- •1. Шлактардың балқыту кезіндегі физика-химиялық рөлі.
- •2. Металлургияда қолданылатын отынның түрлері мен алыну жолдары
- •3. Қара металлургиядағы кесектеудің негізгі әдістері және олардың қысқаша сипаттамасы
- •1. Балқымалардан металдардың кристалдану процесінің механизмі мен кинетикасы
- •2. Орнықты режимде жылудың жылуөткізгіштікпен берілуі
- •3. Кешенделген ыстық үрлеудің оттегі, ылғалдық, отындық қоспалар және температурасы бойынша құрамын сипаттаңыз
- •4. Металлургиялық өңдеуге шихталарды дайындау
- •1. Шлактардың химиялық сипаттамасы, қышқылдығы
- •2. Жылудың тасымалдану түрлері, анықтамалары, мысал келтіру
- •3. Электрдоғалы пеште болат балқыту процесі
- •4. Мырыш концентраттарын «қайнау қабаты» пешінде күйдірген кездегі негізгі компоненттердің әрекеті
- •1. Ректификация негіздері. Ректификациялық бағананың (колоннаның) жұмыс істеу режимі
- •2. Қайтарма жылуды пайдаланудың негізгі әдістері
- •3. Индукциялық пеште болат балқыту процесі
- •4. Шахталы пештің құрылысы мен жұмыс істеу принципі
- •1. Оксидті балқымалар құрылысының әр түрлі теорияларын талдап шығыңыз
- •2. Идеал және нақты сұйықтар үшін Бернулли теңдеуі. Оның энергетикалық және геометриялық мәнін түсіндіріңіз
- •3. Теміркендік агломераттың негізділік сипаттамасы, агломераттың құрамындағы FeO концентрациясының агломераттық беріктігіне әсері
- •4. Қорғасынды агломератты тотықсыздандырып балқытудың химизмі
- •1. Шлактың тұтқырлығы, оны анықтайтын әдістер. Тұтқырлықтың температура мен құрамға тәуелділігі.
- •2. Жылуберу процестерін зерттеуде ұқсастық теориясының қолданылуы
- •3. Домна процесі, маңызы, домна шихтасының негізгі компоненттері
- •4. Сілтілеу әдістері, аппараттары
- •1. Шлактар мен металдардың жоғалу себептері. Жоғалуды төмендететін әдістер
- •2. Ньютон-Рихман теңдеуіндегі негізгі параметр және оның физикалық мәні
- •3. Металлургиядағы автоклавты процестер
- •4. Көптабанды пештің құрылысы, жұмыс істеу принципі, процестің көрсеткіштері
- •1. Металдарды электрохимиялық ығыстыру негіздері
- •2. Шекаралық ламинарлық қабат және конвективті жылуалмасудағы оның маңызы
- •3. Өндірістік шлактар қандай талаптарға сай болу керек
- •4. Шарпыма пештің құрылысы және жұмыс істеу принципі
- •1. Шаймалау түрлері мен жабдықтары. Мысалдар
- •2. Сәулелі ағындар түрлері. Сәулелі жылуалмасудың негізгі анықтамалары
- •3. Коксқа қатысты кендік жүктеме дегеніміз не, кендік жүктеме процестің жылулық күйіне қалай әсер етеді
- •4. Мыстың шикізатын Ванюков пешінде балқыту процесінің теориялық негіздері
- •1. Шлактың тығыздығы және беттік керілісі, олардың рөлі.(қызыл кітап 247 стр)
- •2. Жылудың сәулеленумен берілуінің негізгі заңдары
- •3. Скрап-кендік процестің технологиясы
- •4. Кентермиялық пештің құрылысы және жұмыс істеу принципі( 207 стр кызыл китап)
- •Кендік шикізаттарды күйдіру түрлері.
- •Термиялық массивті және жұқа денелер, қыздыру ерекшеліктері
- •3. Қара мысты отпен тазалау кезіндегі қоспалардың әрекеті
- •4. Домна пешінде шойынның түзілуі
- •1. Кендік материалдарды автоклавты шаймалау әдісі.
- •2. Ұқсастық критериялары. Рейнольдс критериясының қолданылу аймағы
- •3. Мыс анодтарын қайда және қалай балқытып шығарады
- •4. Темірдің редукциялануы қандай газдармен атқараылады (мысал ретінде, домна пешінің шахтасындағы реакцияларды қарастыру)
- •Гидрометаллургиядағы негізгі процестер мен операциялар (мысал келтіріңіз).
