2.5 Таңдау, қорғау аппараттарының автоматикасы

Үшін қабылдау және тарату электр энергиясын тұтынушылар топтары үш фазалы айнымалы ток жиілігі кернеуі 380 В, қолданады күштік тарату шкафтары-тармақтары.

Микроклимат цехында қалыпты, яғни температура аспайды +30оС, жоқ технологиялық шаң, газдар және булар бұзатын қалыпты жұмысын электр жабдықтары.

Цехтар үшін қалыпты жағдайлармен қоршаған ортаны дайындайды сериялы шкафтар БК-62,ШРС-2П1У3,ШРС-53У3 және ШРС-54У3.

Сонымен қатар, көрсетілген күш шкафтармен қолданады тарату пункттері сериясы ПР-9000. Таратушы пункттер кіріктірілуі автоматты ажыратқыштар автоматтандыру үшін басқару.

Күш беретін пункттері мен шкафтар таңдайды жағдайларын ескере отырып, қоршаған ауа мен санына қосылатын электр энергия қабылдағыштары.

Кәбіл үшін трансформатор дейін ШРА 73 тарату құрылғылары автоматты ажыратқыш таңдаймыз маркалы автомат сериясы ВА 52Г-33-кестенің

3 Еңбек қорғау

Қазіргі уақытта революцияға дейінгі қазақ халқының қолөнер табиғатын жан-жақты, этнографиялық тұрғыдан зерттеудің ғылым үшінде, өмірлік тәжірибе үшінде маңызы зор, өйткені қазақтың қолөнері – жалпы халық мәдениетінің ішіндегі негізгі салаларының бірі. Үлкенді– кіші қай халық болсын, дүниежүзілік мәдениет қорына өзүлесінқосады. Олай болса, қазақ халқының да ұлттық мәдениеті, оның ішінде қолөнер шеберлерінің дәстүрлі өнері жан - жақты зерттеуді қажет ететін бағалы, құнды мұра Ал ендеше ағаштанжасалатын бұйымдарды көркемдеп өңдеудіңеңежелгі түрі оған өрнек- ою болып табылады. Адам баласы ғасырлар бойы өзініңтұрғын үйін, ат- бзелдерін, қол өнер бұйымдарын ою-өрнекпен көркемдеп безендіріп отырған.

Мысалы, сақтар кезінде ағашқа бедерлеп мүсідеу өнері кең етек алған. Ағаштан ойып жасалған шағын мүсіншілермен сақтар ре-тұрман әбзелдерін көркемденген, ағаш бұйымдарын безендірген.

Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі-геометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетіне геометриялық сурет салу арқылы жасалады. Олар үшбұрышты, төртбұрышты немесе шаршыны бірнеше үшбұрышқа бөлу арқылы өрнектеледі.

Мұндай өрнектер өте шағын әрі кішкентай ойықтар болғандықтан, оларды зімпармен тазалау немесе әрлеу қиын.

Сондықтан өрнекті орындау сапасы пышақпен қашаудың өткірлігіне тікелей байланысты.

Екінші тәсілі- өрнекті жұқалау тіліп салу. Мұндай өрнекті салғандаоның ізін пышақпен тіліп, өрнектің жиектері көлбеулей жұқалапжонып аламыз. Бұл тәсілдің ерекшелігі, ұнда нобайы бойынша өңделетін бейне шет жақтарынан да өңделеді. Сондықтан да өрнекті жұқалай тіліп, салу әдісі алынады. Мұндай оюды бірнеше әдістермен орындайды.

Өрнек –кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей.

Ал ою- бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе бұйымды шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары.

Көркемдеп оюда сызықтың өрнек ою әдісі де жиі қолданылады.

Мұндай өрнектіою яғни кесу, екі немесе үш сызықты ойып кесу әдісімен жүргізілді.

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеуге мынандай шаралар арқылы жүзеге асырылады.

- бұйымның негізін талаптарға сай тазалау;

- бұйымның барлық бөліктеріне өрнектерді жоспарлау;

- өрнектерді кесу;

- бұйымдарды бояу, оған әр беру;

- боялған бұйымды лактау;

Жарақат алу себептері дұрыс емес саймандарды қолданудан немесе құрал-саймандарды дұрыс пайдалана алмаудан болуы мүмкін.

Жұмысқа дейін:

1) жұмыс киіміңді киін (фартук, халат).

2) жұмысқа қажетті құрал-саймандарыңды түгендеп, мұқият тексер.

3 жұмыс орныңды, саймандарыңды ережеге сай орналастыр. Жұмыс орныңда артық ешқандай зат тұрмасын.

Жұмыс кезінде:

1) Дайындаманы верстакқа мықтап бекіт.

2) Әр амалды өзіне тиісті сайманмен атқар. Саймандарың қайралған әрі жарылмаған болсын.

3) Нұсқау карта бойынша әр амалдарды (қосу, жоу, тесу, біріктіру т.б.) өзіне тиісті құралдарды пайдаланып атқар.

4) Жұмыс орныңды әрдайым тазалап отыр.

5) Жұмыс кезінде әр нәрсеге алаңдама.

