3.Күл (дифтерия). Патогенезі. Ажырату диагнозы. Асқынуы.

Күл — өте ауыр ауру, ол көп жағдайларда қолайсыз аяқталатын асқынуларымен қауіпті. Патогензі және патанатомия. Леффлер бактериялары енген орнында көбейеді. Ауыз-жұтқыншақ Леффлер бактериясының эндотоксині жергілікті және жалпы токсикалық өсер етеді. Жергілікті өзгерістер фибриндік қабынумен сипатталады. Ауыз-жұтқыншақ күл кезінде күлдік қабыну дамиды — дифтериялық пленка астында арпалысқан бадамша бездерінің ұлпаларымен тығыз байланысты. Көмей күл кезінде ұлпаларымен тығыз байланыспайды. Көмей күл кезінде крупозды қабыну орын алады; бұл кезде фибриндік жабын-20 дылар беткей орналасып жеңіл алынады. Күл қабыршағы құрамына эпителий, шырыш, фибрин және микробтар кіреді (жабыңды + "ұлпа" түрде орналасады — астындағы ұлпалардың бетінен шығып тұрады).

Күлдің токсикалық түрлерінің генезінде токсинен басқа аллергия үлкен роль атқарады (сенсибилизауцияланған организмнің қоздырғышқа гиперергиялық реакциясы).

Сенсибилизация кокктық флоралармен негізделуі мүмкін, ал Леффлер бактериясы енген жағдайда парааллергиялық реакция дамиды.

Күл кезінде ағзалармен ұлпалардың көбісінің қызметі нашарлайды, токсикалық невриттер дамиды, бүйрек үсті бездерінің қан айналымы бүзылып, некроз дамуы мүмкін, жүрек бұлшық еттерінің қан тамырлар қабырғасының некробиозы дамиды, миокардитке әкеп соғатын периваскулярлы ісіну (бұлшық ет талшықгарының және аралық ұлпаның дегенерациясы); бүйректегі токсикалық нефроз реконвалесценция кезінде қайта дамиды. Күлдік круп кезінде жиі жағдайларда пневмония қосылады (екіншілік).

Асқынулар. Ауыз-жұтқыншақ күлінің асқынулары токсикалық түрлеріде кездеседі. Ең қауіпті және қатерлі асқыну — жедел токсикалық миокардит. Оны ерте (аурудың 9 күніне дейін) және кеш (9 күннен кейін) бөледі. Неғұрлым миокардит ерте пайда болса, соғұрлым ағымы ауыр болады. Ол аурудың 4-5 күнінде дамуы мүмкін. Миокардиттің кардиалды және жүректән тыс белгілерін ажыратады: жүрек топдарының бәсеңдеуі аритмия (біреулік және топтық экстрасистолалар; "ат шабысының" ырғағы; тахикардия; қан қысымының төмендеуі; мерцадды аритмия); жүрек шекараларының кеңеюі. Жүрек ұшындағы систоликалық шуыл. ЭКГ-де тістер вольтажының төмендеуі, S-Т сегменті изолиниядан төмен ығысады, Т тісінің өзгеруі (деформация теріс бағытталуы) (QRS комплекісінің кеңеюі (аяқшалар блокадасында), патологиялық II тісінің пайда болуы. Ауыз-жұтқьшшақ күлдің дифференциалды диагностикасы

1.Баспалардан (фолликулярлы, лакунарлы, некроздық) күл ауыз-жұтқыншақтағы жабындьшар сипатымен пленка тәрізді, тамақтың азғана ауыруы немесе мүлдем ауырмауымен, доғамшалардың айқын емес гипермиясымен және ісінудің болуымен (бадамша бездерінің, мойын тері асты клетчаткасының ісінуі) ерекшеленеді. Симановский — Винцент баспасында бір жақтық некроз және зақымдалған жақта ғана лимфа түйіндері үлкейеді, ауыздан шіреген иіс шығады, ал күл кезінде шырынды иіс. Перитопзиллярлы абсцесс және флегмонды баспа кезінде бадамша бездер аумағында томпаю, айқын гиперемия, тамағының қатты ауруы, айқын көрінетін ауру сезім син-дромы, мойын аумағындағы тығыз инфильтрат (ауратын) көрінеді.

Науқас тіпті сілекейінде жұта алмайды, тризм.

2. Лейкөз кезінде — некроздық баспа, бет-әлпетінің боздығы, лимфа түйіндерінің үлкеюі, гепатолиенадды синдром, геморрагиялық компоненттің қосылуы, ақ қандағы сәйкес өзгерістер.

3. Саңырау құлақгы баспада жабындының бәрпылдақ, ақ түстес "сүзбе" тәрізді болуы және тез сылынуы тән.

4. Жұқпалы мононуклеозда некроздық (немесе лакунарлық) баспа, көптеген лимфа түйіндерінің үлкеюі гепатолиеналды синд-ром және шеткі қанда ауруға тән өзгерістер болады (лейкоцитоз, моно-лимфоцитоз, атипті мононуклеарлардың пайда болуы).

5. Эпидпаротит аңқада өзгерістер шақырмайды; құлақ маңы бездері үлкейеді, тығызданады.

Ретромандибұлярлы шұңқыр тегістелген, мойын тері асты клет-чатқаның ісіну жоқ.

6. Күл крупын тұмау және басқа ЖРВИ кезіндегі круптан ажырату қажет. Соңғыларға біртіндеп дамуы және афонияның болмауы тән (дауысы қырылдаған, бірақ мұліде шықпайды емес). Интоксикация белгілері және жоғарғы тыныс алу жолдарының қатарының белгілері айқын болады. Стәноздың ағымы, әдетте, толқын тәріздес — түнгі уақытга ауырлайды. Бөгде зат арқылы болған стәнозды сәйкес анализ болады (сау болып тұрған жерінде инспираторлы ентігу пайда болады), температуралық реакция болмайды.

7. Көмей папилломатозда және тумәрозды бронхоаденитте стәноздың біртіңдеп дамуы мен сипатталады; балалар бұл жағдайларда жақсы бейімделеді және стәноз ұзақ уақыт бойы компенсацияланады. Туберкулезді бронхоаденитте өкпедегі процесс сипат, Манту реакциясы оң.