Билет № 8.

1. Өндірістік (өнеркәсіптік) улар дегеніміз, еңбек қызметі жағдайында адамға әсер етіп еңбек қабілеттілігінің төмендеуіне немесе денсаулығының бұзылуына – кәсіптік немесе өндірістік улануды шақырады.

Ағзаға химиялық заттардың түсу жолдары:

1. Тыныс алу жүйесі арқылы (ингаляциялық)

2. Асқазан ішек-трактісі арқылы (алмиентарлы)

3. Тері және шырыштар арқылы (терілік-резортивті)

2. Жедел улану жиі жағдайда топтық болады және апат жағдайында пайда болады

Бұл уланулар сипатталады:

• удың қысқа уақытта әсер етуі – бір аусымнан көп емес;

• ауада жоғары концентрацияда болуы, қателесіп ішке қабылдау, тері жамылғысының қатты ластануы кезінде ағзаға удың салыстырмалы түрде көп түсуі;

• удың әсер ету кезінде тікелей айқын клиникалық көріністермен немесе салыстырмалы түрде – жасырын (латентті) кезеңі бірнеше сағат.

Созылмалу улану, адам ағзасына салыстырмалы түрде аз мөлшерде удың ұзақ уақыт әсер етуі нәтижесінде бірте - бірте пайда болады. Олар удың ағзада жинақталу нәтижесінде (материалды кумуляция) немесе олар шақырған өзгерістерімен (функционалды кумуляция) дамиды.

Билет № 9.

1. Токсикология – тірі ағзаға және экожүйеге зиянды заттардың потенциалды қауіптілігі жайында ғылым. Ол сонымен қатар улы заттардың әсер етуін, диагностикасын, уланудың алдын алуын және емдеу жолдарын зерттейді.

2. Зиянды өндірістік фактор –өндірістік фактордың (қолайсыз микроклимат, жудың жоғары деңгейі, діріл, нашар жарықтандыру) жұмысшыға әсер етуі оның ауруына алып келеді.

Қауіпті өндірістік фактор - өндірістік фактордың (биіктік, от, электр тогы, қозғалушы заттар, жарылыс) жұмысшыға әсер етуі оның жарақаттануына алып келеді.

Билет № 10

1. ӘБҚД – (әсер етудің болжамды қауіпсіз деңгейі) жұмыс аймағының ауасында, елді мекендердің атмосфералық ауасында, су қоймаларында, азық-түлік өнімдерінде және басқа да нысандардағы зиянды заттар құрамының уақытша болжамды гигиеналық нормативі. Белгілі бір уақытқа (2-3 жылға) бекітіледі, содан кейін ШРЕК ауыстырылуы мүмкін, алдағы уақытқа бекіту қолданатын заттың болашағына байланысты және олардың токсикалық қасиеті жайында ақпараттың болуына байланысты қайта бекітіледі немесе жойылады.

ШРЕК – (шектеулі рұқсат етілген консентрация) жұмыс аймағы ауасында зиянды заттардың концентрациясы әр жұмыс күні (демалыс күндерінен бөлек) 8 сағат ішінде немесе ұзартылған, бірақ аптасына 40 сағаттан көп емес, бүкіл жұмыс өтілі бойында денсаулық жағдайында ауру немесе өзгерістер шақырмайды, жұмыс үдерісі кезінде қазіргі заманғы әдістермен байқалатын аурулық өзгерістер туындатпайтын көлем бірлігіндегі зиянды химиялық заттың ең көп мөлшері.

Шекті рұқсат етілген шығарылыстар (ШРЕШ) – бұл атмосфералық ауаға кәсіпорындардан шығарылатын зиянды заттардың рұқсат етілген максимальды көлемін реттейтір норматив. Бұл көрсеткіштер ауадағы ластаушы заттардың жалпы құрамын ескере отырып тұрақты ластаушы көздерге орнатылады. Сонымен қатар бұл ластаушы көздер бекітілген экологиялық нормативтерден аспауы қажет.

2. Сынамалар “конверт әдісі” бойынша өлшемі 10х20 немесе метрден жоғары тік бұрышты немесе төрт бұрышты телімде алынады. «Конверттің» әр бес нүктесінде 20см тереңдікте 1кг топырақ алады. Әр алынған үлгіден салмғы 1кг сынама дайындайды.

Алынған сынамаға жолдама бланк толтырадыжәне көрсетіледі: орны, жер телімінің мекен жайы және тағайындалуы, топырақ түрі, рельеф, жерасты суларының деңгейі, талдау көлемі және мақсаты, орындалған жердегі зерттеу нәтижелері, сынама уақыты және күні, алдыңғы 4-5 күн ішіндегі ауа райының жағдайы, сынаманы кім алған, оның қолы. Сынаманы шыны ыдысқа, полиэтиленді қапшыққа салады.

1 – кезең

1-билет

1.Әмбебап газ анықтағыш құралды қолдану аясы.

2. Әмбебап газ анықтағыш құралдың жұмыс істеу тәртібі.

Уақыт – 5 мин.

Максимальды балл – 7

2- билет

1. Радиометр – дозиметрін қолдану аясы.

2. Радиометр – дозиметрінің жұмыс істеу тәртібі.

Уақыт – 5 мин.

Максимальды балл – 7

3- билет.

Электростатикалық өріс өлшегішті қолдану аясы.

2. Электростатикалық өріс өлшегішінің жұмыс істеу тәртібі.

Уақыт – 5 мин.

Максимальды балл – 7

4- билет

1. Шу өлшегішті қолдану аясы.

2. Шу өлшегіштің жұмыс істеу тәртібі.

Уақыт – 5 мин.

Максимальды балл – 7

5- билет

1. Термогигрометрді қолдану аясы.