6.4.4 Микроклимат шарттарын қамтамасыз ету
Микроклимат жұмыс орнында және өндірістік ғимаратта жұмысшылардың денсаулығына айтарлықтай әсер етеді.
Микроклиматтың айтарлықтай ауытқуы организмнің қызуына немесе аса сууына әкеп соғуы мүмкін. Ғимараттың қалыпты температурасы 20 оС болуы керек.
Жұмыс аумағынан ауада үлкен концентрациямен технологиялық режимнің бұзылуы нәтижесінде пайда болған улы заттардың жоғарғы концентрациясымен үлкен көлемдерін тез жою үшін арналған апатты вентиляцияны орнатуды ескеру керек.
Метеорологиялық шарттарды зерттеу температураның, ылғалдылықтың, ауа қозғалысының жылдамдығын өлшеу және жылудың сәулелену интенсивтігімен қорытындыланады. Метеорологиялық шарттар қызметкерлер сияқты техника үшін де қолайлы болуы керек.
Ауа температурасы – уақытын автоматты реттеуішпен өзгертетін термометрмен немесе термографпен өлшенеді. Температура тұрақты 20-25 оС болу керек.
Ауа ылғалдылығы термометрмен, салыстырмалы ылғалдылық пирометрімен және психрометрмен өлшенеді. Уақыт бойынша ауа ылғалдылығының ауытқуын жазу үшін, автоматикалық аспаптар, мысалы: гидрографтар және психрографтар қызмет етеді. Ауа ылғалдылығы 40-60% болу керек. Ауаның қозғалу жылдамдығы 0,2 м/с аспау керек. Бұл үшін ауаны желдеттіру қолданылады, онда температуралар, ылғалдылық, қозғалыс жылдамдықтары және ауа тазарту деңгейлер сипаттамаларының тұрақтылығымен ұйымдасқан ауа берілісі. Ауа желдеттіру қондырғысында келтірілген параметрлер автоматты түрде реттеледі.
Ауа желдеткіші жүйесінің уақыт әрекеті бойынша, оларды тәулік бойына, жыл бойына және мерзімділік әрекет қондырғыларына бөледі. Қыста қалыпты температураны ұстау үшін жылу жүйесі қолданылады. Санитарлы-гигиеналық қатынастарда тиімділіктің артықшылығы сумен жылыту жүйесі болады.
6.4.5 Желдету, ауаны кондиционерлеу
Су жылыту цехтерінде терезе, есік тесіктері және ғимараттың бірінші қабатында аэрациялы фонарь арқылы табиғи ауа алмасу орындалады.
Ауа алмасуды қамтамасыз ету СНиПРК 4.02-05-2001 бойынша ұжымның жұмысшы ғимаратының микроклиматына жалпы талаптарға сай болуы керек.
Вентиляциялы, оператор-технологтың ғимаратын есептеу.
Ғимараттағы ауа алмасуды келесі формула арқылы анықтаймыз:
.
(6.7)
мұндағы F – ғимараттағы еден ауданы;
h – ғимарат биіктігі;
k – ауа алмасудың еселігі;
.
Берілетін жылудың көлемін және температураның қажет түсуін біле отырып түсуді ұстау үшін қажет ауа алмасуды анықтаймыз:
,
(6.8)
мұндағы V – ғимараттан жайылған ауа көлемі, м2/сағ.
Св – ауаның жылу сыйымдылығы, Дж.
Р – ауа тығыздығы, кг/м3.
(tвн-t0) – ғимараттың ішінде және сыртында.
Ғимараттың жылулық балансын келесі формула бойынша анықтаймыз:
,
(6.9)
мұндағы Qқос – жылыту және вентиляция құралдарымен берілетін және жылдық қосымша көлемі, Дж/сағ.
-
көршілес ғимараттардан қоршау арқылы
жылу түсу.
tсм – көршілес ғимараттардағы температура, оС.
k – қоршау түріне байланысты коэффициент, Дж/сағ м2 оС.
-
терезелі тесіктердің әйнек беттері
арқылы күш радиациясынан жылу түсу, Дж.
мұндағы Fотс – шынылану беті, м2.
gотс – беттің 1м2 арқылы радиация көлемі, Дж/м2.
А – шынылану сипатына тәуелді коэффициент.
.
-
қоршаудың беті арқылы күш радиациясының
жылу түсуі, Дж/м.
мұндағы kотс – қоршаудың жылу беру коэффициенті.
.
-
сандық аппаратурамен бөлінетін жылу.
мұндағы k1 – сандық аппаратураны қолдану коэффициенті.
N – аппаратура тұтынатын жалпы қуат, Па.
.
-
басқа қондырғылардан жылу түсу, ккал/сағ.
мұндағы k2 – басқа қондырғыларды қолдану коэффициенті.
-
приборлардың соммалық қуаты.
.
-
жарықтандыру құралдарынан жылу түсу,
Дж/сағ.
мұндағы k3 – жарықтандыру құралдарын қолдану коэффициенті.
-
жарықтандыру көзімен тұтынылатын
соммалық қуат, Вт.
-
жылудың басқа түсулерін ескеруші
коэффициент.
.
-
адамдардан түсетін жылу беру – 174
ккал/сағ 729 Дж/сағ.
-
сыртқы қоршаулардан жылу түсу.
-
фильтрацияға кеткеншығындар, 54 ккал/сағ
226,26 Дж/сағ.
-
ғимараттан басқарылатын вентиляцияланатын
ауаны қыздыруға кеткен шығындар, 622
ккал/сағ 2606,18 Дж/сағ.
.
(6.10)
Осыдан, жылудың қосымша көлемі келесіге тең:
Осыдан, вентиляцияланушы ауаның көлемі келесіге тең болуы керек:
.
Жазғы
уақытта
айырымы 15 оС
екенін ескеру керек.