- •2. Орнықпаған режим кезіндегі жылуөткізгіштік
- •3. Кокссыз металл балқыту технологиясы
- •4. Алюминийді электролиз әдісімен алу, электролиз кезінде жүретін негізгі процестер
- •1. Қатты көміртегі арқылы оксидтердің тотықсыздану механизмі мен кинетикасы
- •2. Отынның жану температуралары, есептеу теңдеулері мен қолданылуы
- •3. Темірді жанама және тікелей редукциялау дәрежесі қалай бағаланады
- •4. Никель электролизі кезіндегі технологиялық режимдер
- •1. Металлургияда сорбцияның қолданылуы.
- •2. Ұқсастық теориясының қолданылуы. Ұқсастық теоремалары
- •3. Кен мен концентраттарды жерасты және үймелі шаймалау
- •4. Сазбалшықты Байер әдісімен алудың теориялық негіздері
- •2. Ньютон-Рихман заңы және оның физикалық мәні
- •3. Металлургиялық кокс, көміртегінің, күлдің, күкірттің мөлшері бойынша және кесектілігі бойынша сипаттамасы
- •4. Вольфрам концентраттарын содамен пісіру арқылы өңдеу
- •1.Металдарды алудың металтермиялық әдістері.
- •2. Электрэнергиясынан жылу өндіру принциптері
- •4. Шеелит концентратын автоклавта содамен өңдеу
- •2. Жылуөндіру принципі бойынша пештердің жіктелуі
- •4. Мысты штейндерді конвертерлеу кезінде жүретін реакциялар
- •1. Ионалмастырғыштардың негізгі қасиеті
- •2. Отынның жану жылуы. Шартты отын
- •3. Конвертерлік болаттың сапалық құрамын қалыптастыру, болатты тотықсыздандыру процесінің қажеттілігі
- •4. Құрамында алтыны бар полиметалдық шикізатты үйіндіде шаймалау әдісімен өңдеу
- •2. Өнеркәсіптік пештердің жылулық режимдері
- •3. Электрометаллургиялық өндірісті ұйымдастырған кездегі жаңа процестердің (Мидрекс-процесс) орны мен маңызы
- •4. Жоғарыкремнийлі бокситтерді пісірудің теориялық негізі
- •1. Бейтарап экстрагенттермен металл тұздарын экстракциялау механизмі.
- •2. Пештегі жылу балансын құру сатылары және есептеу жолдары
- •3. Ұнтақ металлургия әдістерімен тұтас вольфрам мен молибденді өндіру
- •4. Болатты тазалау әдістері
- •Металдарды алудың металтермиялық әдістері.
- •2. Отқа төзімді материалдар. Олардың жұмысшы және физикалық қасиеттері
- •3. Концентраттардан теміркендік жентектерді өндіру, шикі және күйдірілген жентектердің сипаттамалары
- •4. Мырышты сульфатты ерітіндісін қоспалардан цементация арқылы тазалау
- •2. Жылудың жылуөткізгіштікпен берілуі. Фурье заңы
- •3. Болатты құю
- •4. Қорғасын өндірісінің технологиялық сұлбасын келтіріңіз
- •1. Автоклавты шаймалаудың механизмі мен кинетикасының ерекшеліктері
- •2. Технологиялық тағайындалуы және конструктивті белгілері бойынша пештердің сыныптамасы, мысал келтіру
- •3. Штейннің жалпы сипаттамасы
- •4. Мыс өндірісің аралық өнімдерін және қалдықтарын өңдеудің жаңа технологиялары
- •1. Сульфидтерді бактериялды шаймалаудың термодинамикасы мен кинетикасы
- •2. Өнеркәсіптік пеш және оның құрылымдық элементтері
- •3. Алюминий гидроксидін кальцинациялау процесі
- •4. Мартен процесі
БИЛЕТ №1
1. Шлактардың балқыту кезіндегі физика-химиялық рөлі.
Балқыту көрсеткіштеріне әсер ететін қожды балқымалардың маңызды физико-химиялық қасиеттеріне мыналар: балқуы (балқу температурасы), тұтқырлық, тығыздық, құрамында металлы бар өнімнің қожда ерігіштігі мен контактіге түсетін металлургиялық балқымалардың беттік қасиеттері жатады.
