Дәріс 6. Деректердің иерархиялық моделі. Навигациялық амалдар.

6.1 Деректердің иерархиялық моделі. Негізгі анықтамалар мен түсініктер. Иерархиялық модельдің концептуальды модельмен қатынас байланысы.

Жетекші болып (өте белгілі және көпт таралған) IBM фирмасының Information Management System (IMS) табылады. Бірінші нұсқасы 1968 жылы пайда болған. ДҚ жаңа технологиясына, сол сияқты жаңа техникаға өту кезіңде проблема тудыратын деректер қорын ұстанады.

Деректердің иерархиялық құрылымы

Иерархиялық ДҚ реттелген ағаш жиыннынан тұрады, дәлірек айтсақ, бір типті ағаштың бірнеше экземплярының реттелген жиыны. Ағаш типі жазбаның бір "түбір" типінен және реттелген жиынмен бағыңынқы ағаш (олардың әрқайсысы ағаштың кейбір типі болады). Ағаш типі толығымен жазба типінің иерархиялық ұйымдасқан жиыны болады.

Ағаш типіндегі мысал (иерархиялық ДҚ схемасы): Мұндағы Бөлім Бастық және Қызметкер үшін «атасы», ал Бастық және Қызметкер - Бөлім «балалары». Жазба типтерінің арасында байланыс ұсталынады.

	Бөлім
	Бөлім_Нөмірі		Бөлім_Өлшемі	Бөлім_Еңбекақы
Бастық				Қызметкерлер
Бөлім_Баст	Баст_Аты		Баст_Телеф	Қызм_Нөмірі		Қызм_Аты	Қызм_Еңбекақы

Мұндай схемалы деректер қоры келесі түрде болады (біз ағаштың бір экземплярын тұрғызамыз):

	Бөлім
	310		25		1250000
Бастық					Қызметкерлер
1846	Иванов		33		84		Иванов			100000
				83		Сидоров			1000010

Бұл «балалары» типтің жалпы экземпляры «атасы» типімен егіз болып табылады. ДҚ үшін толық айналу реті анықталған - жоғарыдан-төменге, солдан-оңға.

IMS –те оригинальды және стандартты емес терминология қолданылды: "сегмент" орнына "жазба", "ДҚ жазбасы" деп сегменеттердің барлық ағашы түсінідірілді.