Кіші жүздің Ресей империясының құрамына кіруі

Ресейдің саудасын дамытуда Қазақстанды «Кілт пен қақпа» деп атаған-I Петр

ссссссссссссссссссссссссссссҚазақстанның Ресейге қосылуының басталған жылы: 1731жылы

Кіші жүзді Ресейдің қол астына алу ұсынысын қабылдаған патша: Анна Иоанновна

XVІIIғ. 1 жартысында қазақтардың Ресейге қосылуын ұйымдастырушы: Әбілқайыр хан(1680-1748)

Әбілқайыр ханның Петербург билеушілеріне арқа сүйеудегі көздегені-Өз қарсыластарының сағын сындыру

Ресеймен байланыс орнатып, бар күшті ойраттарға қарсы күреске жұмылдыру болған қазақ ханы-Әбілқайыр

Кіші жүз ханы Әбілқайырдың жұмсауымен қазақтардың Ресейге қосылуы туралы келісім жүргізген елшілер: Құндағұлұлы,Қоштайұлы

Әбілқайырдың орыс үкіметіне өкілін жіберіп, империя құрамына кіруге талпынған ұсынысы жауапсыз қалды- 1726ж.

1731 жылы Әбілқайырды қолдап, Ресейдің қол астына кіруге ант берген Кіші жүз старшындарының саны: 29 старшын

Қазақтардан ант алуға Ресейдің орыс елшілігінен басқарып келген: А.Тевкелев

1731ж Әбілқайыр ханның Ресейге берген анты қай жерде қабылданды – Ханның сарайында

Әбілқайырдың беделін көтергендей болған, Әбілқайыр мен Ресей дипломаттарының соңғы кездесуі өткен жыл- 1742ж.

1735 жылы Қазақстанның солтүстігінде өзен бойында салынған бекініс Ор

1734ж. орыс үкіметі жабдықтаған арнайы экспедицияны басқарды- И.К.Кириллов

1734ж. орыс үкіметі жабдықтаған «Қырғыз-қайсақ» арнайы экспедицияның мақсаты-Кіші жүз жеріндегі табиғи ресурстарды зерттеу

Кириллов экспедициясының мақсаты-Ор бекінісін тұрғызу

Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі ең басты мақсаты: Ресеймен сенімді байланыс орнатып,бар күшті қалмақтарға жұмылдыру

1738 жылы Орынборда қазақ сұлтандарының съезін шақырған Орынбор комиссиясының басшысы

В.Татищев

1738ж. Орынборда Татищев басқарған Қазақ сұлтандарының съезінде Ресейге ант берген Қазақ старшындарының саны- 60-қа жуық

Орта жүздің ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтан Ресей империясының билігін мойындаған жыл 1738ж

Әбілқайырды 1748 жылы Ұлқияқ өзенінің маңында өлтірген: Барақ сұлтан

Башқұрттардың көтерілісін басуға патша үкіметі Кіші жүз жасақтарын пайдаланды : 1735-1737 жылдары

Башқұрт халқының екінші көтерілісі болды-1740ж

1740ж Хиуаны талқандап, Сырдария өңіріне жақындап Кіші жүзге қауіп төндірген-Парсы патшасы Нәдір шах

1742ж Жоңғарлардан Ресейдің қарамағындағы қазақтарға қысымды тоқтатуды талап еткен Орынбор комиссиясының төрағасы-НеплюевИ.Н

1734ж бастап Қазақ жерлерін жоңғарлардан босататын күш тек қазақтардың өзі болатындығын түсінген-Абылай мен Әбілмәмбет хан

Екі арада орын алған ахуалды бірқатар жұмсартқандай болған Әбілқайыр мен Ресей дипломаттары арасындағы Ор маңындағы кездесу өтті:1742

Ертіс пен Обь өзендері аралығында соғылған шеп-Колыван- Кузнецк

Қазақ феодалдарына үндеу таратып башқұрттарды талан-таражға салуға рұқсат берген Орынбор губернаторы: Неплюев

1740 жылы Кіші Жүздің шекарасына қауіп төндірген мемлекет: Иран

Өзінің зардабы жағынан жоңғарлардың «Ақтабан шұбырындыдан» кем түспейтін шабуылы қай жылдары болды? 1741-1742 жыл

