Конституциялық кеңес
Конституциялық кеңес республика заңдарының конституцияға сəйкестігін, сайлау өткізудің дұрыстығы мен референдум өткізу туралы жəне халықаралық шарттардың сəйкестігі мен конституциялық нормаларға ресми түсіндірме береді (72-бапқа сəйкес). Конституциялық кеңес 7 мүшеден тұрады жəне олардың өкілеттілігі 6 жыл. Конституциялық кеңес төреағасын президент тағайындайды.
Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі жеті мүшеден тұрады, олардың өкілеттігі алты жылға созылады. Республиканың экс-Президенттері құқығы бойынша ғұмыр бойы Конституциялық Кеңестің мүшелері болып табылады.Конституциялық Кеңестің Төрағасын Республиканың Президенті тағайындайды жəне дауыс тең бөлінген жағдайда оның даусы шешуші болып табылады.Конституциялық Кеңестің екі мүшесін — Республика Президенті, екі-екі мүшеден тиісінше Сенат пен Мəжіліс тағайындайды. Конституциялық Кеңес мүшелерінің жартысы əрбір үш жыл сайын жаңартылып отырады.Конституциялық Кеңестің Төрағасы мен мүшесінің қызметі депутаттық мандатпен, оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтерді қоспағанда, өзге де ақы төленетін жұмысты атқарумен, кəсіпкерлікпен айналысумен, коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына кірумен сыйыспайды.Конституциялық Кеңестің Төрағасы мен мүшелерін өздерінің өкілеттігі мерзімі ішінде тұтқынға алуға, күштеп əкелуге, оған сот тəртібімен белгіленетін əкімшілік жазалау шараларын қолдануға, қылмыс үстінде ұсталған немесе ауыр қылмыстар жасаған реттерді қоспағанда, Парламенттің келісімінсіз қылмыстық жауапқа тартуға болмайды.Конституциялық Кеңестің ұйымдастырылуы мен қызметі конституциялық заңмен реттеледі.
Сот жəне соттар төрелігі
Сот— Қазақстан Республикасында мемлекеттік басқарудың тағы бір саласы. Қ.Р-да сот төрелігін сот қана жүзеге асырады. Сот билігі сотта іс жүргізудің азаматтық, қылмыстық жəне заңмен белгіленген өзге де нысандарын жүзеге асырады. Заңда көзделген жағдайларда қылмыстық сот ісін жүргізу алқа билердің қатысуымен жүзеге асырылады. Конституцияның 75-бабына сəйкес республиканың жоғарғы соты, республиканың жергілікті жəне басқа да соттар республиканың сотттары болып табылады. Қ.Р-да 25 жасқа толған, жоғары заң білімі бар, заң мамандығы бойынша кемінде екі жыл өтілі бар, биліктілік емтиханын тапсырған азаматтар судья бола алады.
Сот жүйесі – түрлі деңгейдегі соттардың жиынтығы. Бұл материалдық жəне процессуалдық заңнамада белгіленген қатаң тəртіппен жұмыс істейтін иерархиялық жүйе болып табылады. Қазіргі қоғамда көптеген сот жүйесілері бар. Сот жүйесі құрамына азаматтық, қылмыстық, əкімшілік, əскери, шіркеулік, сауда, т.б. сот істері кіреді. Сот жүйесін көбіне конституциялық сот қызметін атқаратын Жоғарғы сот органы басқарады. Кейбір елде бірнеше сот жүйесі болады. Мысалы, Ресейде жалпы соттар, шаруашылық соттар жəне конституц. соттар бар. Сот жүйесінің біртұтастығы түрлі деңгейдегі барлық соттардың ұйымдастыру жəне жұмыс істеу қағидаларының, міндеттерінің, соттарды қаржыландыру тəртібінің біркелкі болуынан, бірыңғай тəртіпте сот төрелігін атқарып, заңдарды бірыңғай қолдануынан жəне судьялардың құқықтық мəртебесінің бірдейлігінен көрініс табады. Қазақстан сот жүйесі əкімшілік-аумақтық бөлініске орай құрылады.
Сот төрелігі - Іс жүргізу тəртібімен жасалатын,азаматтық жəне қылмыстық істерді,сондайақ азаматтардың, ұйымдар мен мемлекеттін құқығы мен мүдделерін қорғау мақсатында экономикалық дауларды қарастыру мен шешу бойынша құқықты қолдану тəртібі. Заң əділ сотқақарсы қылмыс үшін қылмыстық жауапкершілікті қарастырады.
Прокуратура мемлекет атынан Республиканың аумағында заңдардың, Қ.Р. Президенті жарлықтарының жəне өзге де нормативті- құқықтық актілердің дəлме- дəл əрі біркелкі қолданылуын, жедел іздестіру қызметінің, анықтау мен тергеудің, əкімшілік жəне орындаушылық іс жүргізудің заңдылығын жоғары қадағалауды жүзеге асырады, заңдылықтың кез келген бұзылуын анықтау мен жою жөнінде шаралар қолданады, сондай- ақ Республика конституциясы мен заңдарына қайшы келетін заңдар мен басқа да құқықтық актілерге наразылық білдіреді. Прокуратура сотта мемлекет мүддесін білдіреді, сондай- ақ заңмен белгіленген жағдайда, тəртіпте жəне шекте қылмыстық қуғындауды жүзеге асырады. Республика прокуратурасы төменгі прокурорларды жоғарғы тұрған прокурорларға жəне Республика бас прокурорына бағындыра отырып, бірыңғай орталықтандырылған жүйе құрайды. Бас прокурор өкілеттік мерзімі- 5 жыл.