1.3 Тізбектің эквивалетті кедергісін өлшеу.

Ауыстыру эквивалентті болып есептеледі, егерде элементтер арқылы тоқтар бірдей болғанда олардың ұштарындағы кернеу де тең болады. 3-суретте көрсетілген схеманы қарастырайық.

3 сур.

Зерттеудің тапсырмасы: А және В ұштары арасындағы тізбектің эквивалентті кедергісін өлшеу. Өлшеу схемасы 4-суретте көрсетілген

4 Сур. Эквивалентті кедергіні өлшеу схемасы.

4-суреттегі схемада эквивалентті кедергіні өлшеу үшін мультиметр пайдалынылады. Сонымен қатар мультиметр кернеу мен токты өлшеу үшін де пайдалынылады. Мультиметрді омметр түрінде қолдану үшін кедергісі өлшенетін тізбектің бөлігіне оны параллелді жалғайды. Өлшеу схемасы міндетті түрде жермен қосылу керек және қорек көзімен байланысы болмауы тиіс.

4 Суреттегі схеманы құрастыру.

1. Жаңа файл ашыңыз. Компонеттер және бақылап - өлшегіш құралдар панеліндегі мына кнопканы шертіңіз:

Пайда болған пассивті элементтер терезесінен рет - ретімен үш резистор пиктограммасы және екі жалғастыру түйіндердің . пиктограммаларын шығарып алыңыз.

2. Рет – ретімен резистор пиктограммаларын 3-суретте көрсетілгендей бұрыңыз.

3. 3-суретте көрсетілгендей элементтер пиктограммаларын буксирлеу әдісімен орналастырыңыз және суретке сәйкес элементтерді жалғаңыз.

4. Курсорды А жалғастыру түйініне қойып 2 рет тышқан түймесін шерту арқылы, оның параметірлерін енгізу үшін, диалогтық терезені ашыңыз. Label қосымша бетіне өтіп Label алаңындағы түйінді латын әріпімен А-мен белгілейміз және В түйіні үшін де дәл солай.

5. 3-суретке сәйкес резисторлар үшін кедергілердің мәндерін орнатыңыз.

6. Компоненттер және бақылап-өлшегіш құралдар панеліндегі мына кнопканы шертіңіз:

Пайда болған құралдар бөлігінен мультиметрді шығарып алыңыз (құралдар тізбегінде сол жақтан бірінші). Оны 4-суретке сәйкес орналастырыңыз.

7. Компонеттер және бақылап - өлшегіш құралдар панеліндегі мына кнопканы шертіңіз:

Пайда боған активті элементтер терезесінен жерге жалғау пиктограммасын шығарып алыңыз. 4-ші суретке сәйкес орналастырыңыз.

8. 4-суретке сәйкес мультметр және жерге жалғауды жалғаңыз.

Мультметрді жөнге келтіру.

Мультметрді омметр есебінде қолдану үшін, кедергіні өлшеу режиміне ауыстыру қажет.

9. Курсорды мульметр пиктограммасына орналастырып тышқан түймесін екі рет шертіңіз де құрылғының үлкейтілген бейнесін ашыңыз және Ω кнопкасын шертіңіз.

Эквивалентті кедергіні өлшеу.

10. Моделдеу үрдісін қосыңыз, эквивалетті кедергінің өлшенген мәнін есептік мәнімен салыстырыңыз. Моделдеу үрдісін тоқтатыңыз.

11. Фамилияңызбен аталған құжатта Zan_1_02 атты файлда сақтаңыз.

ІІ Өзіндік жұмыс.

№1 Тапсырма: Кернеу бөлгіште кернеуді өлшеу.

1. 5-суретте көрсетелгендей кернеуді бөлгіште кернеуді өлшеу схемасын жасау.

5сур.

Берілген мәндер:

Е═17В

Вариант	1	2	3	4	5
R1,Oм	4	12	15	17	31
R2,Oм	15	18	21	5	12

2. Өлшенген Uab және Ubc кернеулердің мәндерін Есеп беруге енгізіңіз.

3. Фамилияңызбен аталған құжатта Zan_1_03 атты файлда сақтаңыз.

№2 Тапсырма: Тұрақты токтың көп контурлы тізбектеріндегі токты өлшеу.

1. 6-суретте көрсетілген тізбек тармақтарындағы тоқтарды өлшеу схемасын жасау.

6сур.

Берілген мәндер:

Е═17В

Вариант	1	2	3	4	5
R1,Ом	4	12	15	17	31
R2,Ом	15	18	21	5	12
R3,Ом	7	11	5	8	17
R4,Ом	17	9	16	9	7
R5,Ом	14	7	12	24	40
R6,Ом	19	35	11	21	8
E1,В	11	8	5	14	21
E2,В	18	16	11	7	17
E2,В	4	7	18	24	8

2. Тармақтардағы тоқтардың өлшенген мәндерін Есеп беруге енгізіңіз.

3. Фамилияңызбен аталатын құжатта Zan_1_04 атты файлда сақтаңыз.

№3 Тапсырма: Тізбектегі эквивалентті кедергіні өлшеу.

1. 7-суретте көрсетілген тізбектегі Rab және Rbc эквивалентті кедергілерін өлшеу схемасын жасау.

7сур.

2. Rab және Rbc эквивалентті кедергілерінің өлшеген мәндерін Есеп беруге енгізіңіз.

3. Фамилияңызбен аталатын құжатта Zan_1_05 атты файлда сақтаңыз.

Ескерту: 7-суреттегі схеманы 6-суреттегі схеманың базасында жасаңыз. Өткізгіш элементін схемадан алып тастау үшін оны белгілеп клавиатурадағы Delete кнопкасын басу керек немесе функциалар панеліндегі қайшы суретін басу керек (ауыстыру буферінде сақтаумен алып тастау).

Жұмыс нәтижесін оқытушыға көрсетіңіз.