Барлық металлургиялық балқытулар металл немесе сульфид қорытпалары негізгі бағалы өнімнен басқа, екінші өнім береді–ол шлак. Шлак оксидтерден тұратын сұйық балқыма. Шлактың тұтқырлығы динамикалық тұтқырлық коэффициентімен η, Па·с(
Кесте2).Тұтқырлық түсті металдардың шлакпен жоғалуына əсер етеді,физико– химиялықпроцестердің жылдамдығы жəне балқу өнімінің толық бөлінуіне əсер етеді. Тұтқырлық табиғатына байланысты жəне балқыманың құрамына байланысты. Қысылмайтынсұйықтықтың қозғалуынан пайда болатын трения күшімен анықталады. Я. И. Френкель теориясына сəйкес тұтқырлықтың температурамен байланысы:RTEAc/=h, мұндағы Е–тұтқыр ағынның активация энергиясы, кДж/моль;А– тұрақты:R– кДж/моль·К.Шлактар тұтқырлық жағдайына қарай: өте сұйық(0,5 Па·с), сұйық(0,5-1,0 Па·с),тұтқыр(1,0-2,0 Па·с), өте тұтқыр(2,0 Па·с жоғары). Шлактар5,0 Па·с төмен сұйық аққыштығын сақтайды жəне пештен шығарылуы мүмкін. Бұл жағдайда шлактың тұтқырлығы 20 Па·с қиындық туады.Тұтқырлық диаграммасы қолдана отырып белгілі температурада шлактың құрамы минималды тұтқырлығымен алуға болады. Т= 1573 К температурада құрамында, масс %:40-50 SiO2, 30-60 FеO жəне5-24 СаО балқымалардың тұтқырлығы аз.SiО2, СаО, FeO тұтқырлығына əсері балқыманың құрамы жəне оның температурасына байланысты. Т= 1573 К температурада жəне құрамында FeO 40 %, SiO2 концентрациясының жоғарылауы 40 - 45 % дейін балқыманың тұтқырлығы айтарлықтай өзгермейді(2,0 Па·с).ҚұрамындаSiО250 % болғанда тұтқырлық3,0 Па·с дейін жоғарылайды, SiO2концентрациясы50 % - те тұтқырлық күрт өседі.
Шлактардың электр өткізгіштігі. Оксидті балқымалардың электр өткізгіштігі
элекртоғы аққан кездегі интенсивті жылудың бөлінуі анықтайды.Қатқан шлактар электр тоғын аз өткізеді, сұйық шлак балқымалар(Т= 1623-1673 К)белгілі өлшемін құрайды: 0,2-1,0 Ом-1·см-1.Электр өткізгіштігі балқыманың температурасына байланысты, шлактардың меншікті электр өткізгіштігі FеO-SiO2-СаО системасы Т= 1473-1673 К интервалында4 – 5 есе өседі.SiO2жоғарылауы электр өткізгіштігін төмендетеді. Шлактарқұрамында50-55 %SiО2болғанда электр өткізгіштігі0,2-0,3 Ом-1·см-1. Темірлі шлактар(50-55 % FeO) сол температурада электр өткізгіштігі көбірек(3-5 Ом-1·см-1). FeO - ны СаО жəнеMgO – ға алмастыру шлактың электр өткізгіштігін төмендетеді: MnTiO2Cr2O3қоспалароксидті балқыманың кедергісін күрт төмендетеді: Т= 1623 К температурада мыс жəне мыс–никельді шлактардың электрөткізгіштігі
– 0,25 – 0,8 Ом см-1.
Шлактың тығыздығы. FeO-SiO2системасында шлактың тығыздығы жеңілкомпоненттің құрамымен(SiO2) анықталады; оның концентрациясының Шлакта магнетит жəне цинк оксидінің болуымен тығыздығы жоғарылайдыөзгеруімен көлемі азяды. .Температураның жоғарылауымен тығыздық турапропорционалды0,12-0,3 г/см3–кеəрбір100градусоте.Тығыздықтыанықтау үшінH.II. Диев мына формуланы ұсынды:d= (2,2[SiO2]+3,3[СаО+5,2[FeO]+2,3[Al2O3])/100.Шлактардың тығыздығы Т= 15231573 К– де2,8-3,2 г/см3құрайды.