6) Құрал-сайманың бүлінсе міндетті түрде ауыстырып ал.

Жұмыстан кейін:

1) Жасап жатқан бұйымыңды, материалдарды кезекшіге немесе мұғалімге тапсыр.

2) Жұмыс орныңды ретке келтір. Қолмен сыпыруға, ауызбен үрлеуге болмайды. Верстактың қысқыш қораптардың арасын 2-5 мм етіп қой.

3) Өзіңді ретке келтір.

4) Шеберханадан мұғалімнің рұқсатымен шық.

Ағаш өңдейтін токарь станогімен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелері

Жұмыс кезіндегі қауіп түрлері:

1) Жаңқаның ұшуынан көз жарақаты;

2) Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақаты;

3) Дұрыс пайдаланбаудан қол жарақаты;

4) Дайындаманы станокқа дұрыс бекітпеуден немесе дайындаманың сапасыздығын дене жарақаты болуы мүмкін, сондықтан:

Жұмысқа дейін:

1) Жұмыс киіміңді дұрыс киін. Жең, галстук, белбеу т.б. киімдеріңді ретте.

2) Станокті тексер (ременді берілістің қорғаныш бөліктері, заземление т.б.).

3) Жұмыс орныңда артық ешнәрсе тұрмасын.

4) Дайындаманы мұқият тексер (көз, жарық, т.б.).

5) Пышақ тіреуіштің биіктігін дайындаманың центрлік сызығына дәл келтіріп, арақашықтығы 2−3 мм болсын.

6) Пышақтың жүзін тексер.

7) Станокты бос айналдырып тексеріп көр.

8) Көзіңе көзәйнек ки.

Жұмыс кезінде:

1) Кесу жұмысы станок толық күшімен айналған соң баста.

2) Пышақты дайындамаға күш түсірмей, аздан тос.

3) Пышақ тіреуішпен дайындаманың арасын қалыпты жағдайға келтіріп отыр.

4) Жарақат алмас үшін:

а) станокқа қатты жақындама;

ә) станок үстінен алыс-беріс жасама;

б) өлшеу жұмыстарын станок толық тоқтаған соң жүргіз;

г) жұмыс істеп тұрған станокті тастап кетпе.

Жұмыстан кейін:

1) Жұмыс орныңды ретке келтір.

2) Станокті мұғалімге тапсыр.

3) Өзіңді ретке келтір.

Қорытынды

Теориялық бөлімінде жобаның сипаттамасы электр энергиясын тұтынушылар мен санаттағы электрмен жабдықтау, ішкі электрмен жабдықтау сұлбасы.

Жобаның есептік бөлімінде есептеулер электр жүктемелерінің есептеу және таңдау өтемдік құрылғылар таңдау, күштік трансформатордың, сымдар мен кабелдердің қимасын таңдау қорғаныс құрылғыларын.

Экономикалық бөлімде жобаның мәселелері жоспарлы-алдын алу жөндеу, электр жабдығын, оның ерекшеліктері және есептеу жөндеу күрделілігі электр учаскесі.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. ЖЭС көмекші құрал-жабдықтары. Сорғылар және желдеткіштер. Дәрістер жинағы / А. И. Соколов, Алматы, 2005.

2. Терехов В. М., Осипов О. И. электр жетектерін басқару Жүйесін. – М.: Баспа орталығы "Академия", 2008ж.

3. Абдимуратов Ж. С., Дюсебаев М. К., Санатова Т. С. Кәкімжанов, Т. Е. еңбекті қорғау қорғау. Дәрістер жинағы (050718 – Электр энергетика біліктілігі бойынша барлық түрде оқитын студенттер үшін) Алматы: - АЭжБИ, 2006. – 36 б.

4. Автоматтандырылған электр жетегі орталықтан тепкіш механизмдер. Оқу құралы / М. А. Мустафин. Алматы, 2005.

5. Б. И. Түзелбаев, а. А. Жақыпов Сала экономикасы. Бітірушілер жұмысының экономикалық бөлімін орындауға арналған әдістемлік нұсқаулар (Электр энергетикасы бағыты бойынша оқитын бакалаврлар үшін). – Алматы: АЭжБУ, 2008.

6. Исаханов М. Ж. Және 85-Электр жетегі негіздері: Техникалық мамандық алушы студенттерге арналған//,-Алматы, 2009.- 178 бет.

7. Алексеев С. Б. Күштік түрлендіргіш құрылғылар: оқу құралы.пособие. –Алматы: АЭЖБИ, 2006.- 90б.- 2. ғ. к. а., 2 ч. з.

8. Жұмағұлов К. қ. Трансформаторлар): оқу құралы.пособие.- Алматы, 2007.- 66с.- 3. ғ. к. а., 2 ч. з.

9. Сагитов П. И., Мустафин М. А. Айнамалы ток электр жетегі (айнымалы токтары): оқу құралы. –Алматы, 2008.- 58б.- 3. ғ. к. а., 2 ч. з.

10. Сагитов П. И. электр жетегі тұрақты ток: Оқу құралы.пособие.- 94с.- 3. ғ. к. а., 2 ч. з