Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
основы права.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
196.68 Кб
Скачать
  1. Азаматтық құқықтың субьектілері мен обьектілері.

Заңды жəне жеке тұлға Азаматтық құқық субьектілеріне: жеке жəне заңды тұлғалар, мемлекеттік жəне əкімшілік- аумақтық бірліктер жатады. Азаматтық құқық объектiлерiнiң түрлерi 1. Мүлiктiк жəне жеке мүлiктiк емес игiлiктер мен құқықтар азаматтық құқық объектiлерi бола алады. 2. Мүлiктiк игiлiктер мен құқықтарға: заттар, ақша, соның iшiнде шетел валютасы, құнды қағаздар, жұмыс, қызмет, шығармашылықинтеллектуалдық қызметтiң объектiге айналған нəтижелерi, фирмалық атаулар, тауарлық белгiлер жəне бұйымды дараландырудың өзге де құралдары мүлiктiк құқықтар мен басқа да мүлiк жатады. 2-1. Ақшаға жəне ақшалай мiндеттемелер бойынша құқықтарға, егер осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiнде өзгеше көзделмесе немесе мiндеттеме мəнiнен туындамаса, тиiсiнше заттардың немесе мүлiктiк құқықтардың құқықтық режимi қолданылады. 3. Жеке мүлiктiк емес игiлiктер мен құқықтарға: жеке адамның өмiрi, денсаулығы, қадiр-қасиетi, абырой, игi атақ, iскерлiк бедел, жеке өмiрге қол сұқпаушылық, жеке құпия мен отбасы құпиясы, есiм алу құқығы, автор болу құқығы, шығармаға қол сұқпаушылық құқығы жəне басқа материалдық емес игiлiктер мен құқықтар жатады.

Жеке тұлғаға Қ.Р.- ның азаматтары, басқа елдердің азаматтары жəне азаматтығы жоқ адамдар жатады.

Заңды тұлғаға əртүрлі

құқықтық нысанда құрылған мекеме, кəсіпорындар жəне ұйымдар жатады. Заңды тұлға дегеніміз— өзіндік оқшау мүлкі бар жəне сол мүлікпен өз міндеттемелеріне жауап беретін, өз атынан мүліктік жəне мүліктік емес құқықтар мен міндеттерге ие болып оларды жүзеге асыра алатын, сотта жауапкер жəне талапкер бола алатын ұйым заңды тұлға деп танылада. Заңды тұлғаның дербес балансы немесе сметасы жəне оның атауы жазылған мөрі болады.

  1. Азаматтық мүліктік қатынас

Азаматтық құқық құқық жүйесі салаларының ішіндегі нарықтық экономиканың бірден бір қайнар көзі. Азаматтық құқық азаматтық кодекстің 1- бабының 1 тармағында көрсетілгендей тауар ақша қатынастарын жəне қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастарды сондай-ақ мүліктік қатынастарға байланысты мүліктік емес жеке қатынастарды реттейді. Мүліктік қатынастарға мүлік беру, сату,жұмыс, қызмет жəне тағы басқа жатады. Яғни мүліктік қатынастарға негізінен, қоғамдық өндіріс құрал жабдықтарына, мүліктік игіліктерге немесе бір сөзбен айтқанда материалды құндылықтарға байланысты қатынастарды жатқызамыз.

Ал мүліктік емес

қатынастарға құндық маңызы жоқ қатысушылардың қоғамдық сипатын белгілейтін материалдық емес құндылықтар. Мысалы азаматтың беделі, абыройы жəне т.б. мəселелерге байланысты туындайтын қатынастар.