Өзінің зардабы жағынан жоңғарлардың «Ақтабан шұбырындыдан» кем түспейтін 1741-1742 жыл шабуылын ұйымдастырушы- Қалдан Серен

Орынбор қаласының салынуы 1743 жылы

1735ж негізі қаланған Орск бекінісін 1743ж жаңа жерге көшірген-Орынбор г.г Неплюев

1714-1720 жылы патша өкіметінің Ертіс бойына әскери бекіністер салудағы басты мақсаты:

Қазақ өлкесін біртіндеп жаулап алу

1742 ж.20 мамырдағы Ресей Сенатының Жарлығы- Қазақтарды және шекаралық өңірдегі бекіністерді қорғау туралы

1747 жылы Нәдір шах өлгеннен кейін Хиуа тағына отырған хан: Қайып сұлтан

1743ж. И.И.Неплюев орыс қалашығының орнын жаңа жерге көшірді. Бұл қоныс қалай аталды- Орынбор

1742ж. 2-қыркүйекте Орынбор комиссиясының төрағасы И.И.Неплюевтің Қалдан Серенге жазған хатында не талап етілді- Ресей қарамағындағы қазақтарға қысым көрсетуді тоқтату

Кіші жүздің ықпалды билері Әбілқайырға Ресеймен келіссөз жүргізуді тапсырды-1730ж

1731 жылы ақпан айының 19 күні Кіші жүз елшілері Анна Иоанновнаның қабылдауында болып талқыланған мәселе: Кіші жүзді империя құрамына қабылдау.

Әбілқайыр Ресейге қосылуға ант берді: 1731 жылы.

1742ж қазақ даласы арқылы Жоңғарияға барған, Балқаш маңынан Наурызбай батырдың ауылдарын жолықтырған орыс елшісі – К.Миллер

«Батыр Баян» дастанының авторы – М.Жұмабаев

1742 жылы Маңғыстау жерін түркмендерден босату кезінде қаза тапқан Кіші жүздің тама руынан шыққан батыр –Бөкенбай

Әбілқайыр ханнан кейін Кіші жүз жерінде хан болып танылғандар : Нұралы, Батыр

Ресейдің билігін мойындағанымен, Кіші жүздің дербестігін сақтап қалуға тырысқан табын руының батыры-Бөкенбай

Кіші жүздің Ресей империясы құрамына 19ғ ортасына дейін қосылмаған жері-Хиуа, Қарақалпақтармен шекаралас аудандары

Қазақстан ХҮІІІғ. ортасында

XVIII ғ. 50 ж. Солтүстік – Шығыс Қазақстандағы ұзындығы 723 верст болатын шеп- Колыван шебі

ХҮІІІғ. 50ж. Сібір редутынан Омбыға дейінгі ұзындығы 553 верст болатын шеп- Горькая шебі

Омбыдан Кіші Нарын бекінісіне дейінгі ұзындығы 1684 верст болатын шеп - Ертіс шебі

Сібір редутынан омбыға дейінгі бекініс - Горькая шебі

Өскемен бекінісінен Алтай тауларына дейінгі - Колыван шебі 73-723 верста

Звериноголовск редутынан Омбы бекінісіне дейін - Пресногорьковск шебі.

ХҮІІІғ. 50ж. Омбы бекінісінен Кіші Нарын бекінісіне дейін, ұзындығы 1684 верст болатын шеп – Ертіс шебі

1752ж. негізі қаланған бекіністердің ең ірісі- Петропавл

Бұқтырма бекінісі салынды- 1761ж.

Анықталған мәліметтерге қарағанда,1745-1759 жылдары қазақ даласы арқылы Орынборға жеткізілген мал 7.басының жалпы құны:1 млн. сом.

ХҮІІІғ. 60-70ж.ж. 330-ға жуық қазақ көпестері сауда жасап тұрған айырбас сауданың ірі орталығы- Семей

XVIII ғ. II ж. қазақ – орыс саудасының белгілі орталықтары – Семей, Өскемен, Бұқтырма

Қазақ – орыс сауда байланыстарының кеңейген кезеңі-XVIII ғ. 60ж.

