12. Бауырдағы мочевинаның түзілуі.Диагностикалық критерийлері. Уремия.

Мочевина бұл-амин қышқылдардың соңы өнім.Мачевина синтезі бауыда Кербса циклы арқылы жүзеге асады.

Аммиактардан мочвина синтеделеді яғни организмдегі тотығу-тотықсыздану ,амин қышқылдардың дезаминдену,аминдердің гидролізі ,пуриндік және примидіндік нуклеотиттердің ыдырауынан туындайды.

Аммиак улы зат болғандықтан қан құрамында сәл жоғарлауы организімге теріс әсер тігізеді.Бірінші болып орталық жүйке жүйесіне әсер етеді .

Мочевианың сыртқа шығарылуы бұл кезде –бауырда синтезделген мочевина ,қанға түсіп ,қан арқылы бүйрекке барады және зәр арқылы сыртқа шығарылады.

Қан сары суында мочевина ересек адамдарда қалыпты жағдайларда 2,5-8,3 м/моль/л .60 жасан асқан адамарда қалыпты мөлшерден 1 м/моль/л ге жоғарлау болады,ал балаларда ересектернікінен төмен болады 1,1-4,3 м/моль/л .Бірақ та 1-3 күндік нәрестелернікі ерсектернікідей блуы мүмкін өйткені физиологялық азотемия болуы мүмкін ,сүйықтық оганизмге жеткіліксіз түсуіне байланысты. Өмірінің 1 ші атасының соңына қарай қалпына келе бастайды.Шала туылган нәрестелерде 1 ші аптасында 1,1-8,9 ммоль/л ге тең болады.

Уремия-организмдегі азот қалдықтары,мочевина, кератинин,несеп қышқылы,

жиналып олардың концентрациясының қанда көбеюі.Бұл кезде бүйрек поликистозы,некронефроздар туыдайды.

13. Хромопротеидтердің метоболизмдік ерекшеліктері. Гемоглобин ыдырау нәтежесінде пайда болатын өнімдер.

Хромопротеидтер (хромо… және протеид — күрделі белок) — түсі күрделі белоктар. Хромопротеидтердің құрамында хромопротеидтердің спектрін және оның түсін анықтайтын простетиктік топтар болады. Простетиктік топтардың құрылымының байланысына қарай хромопротеидтер:

гемопротеидтер,

флавопротеидтер,

ретинилиденпротеидтер,

фикобилиндер, т.б. болып бөлінеді.

Хромопротеидтер энергияның түрленуімен, тасымалдануымен байланысты процестерге (мысалы, тыныс алу, фотосинтез, көру, т.б.) қатысады.

Хромопротеидтер — құрамында ақуызсыз боялған заттар болатын күрделі протеиндер. Бұларға организмдегі тыныс алу процесін іс жүзіне асыратын эритроциттер құрамындағы гемоглобин, бұлшық еттердің түсін анықтап, олардағы тыныс алуды қамтамасыз ететін миоглобин, мысалы, каталаза және т.б. ферменттер жатады.

Hb –құрамында эритроциттер бар,95% құрайды ,олар 100-120 күн өмір сүреді.Күн сайын 250 млярд эритроциттер тұзіледі.

Гемоглобин синтезі қан жасайтын оргондарда жүзеге асады.Гем және глобин 2 бөлек синтезделеді кейін қосылып гемоглобиннің үшіншілік,төртіншілік структурасын құрайды.

Гемоглобиннің ыдырау мононуклеарлы фогоциттер де яғни көкбауыр мен бауырда жүреді.

Бірінші болып байламларының үзілуі болады ,1 –ші және 2 –ші шеңберлердің кейін НАД-тәуелді оксигеназамен комплекс құрайды→жасыл түсті вердоглобин пайда болады→ құрамында темір және белок болады кейін вердоглобин →белокқа,темірге,және биливердін пигментіне ыдырайды.

Темір –трансферитин белоги мен бірге комплекс түзеді де тіндерге барады.

Темір қайтадан синтезге қатысу мүмкін немесе феритин бологимен комплекс түзіп депода сақталуғада болады.

14. Қабыну процесстері туралы заманауи көзқарас.Стероидті емес қабынуға қарсы және глюкокортикостероид препараттарын қолданудағы биохимиялық негіздеме.

Қабыну—организмнің зақымдаушы факторларға көрсететін реакциясы.

Қабыну 3 сатыдан өтеді 1.Альтернация

2.Экссудация

3.Пролиферация.

Қабынудың 5 белгісі болады;қызару,домбығы,гиперимия,ауырсыну,қызметінің бұзылуы.

Қабынуға қарсы дәрілер стероидты және стероидты емес б.п бөлінеді.

Стероидтты дәрілер қабыну процесінде арахидон қышқылының түзілуін тежеу арқылы әсер етеді.Ал стероитты емес дәрілер лейкотрин,тромбаксан,простациклиндер түзілуін тежеу арқылы әсер етеді.

15. Қатерлі ісіктің процессінің биохимиясы

Ең бірінші болып онкологиялық аурулар кезінде қанда;

-лейкоциттер саны жоғарлайды

-гемоглобин өмендейді

-ЭТЖ жоарлайды.

Бірақ басқа ауруларда да жоғарлайды ,анығын білу үшін онкомаркер тапсыру кк,онкомаркерде рак клеткалары болатын болса өздеріден олар белоктар мен антигендер боліп шығарады,және динамикалық бақылыу керек, бх анализин бірнеше рет тапсыру керек.Сол кезде ісік бар болаты болса :

-ісіктің орналасу орнын

-кезеңін

-көлемін

-организмің реакциясын .

Онкомаркерлердің тұрлері:

-ПСА-бұл фермент простата безінен бөлінеді,ісік болатын болса ПСА-30 единицаға дейін жоғарлайды.

-СА125-белок концентрациясының жоғарлауы аналық жұмырытқа немесе жатыр эндометрийінде ісік бар екедігін білдіреді.

-СА15-3—сүт безінің ісігі кезіде

-СА19-9—сақазан –ішек жодарының ісігі кезінде.

ЕСЕП