23.Аппендикулярлы инфильтрат клиникасы және диагностикасы

Аппендикулярлы инфильтрат деп қабынған құрт тәрізді өсіндіні қоршай және оған жабыса орналасатын, бір немесе бірнеше ағзалардан тұратын ісік тәрізді құраман айтады.Аппендикулярлы инфильтраттың негізін іш майы құрайды, бірақ оның құрамында ащы ішек ілмектері, соқыр ішек, әйелдерде жатыр түтікшелері, ана бездері болуы мүмкін.

Инфильтрат аппендицит басталуынан кейін 2-3 күнде дамиды. Ауру сезімімінсіз өтеді және науқастың жалпы жағдай нашарламайды.

Қараған кезде оң жақ мықын аймағында тығыз ауырсынатын түзіліс анықталады. Дене қызуы 38,5 С-қа дейін жоғарылайды.

Аппендикулярлы инфильтраттың клиникалық даму барысы мен оның түпкі нәтижесі 2 түрлі болады. Бірінші түрінде асқыну тек инфилтрат құрау сатысымен ғана шектеледі. Бұл асқынуда аурудың клиникалық көрінісі жеңіл өтеді және тағайындалған консервативті емнің (антибиотиктер, жергілікті физио ем т,б) әсері арқасында өсіндідегі қабыну құбылысы кері дамиды, ісік біртіндеп кішірейеді де жоқ болады. Ал екінші түрінде аппендикулярлы инфильтраттың ішінде қоршалып қалған өсінді де қабыну процесі әрі қарай дамып, өсінді маңындағы инфильтраттар іріңдік пайда болады. Аппендикулярлы инфилтраттың іріңдеп, абсцестің құруылуына өте қауіпті құбылыс деп түсіну қажет, өйткені іш қуысныдағы іріңдіктің барысын болжап білу оңай емес және сонымен қатар адам денесінде қандай себептен болса да пайда болған іріңдік оргаизмді уландырып, қосымша өзгерістер тудырады.

Аппендикулярлық қабыну ісігінің диагнозын анықтауда ауру адамның анамнезін мұқият танысу керек. Одан сырқаттың алғашқы белгілерінің басталған мерзімі аурудың бастапқы кезеңінде жедел аппендицитке тән шағымдарының болғаны және соған қарамай пациенттің дер кезінде дәрігерге қаралмағанын анықталады.

Обективті зерттеу барысында оң жақ мықын аймағында яғни өсінді проекцияланған жерге пальпация тәсілімен ісік тәрізді құрылымды анықтау көп жәрдем береді. Аппендикулярлы инфильтарттың іріңдеу сатысында пациенттің жалпы жағдайы нашарлап, оң жақ мықын аймағының ауырсыну сезімі күшейе бастайды. Сонымен қатар организмде улану белгілер байқалады. Дене қызуы 38-39 С дейін жоғарылайды. Пальпация қабыну ісігінің ұлғайғанын аңғартады және сол жерде ауырсыну сезімін анықтайды. Ал периапендикулярлы абсцес пайда болған жағдай да ісіктің жұмсарғаны білінеді және флюктуация белгісі оң нәтиже болуы мүмкін. Қанда лейкоцитоз және улануға тән белгілер (бас ауру, құсу, жалпы әлсіздік т.б) пайда болады.

24. Механикалық ішек өтімсіздігінің клиникасы және диагностикасы.

Ішек өтімсіздігі ащы және тоқ ішектердегі заттардың қалыпты жолмен жылжу мүмкіншілігінің, яғни ішектердің өткізгіштік қасиеттерінің, толық немесе жартылай бұзылуымен сипатталады.

Механикалық ішек өтімсіздігі:

А)Обтурациялық (ішектердің әртүрлі себептермен іш жағынан бітелуі немесе сыртынан жаншылуы);

Б) Странгуляциялық (ішектердің қысылуы, оралып, байланып қалуы)

В)Аралас, яғни странгуляция және обтурация туғызатын себептердің және іш түйілудің аталған түрлерінің қосарлануы.(жабыспа, инвагинация, жарықтық қысылуы)

Клиникасы: Іш түйілудің түрлеріне қарай аурудың белгілері әртүрлі болып бөлінеді. Дегенмен аурудың бастапқы кезеңдерінде, оның түрлеріне қарамай негізгі үш- төрт белгілерін анық байқауға болады.Олар ауру сезімі (100% анықталады), іштің кебуі (70-80%), нәжіс пен іш желінің шығаруларының қиындауы немесе мүлдем доғарылуы (80-85%) және құсу (60-65%). Механикалық іш түйілу, көбінесе кенеттен басталады.

Ауру сезімі сирангуляциялық түрінде күші жағынан өте қатты сезіледі. Ал обтурациялық түрінде ауру сезімі біртіндеп бсталып, біртіндеп күшейі мүмкін.

Диагностикасы: көзбен шолып зерттегенде іштің алдыңғы қабырғасының пішінін бұзыланын (деформация), ішектердің қозғалысының жоғарылағанын және іштің ұлғайғанын анықтаймыз.

Перкуссия әдісімен зерттеу барысында металл дыбысына ұқсас тимпаникалық дыбыс анықталады (Кивуль симптомы). Пальпация әдісімен Скляров симптомын (су шалпылына ұқсас дыбыс) анықтауға болады. Странгуляциялық іш түйілуде Щеткин- Блюмберге симптомы ерте анықталады.

Тік ішекті саусақпен зерттеу барысында тік ішектің кеңейгенін, оның бос екендігін және тік ішек қысқышының босаңсығанын анықтайды(Греков белгісі).

Аспаптық зерттеуде рентгенологиялық тәсіл қолданылады. Контрастты затсыз рентгенолография ішек қуыстарының кеңейгенін, ішек қуысының жоғары жағында газ, ал төменгі жағында сұйықтық жиналу белгісі көрінеді (Клойбер тостағаншалары). Ішекте орналасқан бөгеттің табиғатын және орналасқан орнын, деңгейін анықтау үшін ауру адамға 100 гр шамасында сұйық барий ішкізіп, оның асқорыту жолдарында жылжыуын әр сағат сайын рентгенологиялық зерттеу арқылы бақылап отыру керек. Қалыпты жағдайда контрастты зат 4-5 сағатта соқыр ішек аймағына, ал 6-8 сағатта сигма тәрізді ішекке жетеді, ал механикалық іш түйілуде констрастты зат бөгет орналасқан аймақта жиналып, одан әрі жылжымайды.

Ішек өтімсіздігі тоқ ішектің төменгі бөліктерінде орналасса оларды анықтау үшін колоноскопия, ирригоскопия, ректомоноскопия қолданылады.

Лабараториялық зерттеуде эритроцитоз, гиповолемия, лейкоцитоз, гипопротеинемия, электролит балансының бұзылуы т.б өзгерістер байқалады.