қаптауынан жасалған, пастельді түстегі жайлы мини – креслолармен орындалған. Асхананың әдемі және жайлы кейпін ерекше аспалы шам қорытындылайды.
Екінші қабатта жеке бөлмелер – жатын бөлмелер және оларға тиесілі жуынатын бөлмелер орналасқан. Ақ түс архитектураның артықшылықтарын жасырып қана қоймай, жайлылық әсерін сақтап, тазалық әсерін және интерьерге жеңілділік сезіндіреді.
Жатын бөлменің орналасуы минимализм стилінде орналасқан – демалыс аймағында тек қана үлген кереует және қолтума дизайндағы жерде тұратын шамдар әсемдейді. Аппақ интерьерге ашық қоңыр түсті еден ағаш тақтайшалары және қара түсті қабырға рамалары ажар береді.
Қарапайым жатын бөлме кеңістігінде кішкене оқу зонасына орын табылған. Жұмыс орны жазу үстелімен, ашық түсті ағаштан жасалған жылжымалы қораптармен және ас бөлмесіндегідей жайлы кресломен жабдықталған. Жұмыс зонасының өзінен – ақ неміс үйлерінің фирмалық таңбасы айналған айқастырылған үстел аяғын көреміз. Мини – оқу зонасы бөлігін – бірнеше әдемі жер шамдары қорытындылайды. Дәл осы жер шамдары интерьерге романтикалық үн мен жұмбақтық береді.
Жатын бөлмелер жанында жуынатын бөлмелер орналасқан, кеңістіктің ашық интерьерде болуы сәнді, әрі жайлы көрінеді. Әйнек және айнадан жасалған беттер интерьерге одан әрі кеңейтілген түрде жеңіл, ашық кеңістік әсерін береді.
Еденнің, фартуктың керамикалық тақтайшаларының пастельді түстері үйдің басқа бөлмелеріндегідей аппақ түсте орындалуына өзіндік үйлесімін тауып, тамаша сән беріп тұр. Тек қана терезе және аксессуарлардың болат жарқылы жуынатын бөлме интерьеріне тыныштық, әдемілік сыйлайды.
Ықшамды кеңістік, ашық әшекейлеу палитрасы және сантехникалар, барлық жердегі ауыр геометрия – жуынатын бөлме интерьері бір жағынан босаңсуға, демалуға және өзін өзі тонуста ұстауға көмектессе, бір жағынан ойлар мен күш жинауға өз септігін тигізеді.