Жәміш,Семей бекінісінде сауда саттықпен айналысқан Абылайдың қамқорлығындағы рулар-Уақ, қыпшақ

18ғ Орта Азияны, Батыс Сібірді сапалы ас тұзымен қамтамасыз ететін тұз көлдері-Қараман, Қасқасу,Кереку

1765ж. 350 қазақ саудагері, соның ішінде Қаз дауысты Қазыбек пен Абылай жіберген 158 саудагер болған бекініс- Жәміш

Орта Азия көпестерінің Қазақтарға айырбастайтын басты заттары- Алаша, барқыт, қамқа, әр түрлі жемістер

Ташкент, Бұқар, Қоқан және Қашғар көпестері жиі келетін сауда орталығы- Қызылжар(Петропавл)

1766 жылы Әбілмәмбет ханның Бұқар саудугерлерінің өтінішімен II Екатеринаға хат жолдау себебі –Түркістан арқылы өтетін керуендерді Семей, Жәміш бекіністерінде шек қоймай қабылдауға рұқсат алу

Көшпенділердің күнделікті қажеттерін қатамасыз ететін басты орыс тауарлары – Шойын қазан, шұға, қант

1756 жылы қыркүйекте патша әкімшілігі Кіші Жүз қазақтарына ресми шек қойды- Жайық жағалауына мал жаюға

Жайық бойында қазақтардың мал жаюға шек қойған үкімет талабын ресми түрде іске асырудың орынсыз екенін түсінген, 1757-58ж.ж. Орынбор өлкесін басқарған- П.И.Рычков

1799 ж. қарашада Орта жүз қазақтарын Ертістің оң жағасына қайта қоныс аударуға рұқсат еткен император: I Павел

Жайық бойында қазақтарға мал жаюға патша өкіметі алғаш рет шек қойды- 1756 жылы

Әбілқайыр қайтыс болғаннан кейін Кіші Жүз тағына отырды- Нұралы

1748 ж Нұралы ханды мойындамаған шекті руы өз ханы деп таныды:Батыр сұлтанды

1758 ж Жоңғарияны толық бағындырған : Қытай әскері

Әбілқайыр өлгеннен кейін Кіші Жүздің Оңтүстік-Шығысы қарады- Батыр сұлтанға

1735ж. Башқұртстандағы қарсылықты жаныштау кезінде Қазақстанға бас сауғалаған башқұрттар саны- 50 мың

1735ж. Башқұрт халқының азаттық күресінің басшысы- Батырша

Жоңғар қонтайшысы Қалдан Серен қайтыс болды- 1745ж.

1747ж Орыс патшасы Елизавета Петровнаның Алтай өңіріндегі тау-кен кәсіпорындары жөніндегі шешімі: Орыс патшалары отбасыларының меншігі деп жариялады.

Қытайлармен шайқаста жеңіліс тауып, Абылайдан көмек сұраған, Жоңғар тағына таласушылардың бірі Әмірсана

1755ж. 19-шілдеде император Цян Лунның Жарлығына сай Жоңғар жері – Цинь үкіметінің меншігі деп жарияланды

1755ж басталған соғыс –Қытай-Жоңғар

Жоңғария 1758ж. дербес ел ретінде тарихи санадан жоғалып, 1761ж. қай елге айналды? Шыңжан әкімшілік бірлестігі болып, Цинь империясының құрамына кірді.

Қытай қолбасшылары Фу Дэ,Чжао Хой бастаған әскердің Қазақстанға басып кірген жылы – 1757ж

Патша өкіметі Каспий теңізі мен Жайық өңіріндегі шұрайлы жерлерді отарлауда пайдаланды- Нұралы хан мен Батыр сұлтанның арасындағы алауыздығын

1766 жылы Екатерина патшадан Түркістан арқылы өтетін ірі керуенді Семей, Жәміш бекіністерінде қабылдауға рұқсат алған хан - Әбілмәмбет

Патша үкіметі шекаралық аймақтарда тұратын халықтың санын көбейту мақсатымен 1760 жылы өлкеге қоныстандырды- Казактарды

18 ғасырда Кереку көлдерден Ресей губерниясына апарылатын тұз мөлшері: 300 пұт

Жайық бойына мал жаюға тыйым салған шешім Нұралыға тапсырылды: 1757

Жайық бойнына мал жаюға тыйым салып қазақтарға қысым көрсетуден тайынбаған Орынбор-губернаторы: Давыдов